به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، اربعین 97 هم گذشت. به رسم مجریهای تلویزیونی کلیشهای را تکرار نمیکنم، اینکه امسال هم همچون گذشته لشکر میلیونی اباعبداللهالحسین(ع) غوغایی به پا کردند و در مراسم اربعین در حرم حضرت حسین(ع) حاضر شدند. از واقعیت نوشتن، نیاز به حاشیه رفتن و استفاده از کلمات ثقیل ندارد. همه دیدند، هم آن چند میلیون نفری که از ایران رفتند و به خیل چند ده میلیونی زائران اباعبدالله پیوستند و هم ما جاماندگانی که خیره به تصاویر منتشر شده در فضای مجازی و سایر رسانهها خودمان را بینشان دیدیم و همگی این را تکرار کردیم که حب الحسین یجمعنا.
در باب آوردههای معنوی این اتفاق عظیم گفتن و نوشتن صرفا سیه کردن کاغذ است؛ چراکه همه اینهایی که رفتند و همه آنهایی که جاماندند میدانند که اربعین یعنی چه و این زیارت چه آوردههایی دارد و جایگاه معنویاش چیست. غرض این نگارش هم بررسی وجوه معنوی و الهی نیست.
اما اینکه اتفاقی عظیم در عرصه بینالمللی و با حضور چند ده میلیون نفر آدم به وقوع میپیوندد و دوست و دشمن را هر یک به نوبه خود مشغول میسازد، واقعهای است که باید بیش از آنچه هست به آن توجه بشود و سازوکارهای بهتری برای آینده مدنظر داشت. از مدتها قبل، آنان که نمیخواستند و نمیتوانستند چنین اجتماع عظیمی را ببینند با هر وسیلهای سعی در ایجاد یک دعوای زرگری داشتند تا با تیره و تار کردن روابط ایرانیها و عراقیها سنگ در مسیر ایجاد این برادری بزرگ بیندازند، اما با گذشت این اربعین هم مشخص شد، نمودار رشد زوار حسین(ع) در روز اربعین همچنان صعودی میماند و بیش از دو میلیون نفر از مرزهای کشور جهت حضور در این مراسم خارج شدهاند. حالا هر چه میخواهند بنویسند و از هتلهای مشهد و محلههای آن تا بغداد و عراق و زوار و ناموس و... داستانسرایی کنند، واقعیت همهاش همینهایی بود که همه دیدیم، هم دوست و هم دشمن.
کارهایی که نکردیم، کارهایی که باید بکنیم
دوباره جمله اول را تکرار میکنم، اربعین 97 گذشت. 27 مهرماه 98، اربعین سال 98 خواهد بود. از همین امروز که اربعین 97 تمام شد، مسئولان، حاضران و غایبان در جلسه ستاد هماهنگی مراسم اربعین، این روز را در تقویمهای خودشان علامت بزنند برای موضوعاتی که در ادامه به آنها اشاره میشود؛ موضوعاتی که بخش اعظم آنها اگر سال گذشته دیده میشد، امسال نبود.
مشکلات حملونقل
به قول یکی از رفقا که امروز تماس گرفته بود گوش میبرند، چرا؟ یعنی چه؟ رانندههای بعضی از اتوبوسها، کرایههای از مرز تا مقصد را بازهم مثل سالهای گذشته چند برابر کردند و گوش مسافران را میبرند. طبق برنامهریزیها قرار شد اتوبوسها کرایه دوبرابر بگیرند، چون یک طرف مسیر را خالی برمیگردند، اما این دوبرابر، چند برابر شود، میشود همین گوش بریدن آن هم تحت شرایطی که نظارتی نیست.
موضوع دیگری که وجود داشت، بحث کاپوتاژ و ترانزیت اتوبوسها به آن طرف مرزها و مجوز ورود به خاک عراق بود. موضوعی که ذیل عدم برنامهریزی صحیح و ناهماهنگی برخی دستگاهها از جمله گمرک مشکلات بسیار و جدیای را برای زائران ایجاد کرد و آنها ساعتها پشت مرز و حتی وقتی از مرز ایران عبور کردند و وارد عراق شدند، با آن دست به گریبان بودند که بیاطلاعی طرف عراقی از این اتفاق و خودسری گمرک چنین وضعیتی را به وجود آورده بود.
عدم هماهنگیهای مناسب با طرف عراقی و نظارت روی ماشینهایی که از مرز به سمت نجف کار انتقال زائران را انجام میدادند، مسافران بسیاری ناخواسته عازم کاظمین شدند یا با مبالغی هنگفت توسط ونهای عراقی به سمت نجف رفتند.
