به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، سیدهادی سیدافقهی، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اعتراضات اخیر در عراق را مورد بررسی و تحلیل قرار داد. او با بیان اینکه از زمان سلطه حزب بعث تاکنون مردم عراق روی آرامش را به خود ندیده‌اند گفت: «مردم عراق سال‌هاست که همواره درگیر چالش‌های زیادی هستند. آنها به عدم وجود ثبات و توسعه‌یافتگی اعتراض داشته و دارند و این اعتراضات اخیر نیز برهمان بسترهای قبلی بنا شده و از این منظر چیز جدیدی نیست.»
او خاطرنشان کرد: «بخش عمده‌ای از چالش‌ها و نارضایتی‌های مردم عراق نه مربوط به امروز که برای زمانی است که آمریکا حاکمیت عراق را در دست داشت و با قواعدی که ایجاد کرد بنای وجود دائمی تشنج در این کشور را گذاشت. برای مثال قانون اساسی عراق به شکلی طراحی شد که همیشه میان گروه‌های شیعه، سنی و کرد درگیری وجود داشته باشد. به این قانون در اصطلاح سیاسی قانون سهم‌خواهی یا طایفه‌گری گفته می‌شود و اجرای آن باعث خواهد شد که طوایف مختلف صرفا به دنبال افزایش سهم خود بوده و کمترین نگاهی به حاکمیت ملی عراق و منافع ملی داشته باشند. درواقع در توصیف این قانون باید گفت آمریکا کاری کرده که مردم عراق که صدها و هزاران سال با اقوام مختلف با آرامش و به صورت مسالمت‌آمیز در کنار هم زندگی کرده‌اند، امروز به جای وفاق به دنبال سهم‌خواهی باشند.»
سیدافقهی با بیان اینکه بخش عمده‌ای از مشکلات مردم عراق مربوط به مسائل اقتصادی است، گفت: «آنچه در عراق از سال‌ها پیش و بعد از حضور آمریکایی‌ها در این کشور ایجاد شده، فرآیند، قوانین و حتی عرف‌های ناعادلانه‌ای است که امروز مردم به آنها اعتراض می‌کنند. در این میان دو مساله مهم مربوط به مسائل نفتی باعث تشدید اعتراضات مردمی است. اولین مساله مربوط به بودجه‌بندی کشور عراق است. در بودجه این کشور که توسط پل برمر حاکم آمریکایی عراق بنا نهاده شده، سهم 17 درصدی از درآمد نفتی به اقلیم کردستان اختصاص یافته است، مساله‌ای که همواره مورد انتقاد مردم عراق به‌ویژه شهرهای جنوبی بوده است. آنها معترضند که چرا باید این سهم از بودجه به اقلیم کردستان اختصاص یابد درصورتی که آنها خود تولید‌کننده نفت هستند ولی هیچ‌گاه تن به قانون و ارائه گزارش تولیدات نفتی خود به دولت مرکزی عراق نمی‌دهند. مردم جنوب عراق امروز با مشکلات بزرگ اقتصادی اجتماعی، بهداشتی و آموزشی مواجهند و از برخی حداقل‌های زندگی نیز برخوردار نیستند در صورتی که بخش عمده‌ای از نفت عراق در این مناطق وجود دارد.»
این کارشناس مسائل غرب آسیا دومین مورد اعتراضات مربوط به مسائل نفتی عراق را سلطه آمریکایی‌ها بر صنعت نفت این کشور دانست و گفت: «دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا معتقد است سهمی که اوباما از نفت عراق برداشته کمتر از هزینه‌هایی است که واشنگتن در این کشور متحمل شده و لذا باید زمینه‌ای ایجاد شود تا سهم بیشتری از نفت عراقی‌ها به آمریکا برسد. در این مسیر مردم عراق به قرارداد اخیری که بین شرکت آمریکایی اکسون موبیل و دولت مرکزی این کشور بسته شده معترضند و می‌گویند که فساد بزرگی در جریان این قرارداد صورت گرفته و آمریکا در حال به تاراج بردن نفت این کشور است. در این میان برای اینکه اعتراضات مردمی تشدید شود حتی شایعاتی هم علیه عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق شکل گرفته و میان مردم دهان‌به‌دهان می‌چرخد که با دستور وی این قرارداد سوال‌برانگیز بسته شده است.»
