به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، تا همین چند سال پیش ذکر خاص پایان همه روضه‌های خانگی آرزوی زیارت کربلا و بازشدن مرز خسروی بود؛ شرایطی که شاید مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌های ما بیشتر این حال و هوا را درک کردند و البته کسانی هم بودند که در همان سال‌ها از راه‌های مختلف برای تجربه این سفر متفاوت اقدام می‌کردند اما با توجه به شرایط خاص عراق و استقرار حزب بعث تجربه این سفر بسیار سخت بود. چند سالی است با عادی‌شدن اوضاع عراق و رایزنی‌های صورت‌گرفته میان دوکشور، سیل عظیم عاشقان اباعبدالله آن هم با پای پیاده راهی این سفر معنوی می‌شوند که خاص‌ترین تجربه آنان در زندگی خواهد بود. شاید برای ما ایرانیان سهولت سفر به سادگی در ذهن‌مان تثبیت شده است اما برای زائران افغانستانی و پاکستانی وضعیت به این صورت نیست و شرایط زیارتی آنان از اوضاع خاصی برخوردار است. در همین راستا به سراغ مدیران ستادی مرزهای ورود اتباع غیرایرانی برای رفتن به پیاده‌روی اربعین رفتیم تا اوضاع و احوال امسال و آخرین آمار ورود آنان را بررسی کنیم، هرچند ذکر این نکته ضروری است که آمارهای گفته‌شده در این مصاحبه‌ها به صورت تقریبی بیان شده است و قطعا در روزهای آینده بیشتر خواهد شد.
رشد 2 برابری زائران غیرایرانی از مرز شلمچه
سیدمصطفی موسوی، مسئول رسانه‌ای ستاد مردمی اربعین خوزستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «آمارهای امسال حاکی از آن بود که در مرز شلمچه و چزابه به اندازه مهران زائر داشتیم. آخرین آماری هم که از زوار غیرایرانی داریم این است که سال گذشته از مرز شلمچه حدودا 150هزار زائر غیرایرانی داشتیم که امسال این رقم به 300هزار نفر رسیده که رشد دوبرابری داشت. در مرز چزابه هم بیشتر با زائران ایرانی روبه‌رو هستیم و خدمت‌رسانی به زوار در آنجا هم با همین کیفیتی که در خوزستان انجام می‌شود، صورت می‌گیرد و مردم شهرهای هویزه، سوسنگرد و بستان با وجود فقر امکانات و محدودیت‌هایی که دارند، تمام دارایی و امکانات خود را در خدمت‌رسانی به زوار به کار می‌گیرند.»
خدمت‌رسانی خوزستانی‌ها به زائران اربعین
موسوی ادامه داد: «ما در مرزهای شلمچه و چزابه در حال خدمت به زوار هستیم و اتباع غیرایرانی از این دو مرز به‌ویژه شلمچه عبور می‌کنند و وارد عراق می‌شوند. الحمدلله امسال هزار تا هزار و 500 موکب توسط اهالی مردم خوزستان برپا شد و مردم خودشان را خادم امام‌حسین(ع) می‌دانند تا در بخش کوچکی از این حرکت عظیم سهیم باشند. شور و هیجانی که در استان اتفاق افتاد به نظرم در نوع خودش بی‌نظیر بود و به این مساله ارتباط داشت که مردم خوزستان اعم از عشایر آنان و طایفه‌های مختلف‌شان علی‌رغم همه مشکلاتی که در اوایل امسال به خاطر سیل درگیر آن بودند، با تمام وجود پای کار خدمت به زوار امام‌حسین(ع) آمدند. این اتفاقات در حالی صورت می‌گیرد که برخی از آنها با هزینه‌هایی که برای موکب و خدمت‌رسانی به زوار انجام دادند، دیگر پولی برای سفر خود به کربلا ندارند اما با عشق به زوار اربعین خدمت کرده و نذرشان را ادا می‌کنند. درکنار این اتفاق حضور زوار غیرایرانی اعم از پاکستانی و هندی را هم شاهد خواهید بود که با وجود مشکلات خاص خودشان راهی سفر شده و به سوی کربلا رهسپار هستند. در چنین سفرهایی همه ارگان‌ها و نهادهای دولتی به این مساله کمک می‌کنند اما حال و هوای مردم بسیار ویژه است.»