مشکلات بهداشتی
وقوع چنین اتفاق عظیمی که میلیونها نفر را راهی مرزها میکند، نیازمند برنامهریزیهای گسترده و همهجانبهای است. به هرحال وقتی چند خانواده هم قصد خروج از خانه و شهرشان را دارند، جوانب بسیاری را مدنظر قرار میدهند، این ماجرا که جای خود. متاسفانه وضعیت بهداشتی و رفاهی افرادی که در مرزها حاضر میشدند و قصد خروج از کشور را داشتند و به دلیل ازدحام بالا مجبور به توقفهای گاها یک روزه و چندین ساعته در مرز بودند، کافی نبود. امکانات ضعیف رفاهی و بهداشتی خانوادهها را در تنگنا قرار داده بود که به اذعان مسئولان محلی ایلام و مرز مهران، امکانات بهداشتی (بهخصوص سرویسهای بهداشتی) تعبیهشده متناسب با حجم مراجعه به مرزها نبود.
ما هم میزبانیم
همان روزهای ابتدایی آغاز پیادهروی که هنوز دو هفتهای تا روز اربعین مانده بود، زائران پاکستانی و افغانستانی از مرزهای شرقی کشور وارد ایران میشدند. عدم برنامهریزی مناسب برای میزبانی از این افراد مشکلات جدیای را برای آنها ایجاد کرد بهطوری که برخی افراد و میزبانان سیستان و بلوچستانی در یک فراخوان مجازی از مردم کشور درخواست پتو و لباس و... برای اسکان این زائران داشتند که برحسب جبر جغرافیایی برای رسیدن به خاک عراق باید از ایران عبور میکردند.
مشکلات ارزی
یکی از جدیترین و پرچالشترین مشکلاتی که پیش روی زائران ایرانی قرار گرفت، بحث دریافت دینار ارائهشده بانک ملی در عراق بود. موضوعی که آنقدر حاشیهساز و مشکلساز شد که عدهای آن را به مثابه تحقیر زائر امام حسین(ع) مطرح کردند؛ ساعتها صف ایستادن برای دریافت دینار در خاک عراق. وزیر ارتباطات از جمله مسئولانی بود که در این باره از مردم و زائران اباعبدالله(ع) عذرخواهی کرد.
سال بعد بهتر باشیم
اینها بخشی از مشکلاتی بود که زائران اربعین 97 با آن مواجه شدند و کمی از حلاوت و رفاه سفرشان کاست. موضوعاتی که به سادگی و با یک برنامهریزی و هماهنگی بیندستگاهی میشد از وقوع آنها جلوگیری کرد. میشود بر اتوبوسها و قیمتهایی که میگذارند نظارت کرد، میشود بعد از این همه سال آمدورفت بین دو کشور در این ایام وضعیت بهداشتی و رفاهی را بهبود بخشید، میشود برای میزبانی از زائرانی که از سایر کشورها برای عبور وارد ایران میشوند، برنامه داشت و آماده بود، میشود از همان ابتدا ارز را داخل کشور و با احترام و برنامهریزی تحویل زوار داد و میشود خیلی اتفاقات دیگر بیفتد اما عدم برنامهریزی مدون در یک سال همواره تصویری ناهماهنگ از نهادها و مسئولان در همراهی این خیل عظیم مردمی به نمایش میگذارد.
ما هم میتوانیم ذینفع باشیم
یکی از سایتهای خبری را بررسی میکردم که از عایدی ارزی و مادی عراق در این ایام نوشته بود، اینکه چه میزان سودآوری ارزی سهم عراقیها میشود. با تکیه بر همین گزاره و با ایجاد پیوندها و قراردادهای دوطرفه بیشتر، با علم به این نکته که هرساله در این ایام چنین اتفاق عظیمی صورت میگیرد و رفتوآمدهای فراوانی در باقی ایام بین مردم این دو کشور اتفاق میافتد، میشود که ما هم ذینفع باشیم، ما هم تسهیلاتی را برای فرستادن مسافر به عراق و اماکن زیارتیاش ایجاد کنیم و مسافران عراقی را در ایران و در اماکن زیارتیمان پذیرا باشیم و از این طریق ارزآوری و نفع اقتصادی و گردشگری ببریم.
به هرحال خیلی ساده هم که به ماجرا نگاه کنیم، عصبیت زائر ایرانی از کارشکنیهای داخلی، چه برای ارز، چه برای وضعیت راهها، چه برای وضعیت بهداشت و... میتواند پایهگذار بدرفتاری با یک عراقی باشد و آن هم میتواند بر روابط ایرانی-عراقی تاثیر سو بگذارد، درحالی که اگر قصد حمایت و ساماندهی و گسترش چنین فعل و انفعالات عظیمی است، میشود کمی جدیتر و دغدغهمندتر نسبت به آن کنش داشت.
امیدواریم مسئولان، 27 مهر 98 را از همین امروز علامتگذاری کنند تا 28 مهر 98 بازهم ما ننویسیم که ایکاش این کارها میشد و آن کارها، نه!