مسعود پزشکیان رئیس جمهور در دفاع از کلیات بودجه، گفت: لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ کل کشور از حیث منابع و مصارف بالغ بر ۱۴ هزار و ۴۴۱ میلیارد و ۴۱۷ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۶۰۰ ریال است.
وی افزود: بخش الف بودجه عمومی از لحاظ درآمدها و واگذاری داراییهای سرمایه و مالی و مصارف بودجه عمومی دولت از حیث هزینهها و تملک داراییهای سرمایهای و مالی بالغ بر ۵ هزار و۹۵۰ میلیارد ریال که شامل منابع عمومی بالغ بر ۵ هزار و ۲۲۰ میلیارد ریال، درآمد اختصاصی وزارتخانهها و مؤسسات دولتی، بالغ بر ۷۳۴ میلیارد ریال است.
پزشکیان با اشاره به بخش ب لایحه بودجه ۱۴۰۵، عنوان کرد: در بخش بودجه شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت از لحاظ درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار بالغ برهشت هزار و ۸۹۶ میلیارد و ۶۲۶ میلیون و ۹۸۲ هزار و۳۰۰ ریال و از حیث هزینهها و سایر پرداختها, بالغ بر هشت هزار و ۸۹۶ میلیارد و ۶۲۶ میلیون و ۹۸۲ هزار و ۳۰۰ ریال است.
رئیس جمهور، خاطرنشان کرد: در بخش ج لایحه بودجه با عنوان بودجه جمعی خرجی، یک هزار ۴۸۹ میلیارد و ۲۴۱ میلیون و ۵۲ هزار و۵۰۰ ریال، از سر جمع کل بودجه کشور مبلغ یک هزار ۸۹۸ میلیارد ۴۵۰ میلیون ۵۲۹ هزار و ۲۰۰ ریال, مبالغ منظور شده کسر شده جمعی خرجی کسر میشود.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: سال جاری از لحاظ تدوین بودجه سالهای گذشته تفاوت جدی با سایر سالهای گذشته داشت. در سال جاری عظیمترین خشکسالی نیم قرن اخیر را پشت سر گذاشتیم؛ قیمت نفت در بازارهای جهانی کاهش شدیدی داشت و منابع حاصل از صادرات نفت ایران نیز تقلیل یافت. دشمنان ما تحریمهای خود را افزایش دادند و سعی کردند هزینههای بیشتری را از لحاظ اقتصادی به ما تحمیل کنند. جنگی بزرگ با شرورترین رژیم و استکبار جهانی به ما تحمیل شد.
پزشکیان ادامه داد همه اینها را با لطف الهی و انسجام همراهی مردم، ایثار نظامیان و وفاق مسئولین و رهبری داعیانه مقام معظم رهبری پشت سر گذاشتیم. کشور علی رغم اینکه با طوفانهای مکرر روبرو شد، اما همه را پشت سر گذاشت. برای سال آینده قانون بودجه نیز با قوانین سالهای گذشته تفاوتهای جدی پیدا کرد؛ ماده ۱۸۲ قانون آئین نامه داخلی مجلس اصلاح و بودجه یک مرحلهای شد قانون الحاق سه که به تصویب نمایندگان محترم رسید، الزامات جدیدی را برای تدوین بودجه تعریف کرد و مقرر شد بودجه بدون احکام و تبصرهها به مجلس تقدیم شود.
پزشکیان گفت: زمان تقدیم لایحه بودجه تغییر کرد، واحد پولی کشور تغییر کرد و چهار صفر از آن حذف شد و لایحه بر آن اساس تنظیم شد. این عوامل، دشواری تنظیم بودجه سال آینده را نسبت به بودجه سالهای قبل بیشتر کرد، اما دولت سعی کرد خود را با تمام مقتضیات قانونی جدید منطبق کند و بودجه را دقیقاً در موعد مقرر تدوین و تقدیم مجلس محترم نماید تا امور جاری کشور وقفهای در آن ایجاد نشود.
رئیسجمهور اظهار کرد: امیدوارم نمایندگان محترم نیز با توجه به این حساسیتها با رأی به کلیات و بهموقع قانون بودجه کمک کنند تا کشور بتواند امور خود را با نظم و قاعده به پیش ببرد. این لایحه در حالی تنظیم شده است که دولت سعی کرده بنا به شرایط کشور موارد زیر را در تدوین بودجه مورد توجه و اولویت قرار دهد.
پزشکیان عنوان کرد: توجه به جلوگیری از تورم، چرا که تورم در کشور ناشی از کسری بودجه دولت و بینظمی بانکها میباشد. وی بیان کرد: دولت در کنار تلاش برای نظمدهی به بانکها، در این لایحه تلاش کرد در سال آینده بودجه کسری نداشته باشد، برای همین علیرغم تورم بالا، دولت فقط دو درصد بودجه خود را رشد داد و در این زمینه بسیاری از هزینههای دستگاهها را کم کردیم، تعدادی از ردیفهای اعتباری غیرضرور را حذف کردیم.
