کد خبر: 28202

یادداشت/ مجید دهقانی، پژوهشگر اقتصادی

الزامات تبدیل ایران به هاب انرژی پاک

تبدیل ایران به هاب انرژی پاک غرب و جنوب غربی آسیا و مقاوم‌سازی اقتصاد تجاری کشور، نیازمند تبیین اهداف راهبردی بلندمدت، جدیت، تلاش‌های دیپلماتیک و بهره‌گیری هوشمندانه از اهرم‌های قدرتمند مذاکره است تا بتوان چشم‌انداز رشد اقتصادی کشور را به سمت روشنایی پیش برد.

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، غرب و جنوب‌غربی آسیا نیازمند درک اهمیت، برنامه‌ریزی راهبردی و تلاش‌های فزاینده دیپلماتیک توسعه صنعت گاز طبیعی در ایران و صادرات آن به کشورهای منطقه همواره از موارد چالشی و مباحثه‌برانگیزی بوده که در دولت‌های مختلف مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. با وجود این، صادرات گاز طبیعی به کشورهای مختلف منطقه و برقراری شریان‌های انتقال گاز طبیعی، می‌توانست (و می‌تواند) ایران را به قلب تپنده و هاب گاز طبیعی منطقه تبدیل کند تا این وابسته‌سازی راهبردی صنعت گاز و (در نتیجه برق تولیدی) کشورهای منطقه، اهداف کلان اقتصاد مقاومتی را در بیرون از مرزهای کشور برقرار و تثبیت کند.

 با این همه، توجه رقبای جهانی ایران به اهمیت این اهداف استراتژیک، همواره توسعه و صادرات صنعت گاز ایران را با چالش و مشکلات فراوانی روبه‌رو کرده است. از این رو صادرات گاز کشور از طریق خط لوله به دو مقصد راهبردی اروپا و هند، همواره با مقاومت روسیه و ایالات‌متحده روبه‌رو بوده است.

در عین حال، دو نکته مهم که ایران در انجام آن کوتاهی کرده است: 1- توجه به سایر کشورهای منطقه نظیر افغانستان، کردستان عراق، کویت، عمان، و 2- بهره‌گیری از اهرم‌های سیاسی و اقتصادی در پیشبرد اجرای خط لوله انتقال گاز ایران به هند است.

 در مورد اول، صادرات گاز طبیعی به نزدیک‌ترین مقاصد همسایه نظیر هرات افغانستان و کردستان عراق اولین قدم‌های شریان‌سازی جریان انرژی در کنار موارد موجود انتقال گاز به ترکیه و جنوب عراق خواهد بود. هرچند در همه این موارد با وجود رقبایی نظیر ترکمنستان در صادرات گاز به هرات افغانستان و منابع توسعه‌نیافته گاز طبیعی کردستان عراق، رسیدن به این اهداف با چالش‌های بزرگی همراه است، اما با برنامه‌ریزی راهبردی و ایجاد اتاق‌های فکر تخصصی مسلما می‌توان به راه‌حل‌های ابتکاری در انجام این مهم دست یافت.

در مورد دوم نیز صادرات گاز طبیعی ایران به هند اهمیت بسیار بالایی در جریان اقتصادی کشور در دهه‌های آتی خواهد داشت. در حالی که بزرگ‌ترین اقتصاد دنیا یعنی آمریکا در مصرف گاز طبیعی خودکفاست و نیاز گاز طبیعی دو اقتصاد مهم دیگر دنیا یعنی اروپا و چین تا حد بالایی توسط روسیه تامین می‌شود (یا با پروژه‌های در دست اجرا تامین خواهد شد)، به جرات می‌توان گفت تامین نیاز گاز طبیعی، مهم‌ترین اقتصاد چند دهه آتی جهان یعنی هندوستان به‌دلیل برتری لجستیکی سهم ایران خواهد بود.

به هر طریق، تبدیل ایران به هاب انرژی پاک غرب و جنوب غربی آسیا و مقاوم‌سازی اقتصاد تجاری کشور، نیازمند تبیین اهداف راهبردی بلندمدت، جدیت، تلاش‌های دیپلماتیک و بهره‌گیری هوشمندانه از اهرم‌های قدرتمند مذاکره است تا بتوان چشم‌انداز رشد اقتصادی کشور را به سمت روشنایی پیش برد.