زیارت 50000 زائر افغانستانی از مرز دوغارون
سید‌ثارالله ظهوری، مسئول بنیاد فرهنگی و اجتماعی افغانستانی‌های مقیم ایران به «فرهیختگان» گفت: «از اینکه به زائران محروم افغانستانی و انعکاس‌دادن زیارت مخلصانه‌شان توجه دارید، از شما ممنونم. امسال ما بین زائران هم با رشد کمی و کیفی مواجه شدیم. از نظر کمیتی تعداد خیلی بیشتر شد و سال گذشته ما حدودا 33هزار زائر افغانستان داشتیم و امسال پیش‌بینی‌ها بر این است که این رقم به 50 هزار زائر برسد که این افراد اتباع مهاجر افغانستانی داخل کشورمان و آنهایی که از افغانستان به ایران می‌آیند را شامل می‌شود؛ نیمی از آنها را خانم‌ها و نیم دیگر را آقایان تشکیل می‌دهند، چون معمولا با کاروان می‌آیند. از نظر سنی 30درصد افرادی که از افغانستان و مرز ما رد می‌شوند، جوان یا نوجوان هستند و باقی آنها را افراد میانسال به بالا تشکیل می‌دهند که این آمار هم تقریبی است. این افراد بسیار مشتاقند که به زیارت کربلا بروند، درعین حال که بسیاری از آنان با مشکل مدارک مواجه هستند و ترجیح می‌دهند هزینه‌های بسیاری را صرف کنند تا به این سفر بروند. اگرچه مشکلات در این زمینه درحال حل‌شدن است اما همچنان مسائلی وجود دارد و اگر راه باز باشد، با عنایت سیدالشهدا خواهران و برادران افغانستانی مقیم ایران هم می‌توانند با مشکلات کمتری به این سفر معنوی بروند. اگر این شرایط مهیا شود، خواهید دید از سه‌میلیون جمعیت مهاجر افغانستانی که در ایران حضور دارند، بخش عظیمی راهی این سفر خواهند شد. از لحاظ کیفیتی هم شاهد بودیم که امسال زائران با معرفت بیشتری حضور پیدا کرده‌اند. اصل مسلمی وجود دارد که هرچه انسان محروم‌تر و دل‌شکسته‌تر باشد، حس و حالش قشنگ‌تر است و این فضایی است که در اینجا شاهد هستیم، چراکه بسیاری از آنها زائر اولی هستند و همین که اسمی از کربلا و بین‌الحرمین برده می‌شود، برای آنان روضه است و اشک‌شان جاری می‌شود، چراکه تنها در روضه‌ها این را شنیده‌اند و تا به‌حال توفیق زیارت نصیب‌شان نشده است. درکنار اینکه شور خاصی بین جوانان دیده می‌شود و آرمانخواهی نسبت به ظهور را در میان آنها می‌بینیم - با توجه به شرایطی که کشور افغانستان دارد- چاره‌ای جز ظهور حضرت منجی نمی‌بینند و مشتاقانه آرزومند دیدار با مولای خود هستند، درنتیجه کیفیت و کمیت با یکدیگر رشد کرده‌اند. ما که در مشهد هستیم و اولین پایگاه زیارتی را برای زوار افغانستانی داریم، شاهدیم خادمان اربعینی نیز از بین مهاجران مقیم مشهد هم به لحاظ کیفی و کمی با پیشرفت مواجه شده‌اند و در ورودی مرز دوغارون هم مردم، ارگان‌ها و هم مهاجران سنگ‌تمام گذاشتند و در مشهد هم در مواکب متعددی به خدمت‌رسانی مشغولند و این هم گوشه‌ای از حال و هوای خادمان است.»