رئیسجمهور اظهار کرد: از این به بعد فقط بر پایه بودجهریزی عملیاتی به دستگاهها بودجه اختصاص داده خواهد شد، یعنی دستگاهها باید به دولت بگویند چه خدمتی را ارائه میدهند تا بودجه دریافت کنند. بودجه انضباطی و بدون کسری دولت، آتش تورم را کم میکند و تا حدی آن را کنترل میکند. دولت سعی کرد در این کار بیشترین فشار را بر خود وارد کند تا آسیب به آحاد مردم به حداقل برسد.
پزشکیان گفت: دولت تلاش دارد بودجه بدون کسری داشته باشد، بنابراین انتظار دارد شما نمایندگان محترم نیز بهگونهای به ما کمک کنید که درآمدهای موهوم و هزینههای محتوم به بودجه اضافه نشود.
توجه به عدالت، من معتقد هستم که در جهت عدالت تلاش کنم. دولت در حالی که فقط دو درصد بودجه را رشد داد، سعی کرد حقوق کارکنان را ۲۰ درصد افزایش دهد. این رقم اگرچه با تورم تناسب ندارد، اما دولت سعی کرد با افزایش معافیتهای مالیاتی این رقم را تا حدی جبران کند.
رئیسجمهور اظهار کرد: کسانی که تا ۴۰ میلیون تومان حقوق دریافت میکنند کلاً از پرداخت مالیات معاف شدند و کسانی که بین ۴۰ تا ۹۳ میلیون تومان حقوق میگیرند فقط ۱۰ درصد مالیات میدهند، بنابراین ما بخش قابل توجهی از تورم را از این طریق جبران کردیم. برای بازنشستگان، قسمت سوم متناسبسازی در سال آینده اجرا میشود که با احتساب متناسبسازی، میانگین رشد حقوق بازنشستگان به ۳۶ درصد خواهد رسید.
وی افزود: مردم عزیز، شما میدانید که در سال جاری مجبور شدیم حدود ۶ میلیارد دلار صرف واردات بنزین کنیم. آیا این اقدام به این میزان واردات عاقلانه است؟ چرا باید در حالی که مردم در سختی معیشت قرار دارند، ما ۶ میلیارد دلار از ارز ارزان را صرف واردات بنزین کنیم؟ چرا مصرف بنزین را کم نکنیم یا مصرف را بهینه نکنیم و این پول را به خود مردم ندهیم؟
رئیسجمهور اظهار کرد: ما ۲۹۰ همت یارانه نان میدهیم که نان گران به دست مردم میرسد، چرا همین مبلغ را به مردم ندهیم؟ در بودجه سال آینده حدود ۸ میلیارد دلار صرف ارز ترجیحی میشود، اما وقتی به بازار میرویم میبینیم قیمت کالاهایی که به دست مردم میرسد با ارز آزاد یکی هستند، چرا باید این روش را ادامه دهیم؟ آیا بهتر نیست این مبلغ را به خود مردم بدهیم؟
پزشکیان گفت: مهمترین موضوع برای من معیشت مردم است. از آنجا که نوسانات قیمت ارز و افزایش تورم باعث افزایش بار گرانی بر دوش مردم خواهد شد، دولت در هر صورت طرح کالابرگ را اجرایی خواهد کرد، بهطوری که بتواند قیمت اقلامی از کالاهای مصرفی را برای اقشار مختلف ثابت نگه دارد.
وی ادامه داد: هرچه قیمت این اقلام افزایش یابد، دولت مابهالتفاوت آن را یا خود کالا را با همان قیمت پرداخت خواهد کرد تا تکانههای ارزی بر معیشت مردم اثر نامطلوب نگذارد و سفره مردم کوچکتر نشود.در کنار این اقدامات، برای ایجاد عدالت پیشبینی شده است معادل ۱۷۰ همت از محل مالیات بر ارزش افزوده صرف معیشت مردم شود تا کمی از بار فشار گرانی از دوش مردم برداشته شود.
پزشکیان گفت: ممکن است این سوال مطرح شود که دریافت مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت آن به مردم کمکی به معیشت مردم نخواهد کرد. باید توجه داشت که طبق ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده، بسیاری از خوراک مردم مانند برنج و مرغ و روغن و لبنیات و اقلام دیگر از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. از سوی دیگر، تعدادی از دهکهای درآمدی بالا مصارف زیادی دارند که دریافت دو درصد از مصارف آنها و کمک آن به اقشار ضعیف میتواند موجب بسط عدالت شود. وی ادامه داد: اساساً مالیات مهمترین ابزار دولت است که کمک میکند عدالت در کشور ایجاد شود و دولت تلاش کرد از این ابزار برای وصف عدالت مالیاتی در این لایحه استفاده نماید.