وی در توضیح بیشتر این موضوع تاکید کرد از قضا در دوران نخست‌وزیر جدید عراق بوده که مقاومت‌های زیادی برای کوتاه شدن دست آمریکا از نفت این کشور صورت گرفته اما همچنان دولت موفقیت صددرصدی در این میان به دست نیاورده است. سیدافقهی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود به نقش آمریکا و سعودی در اعتراضات اخیر عراقی‌ها پرداخت و گفت: «اولین شاهد این موضع فعالیت‌های رسانه‌ای است که این روزها در حاشیه اعتراضات مردمی صورت می‌گیرد. به واقع باید گفت که یک جنگ بزرگ رسانه‌ای از سوی آمریکا و برخی کشورهای عربی با دولت عراق آغاز شده است. رسانه‌های آمریکایی برنامه‌های پرحجمی را در راستای توسعه اعتراضات عراق پخش کرده‌اند و فضاسازی سنگینی هم در فضای مجازی از سوعی عربستان سعودی برای گسترش و دامن زدن به اعتراضات انجام شده است. موضوع دوم اما مربوط به فعالیت‌های عجیب و غریب پایگاه آمریکایی‌ها در عین‌الاسد و همچنین سفارت آمریکا در عراق است. این دو مرکز ماه‌هاست که دوره‌های آموزشی خاصی را برای تغییر در سازمان فکری عراقی‌ها برگزار کرده‌اند و تلاش می‌کنند روی جوانان به‌عنوان مخاطبان اصلی خود تاثیر زیادی داشته باشند. سفارت آمریکا حتی در ایام اخیر کلاس‌های توجیهی زیادی هم برای جوانان عراقی برگزار کرده که مورد انتقاد فعالان سیاسی و اجتماعی عراق و رسانه‌های این کشور واقع شده بود. علاوه‌بر این امروز NGOهای زیادی هستند که از سوی سفارت آمریکا در بغداد تامین هزینه می‌شوند و آموزش‌های تشکیلات زیادی را نیز پشت سر می‌گذارند.»
وی با اشاره به تلاش درازمدت سعودی‌ها برای برهم زدن آرامش در عراق و فشار به دولت مرکزی گفت: «داعش با پشتیبان سعودی‌ها هزینه‌های سنگینی را به عراق و زیرساخت‌های این کشور وارد کرد ولی نهایتا شکست خورد. امروز اما قریب به پنج هزار تبعه سعودی عضو داعش در زندان‌های عراق حضور دارند و این مساله خود باعث خشم سعودی‌ها و تلاش آنها برای فشار به دولت مرکزی عراق است.» او همچنین تحرکات «ثامر السبهان» وزیر مشاور سعودی در امور کشورهای عربی را نمونه‌ای از دخالت سعودی‌ها در امور عراق توصیف کرد.
این کارشناس مسائل غرب آسیا به مواضع اسرائیل و بهره‌برداری از این اعتراضات نیز اشاره کرد و گفت که داده‌های زیادی وجود دارد که تل‌آویو بخش دوم نقشه خود درخصوص عراق را به اجرا در آورده است. سیدافقهی افزود: «بخش اول این طراحی رژیم صهیونیستی، حمله‌‌های هدفمندی بود که به پایگاه‌های حشدالشعبی صورت گرفت. در چهار مورد این پایگاه‌ها مورد هدف قرار گرفتند و هزینه‌های سنگینی نیز به دولت عراق تحمیل شد. در این میان عادل عبدالمهدی چندی پیش و به صورت رسمی اعلام کرد که برایشان اثبات شده که از این چهار عملیات، حداقل دو مورد توسط هواپیماها و پهپادهای رژیم صهیونیستی صورت گرفته است. همین اظهارنظر هم بود که یک فضای تقابلی سنگین را میان بغداد و تل‌آویو ایجاد کرد و با توجه به همین مساله هم فاز دوم عملیات رژیم‌صهیونیستی به صورت نرم و از مسیر ایجاد آشوب در عراق آغاز شده و استفاده از این زمینه اعتراضی بهترین فرصت برای آنهاست.»
سیدافقهی با اشاره به اینکه هدف دیگر آن بخشی از معترضان که از سوی آمریکا سازماندهی شده‌اند، هدف گرفتن مرجعیت شیعی عراق است گفت: «پیام آیت‌الله سیستانی در این میان بسیار راهگشا بود چراکه با مدنظر قرار دادن شرایط مردم عراق متذکر شد که از سال 2005 در حال هشدار و توصیه به مسئولان این کشور و مسئولان سه قوه برای رسیدگی به فساد و رفع مشکلات اقتصادی مردم بوده است. در این بیانیه نسبت به عدم رسیدگی به مشکلاتی چون بیکاری و تورم اعتراض و خواسته شده بود مبارزه جدی برای رفع این معضلات آغاز شود. علاوه‌بر این به نظر می‌رسد که یکی از راهکارهای گرهگشا هم همان راهکار مرجعیت عراق برای تشکیل کمیته‌ای از داوران بی‌طرف برای شنیدن صدای معترضان است. کمیته‌ای که در آن پیشنهاد شده سران معترضان از استان‌های مختلف فراخوانده شده و نسبت به شنیدن و رفع مشکلات آنها اقدام سریع صورت پذیرد.»