توفیقی که از زوار افغانستانی دریغ می‌شود
ظهوری افزود: «ما 6 تا هفت ماه قبل از محرم تقاضاهای زیادی از ارگان‌های مختلفی داشتیم و به خیلی از بزرگوارانی که دست‌اندرکار بودند، اعلام کردیم صدای ما را به دوستان تصمیم‌گیرنده در وزارت کشور و اداره اتباع برسانند تا این امکان وجود داشته باشد که این افراد بتوانند با یک نامه موقت تردد راهی کربلا شوند اما این امکان فراهم نشد و افراد بسیاری در ایران هستند که سال‌هاست در کشورمان سکونت دارند اما توفیق زیارت پیدا نکرده‌اند و از طرفی به قوانین نظام جمهوری اسلامی هم مقید هستند و نمی‌خواهند کار خلاف قانونی انجام دهند، ولی دست و بال‌شان بسته است و از راه دور زیارت می‌کنند، خواهش می‌کنیم نیروی انتظامی و وزارت کشور عنایت بیشتری به این عاشقان زیارت اباعبدالله(ع) داشته باشند و این امکان نه‌تنها در ایام اربعین بلکه در طول سال برایشان فراهم شود که قطعا خیر و برکتی خواهد داشت و هرچقدر خدمات اجتماعی و عمومی نسبت به زائران محروم محقق شود، در بحث تمدن نوین اسلامی و گام دوم انقلاب موفق خواهیم بود و به ظهور نزدیک خواهیم شد. اربعین فرصت خدمت به زوار مخلص اباعبدالله(ع) است و ما معتقد هستیم خدمت به زوار غیرایرانی در بدنه نظام جمهوری اسلامی تقویت بدنه نظام است و هرچه به زوار خدمت کنیم، کرامت حقیقی نظام را نشان داده‌ایم و ایران‌هراسی و انقلاب‌هراسی‌ها را خنثی کرده‌ایم، باید نگاه‌مان به بحث اربعین زمینه‌سازی برای اربعین باشد تا شعار «حب‌الحسین یجمعنا» بتواند ما را به جمله «این‌طالب بدم مقتول بکربلا» برساند و اگر ما بتوانیم یاد بگیریم که چطور زائران افغانستانی را به کوفه برسانیم، این درحقیقت تمرین برای زمانی خواهد بود که مردم افغانستان را به جریانات حق قبل از ظهور رسانده‌ایم.»
تردد ۸۰۰۰۰ زائر پاکستانی از مرز زاهدان
سیدمجتبی طباطبایی، مسئول رسانه‌ای ستاد مردمی زاهدان به «فرهیختگان» گفت: «سال اولی که ما این کار را انجام دادیم، حدودا به پنج تا 6 سال پیش بازمی‌گشت، دوهزار نفر زائر پاکستانی داشتیم که سال گذشته این رقم به 65هزار زائر رسید و امسال پیش‌بینی می‌کنیم این رقم به 80هزار نفر برسد. ما در اینجا زائرانی داریم که حدوا چهارهزار کیلومتر را از درون خاک خودشان طی می‌کنند تا به مرز میرجاوه برسند و حدود سه‌هزار کیلومتر را باید طی کنند تا به مرز شلمچه برسند و جمعا هفت‌هزار کیلومتر راه دارند. ورود و خروج آنان هم به‌طور عادی نیست که بتوانند سوار ماشین شوند و به زیارت بیایند، چراکه معمولا رویه آنها این‌گونه است که باید حداقل 50 تا 60 اتوبوس جمع شوند تا از طریق ارتش پاکستان اسکورت شوند و بتوانند به ایران بیایند. در مواردی شاهد بودیم این زوار به مدت 10 روز در اتوبوس معطل می‌مانند و خدماتی هم به آنان ارائه نمی‌شود و هیچ استراحتگاهی هم ندارند تا به خاک ایران برسند، در کنار اینکه وضعیت اتوبوس‌های پاکستانی چندان مناسب نیست و امکانات ضعیف است. بسیاری از آنها که به این سفر می‌آیند، معلولند و افرادی هستند که با یک پا راهی این سفر می‌شوند. سال گذشته خانمی بود که 15 سال تخم‌مرغ فروخته بود تا با هزینه آن بتواند به زیارت اربعین بیاید.
در سال 96 به منظور تدابیر امنیتی دو، سه روزی حالت بحران‌مانند در مرز میرجاوه ایجاد شد و دولت پاکستان مرز را بست و بدرفتاری‌های شدیدی کرد و بسیاری از زوار خود را با باتوم و چماق زد و سعی داشت آنها را از این سفر منصرف کند اما با این وجود شاهد بودیم افراد با دست و پای شکسته خود را به مرز رساندند ولی امسال با رایزنی و هماهنگی‌هایی که از طریق سپاه و باقی دستگاه‌های امنیتی اعمال شد، خداراشکر مشکل خاص امنیتی به وجود نیامد و از همه لحاظ امکانات فراهم بود. مردم هم پای کار آمدند و خدمت‌رسانی خوبی انجام شد. در همان سال 96 دولت پاکستان به یک‌باره مرز را باز کرد و بیش از 12هزار زائر پاکستانی در یک شب وارد خاک ایران شدند، با پیش‌بینی‌هایی که انجام شد، برآورد ما هفت‌هزار نفر بود که در آن سال با اسکان و کمبود پتو مواجه بودیم اما با کمک‌رسانی مردم در عرض یک روز از تمام کشور مشکل رفع شد و هر فرد زاهدانی با یک پتو می‌آمد، امسال خداراشکر هیچ مشکلی در این زمینه نداشتیم. سال گذشته یک ماه پذیرایی در موکب امام رضا(ع) داشتیم. امسال 6 موکب داریم و مردم نیز از زائران پاکستانی پذیرایی می‌کنند.»
اعزام رایگان زائران بی‌بضاعت پاکستانی
طباطبایی ادامه داد: «کمک‌های نقدی ما امسال افزایش یافت و آمار دقیقی در حال حاضر ندارم. ما از 10هزار تومان تا رقم‌های بسیار زیاد کمک داشتیم و تقریبا بالغ بر 75 درصد اعتبار هزینه خود را از کمک‌های مردمی به دست آوردیم. یکی از اقداماتی که ما انجام دادیم این بود که زوار پاکستانی اصلا شرایط مالی خوبی ندارند و خودشان را با پای پیاده به مرز میرجاوه می‌رسانند که ادامه این مسیر برایشان بسیار سخت است. طی تدابیری که اندیشیده شد، این افراد را شناسایی کرده و تمامی هزینه‌هایشان را تقبل می‌کنیم، آن هم بدون اینکه فردی متوجه شود به‌طور رایگان به کربلا اعزام می‌شوند. البته در بازگشت، این زائران خیلی پراکنده برمی‌گردند و هنوز برنامه خاصی نداریم، یک زائرسرا را برای برگشت آنها قرار دادیم و باید به این مساله هم توجه کرد که برخی از آنها به شهرهای زیارتی ایران می‌روند و گاهی سفرهای این افراد یک تا سه ماه طول می‌کشد و برخی میلی به ماندن در شهر ندارند و مستقیم به سمت پاکستان می‌روند که در تلاش هستیم یک موکب را فعال کنیم تا افرادی که می‌خواهند از زاهدان برگردند، بتوانند از خدمات آنها استفاده کنند. اکثر این افراد از لحاظ معیشتی وضعیت مناسبی ندارند و طیف کثیری از آنها با شرایط سختی خود را به زیارت کربلا رسانده‌اند که تعداد آنها در سال اول دوهزار نفر بود اما با مشاهده رسیدگی ایرانیان این میزان چندبرابر شده است. ما برای سال آینده 110هزار نفر پیش‌بینی می‌کنیم که قطعا بیشتر از این می‌شود. امسال پنج‌هزار خدام افتخاری در ستاد مردمی ما ثبت‌نام کردند و غیر از خادمانی که در استان خودمان داشتیم، تعدادی از کرمان، کرمانشاه، اصفهان و تهران بودند که نقش بسیاری ایفا کردند. مثلا ما از جماعت روحانی افرادی را داشتیم که کفش زوار را واکس می‌زدند یا از اساتید دانشگاه تهران مواردی به‌طور گمنام آمده بودند که در کمیته استقبال نقش ایفا می‌کردند. از این موارد زیاد داشتیم، هم از بین ایرانیانی که با درجه علمی بالا آمدند و خدمت کردند هم از اتباع غیرایرانی پاکستانی که در اینجا حضور داشتند. خانواده یکی از مدیران صدا و سیمای پاکستان را دیدم که به همراه فرزندان‌شان آمده بودند، وقتی با آنها صحبت کردم متوجه شدم مادر وکیل، دختر دانشجوی دکتری و پسر دانشجوی خلبانی بودند و حتی اعلام کردند هرسال به‌طور هوایی به زیارت اربعین می‌رفتند اما امسال به خاطر تعریفی که از میزبانی مردم سیستان و بلوچستان شنیده بودند، از این طریق سفر کردند که حال و هوای‌شان وصف‌ناشدنی بود. بیشتر زائران پاکستانی وقتی وارد مرز ایران می‌شوند، خود را در بهشت و خانه خودشان می‌بینند.»
حضور 1200 نفر زائر ترکی و اروپایی از مرز بازرگان
رضا موذن، از ستاد مردمی آذربایجان‌غربی واقع در مرز بازرگان به «فرهیختگان» گفت: «فعالیت موکب ما از 12 مهر شروع شد و از 14 مهر ورود زائران به این قسمت آغاز شد، تا 22 مهر با استقبال بیش از 1200 نفر از کشورهای ترکیه، آذربایجان، گرجستان و کشورهای اروپایی همچون آلمان، بلژیک روبه‌رو بودیم. از 29 مهرماه تا هشت آبان بازگشت زائران و مراسم بدرقه را خواهیم داشت. زائرانی که از این مرز رد می‌شوند، بیشتر به زوار ترکیه‌ای مربوط هستند که تنها 20 درصد آنها از کشورهای اروپایی همچون آذربایجان و گرجستان وارد ایران می‌شوند اما باقی این افراد از مرز ترکیه وارد کشور می‌شوند، تا جایی که 80 درصد آنها اختصاص به خانم‌ها داشته و 27 درصد آقایان و باقی‌مانده آنها کودک هستند. برای خدمت‌رسانی به زوار امام‌حسین(ع) از نهادهای مختلفی به صورت نقدی و غیرنقدی مشارکت خوبی داشتند و برای مثال باغداران ارومیه در حدود 5/1 تن سیب داشتند یا در بحث تامین آب معدنی و آبمیوه شرکت‌های مختلفی کمک کردند و حدود 10هزار شیشه آب به ما دادند. در کنار این اقدامات فرهنگی ازجمله نمایشگاه برگزار کردیم و عطر و جانماز به زائران داده و خود موکب را هم به شیوه
ترکی-استانبولی داشتیم. مرز ابراهیم خلیل در قسمتی از نوار مرزی عراق با ترکیه اشتراک دارد، با توجه به تدابیر امنیتی که حشدشعبی اندیشیده، کمی ریزش نسبت به سال گذشته داشتیم اما با این حال با رشد 10درصدی نسبت به سال گذشته روبه‌رو بودیم. نکته حائزاهمیت در ورود زائران ترکی به ایران در این است که اگرچه آنها مرز مشترکی با عراق دارند، می‌توانند از آن مسیر بروند اما به خاطر اینکه به ایران و ایرانی علاقه دارند، از این راه وارد مسیر پیاده‌روی اربعین می‌شوند و حال و هوای‌شان دیدنی است تا جایی که وقتی وارد مرز می‌شوند، اشک شوق در چشمان آنها حلقه می‌زند و عشق و دلداگی خود را با بوسیدن پرچم ایران نشان می‌دهند و شوق خاصی دارند. نکته جالب دیگر اینکه ما طی این چهار سالی که در اینجا حضور داشتیم، خادمانی داریم که به خاطر خدمت‌رسانی به زوار تاکنون توفیق زیارت اربعین را پیدا نکرده‌اند و وقتی زائران ترکی را می‌بینند از آنها قول می‌گیرند که نایب‌الزیاره‌شان شوند.»
اسکان صلواتی زائران توسط مردم سیل‌زده ایلام
حمدقداری، مسئول مشارکت‌های مردمی ستاد مردمی اربعین ایلام به «فرهیختگان» گفت: «مرز استان ایلام پذیرای زوار ایرانی است و حضور مردم از مرز مهران افزایش 7/10 درصدی داشته که این در برخی روزها به دو تا سه برابر رسیده است. با توجه به پیک جمعیتی، مردم در سفرشان این مدیریت را انجام دادند و همین‌طور با سازوکاری که سازمان‌های امنیتی و نظامی در نظر گرفته بودند، نکته بارزی نسبت به سال قبل مشاهده نشد. اگر شما خودتان به اربعین بیایید یا اگر از دوستانی که آمدند بپرسید، به شما خواهند گفت پس از رد‌کردن کمربندی استان، سیل عظیمی از مردم پلاکاردهایی را با مضمون اسکان صلواتی در دست دارند که زائران را در منازل خود اسکان داده و با احترام از آنان پذیرایی کرده و بعد به سمت مقصد راهی می‌کنند. از طرفی در محله‌های استان ایلام خانم‌های هر محله آشپزخانه‌های کوچک تهیه کرده‌اند که در آنجا زوار نقاط صفر مرزی را پوشش می‌دهند. در کنار این مساجد استان ایلام هم به صورت یک کار تشکیلاتی افرادی را در توقف‌گاه‌های زوار گماشته‌اند که آنها را تا درون مساجد راهنمایی کرده و به آنها اطعام داده و بعد راهی کربلا می‌کنند. فضای استان ایلام فضای خادمی است که عشق به زائر امام حسین(ع) در آن موج می‌زند.»