پزشکیان عنوان کرد: دولت برای افزایش پرداختی به پرسنلی که از بودجه استانی حقوق دریافت میکنند، منابعی را پیشبینی کرد تا فاصله حقوق دریافتی بین استانها و مرکز کاهش پیدا کند. وی بیان کرد: اعتبارات کمیته امداد امام خمینی ۳۳ درصد رشد خواهد کرد و حمایت از بهزیستی ۳۹ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین برای مادرانی که در سال آینده فرزند به دنیا میآورند، هر ماه دو میلیون تومان به حساب مادر واریز خواهد شد. وی ادامه داد: بودجه حمایت از تغذیه کودکانی که زیر خط فقر هستند ۴۶ درصد افزایش مییابد، بودجه دانشآموزانی که باید تحت پوشش تحصیلی قرار بگیرند، بهخصوص در بلوچستان محروم و استانهای محروم، ۵۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
پزشکیان در خصوص شیر دانش آموزان گفت: بودجه تأمین شیر برای دانشآموزان مدارس ۷۷ درصد افزایش خواهد داشت و بودجه ایاب و ذهاب دانشآموزان، بهخصوص در مناطق محروم، ۴۸ درصد افزایش خواهد یافت. بخش بهداشت و درمان نیز ۴۶ درصد افزایش خواهد یافت.
رئیسجمهور اظهار کرد: موضوع دیگر حمایت از توسعه کشور است. دولت از محل بودجه عمومی ۶۰۰ همت برای طرحهای عمرانی پیشبینی کرد که این رقم معادل بودجه سال جاری است، اما سعی شد با ابتکارات جدید، بودجه عمرانی و توسعه کشور با جدیت افزایش یابد. در واگذاریهای قبلی، دستگاهها انگیزه چندانی برای واگذاری اموال خود نشان نمیدادند. در این لایحه ۱۳۰ همت به تفکیک دستگاهها و طی جدولی به آنها اجازه داده شده است که اموال مازاد خود را صرف تأمین اعتبار برای اتمام طرحهای نیمهتمام اولویتدار خود کنند. وی بیان کرد: مثلاً وزارت علوم میتواند از محل اموال مازاد تمام خوابگاههای خود را تکمیل کند یا وزارت بهداشت از این طریق بسیاری از بیمارستانهای خود را در اولویت به اتمام برساند.
وی اظهار کرد: این ابتکار اول است. در خصوص درآمد عمرانی اختصاصی، در سال قبل عمده درآمد دستگاهها صرف هزینه جاری میشد، اما در این بودجه ۱۶۰ همت از درآمدهای اختصاصی دستگاهها صرف طرحهای عمرانی و اتمام طرحهای نیمهتمام خواهد شد. در بودجه سال آینده، دولت برای اولین بار ۲۵ همت برای تأمین قیر اختصاص داده است. وی افزود: به نام تأکیدات مقام معظم رهبری، دولت ۲.۱ میلیارد دلار نفت صادراتی را صرف اتمام طرحهای ریلی و کریدورهای کشور خواهد کرد تا هرچه زودتر خطوط جادهای و ریلی و حملونقل شهری به نتایج مناسب برسند.
رئیسجمهور اظهار کرد: برای ما اتصال چابهار به زاهدان و از آنجا به سرخس و از طرفی از خلیج فارس به اروند و از اروند به چابهار حائز اهمیت فوقالعادهای است. وی ادامه داد: باید به سرعت کریدورهای کشور را به اتمام برسانیم و نقاط اتصال ارتباطی خود را با کشورهای همسایه تکمیل کنیم تا بتوانیم به تجارت و تبادلات اقتصادی با همسایگان اقدام نمائیم. اگر این ابتکارات و پیشبینیها را به منابع عمومی اضافه کنیم، بودجه عمرانی بیش از ۸۰ درصد رشد نشان خواهد داد. وی افزود: برای افزایش تولید، تأمین انرژی پایدار بسیار حائز اهمیت است.
رئیسجمهور اظهار کرد: بخش زیادی از وقت ما صرف پروژههای بالادستی نفت و گاز میشود تا گازهای مشعل را جمعآوری و در تولید قرار دهیم و میزان تولید نفت و گاز را افزایش دهیم. وی ادامه داد: از طریق افزایش تولید انرژی میخواهیم صنایع تولیدی کشور دچار قطع گاز در زمستان و قطع برق در تابستان نشوند تا دغدغه انرژی آنها رفع شود.
پزشکیان گفت: در بودجه عمومی و بودجه شرکتهای نفتی و گازی، چگونگی حمایت از این بخش و همچنین تأمین منابع ارزی مورد نیاز حوزه نفت و گاز و گازهای مشعل مورد توجه قرار گرفته است. وی افزود: در عین حال، در سال آینده نیز پرشتابتر از امسال به سمت تولید انرژیهای خورشیدی خواهیم رفت تا نگرانیهای انرژی برای مردم و واحدهای تولیدی بهکلی رفع شود.
رئیسجمهور اظهار کرد: تأسیس معاونت رئیسجمهور و سازمان بهینهسازی مصرف انرژی نیز گام مهمی برای کاهش مصرف و بهینهسازی مصرف سوخت خواهد بود تا از این طریق منابع صرفهجویی شود. همچنین موضوع چهارم، شفافیت در بودجه است. دولت با تأکید بر انضباط بودجهای سعی کرد درآمدهای دولت را شفاف کند و صادرات نفت یا مولدسازی یا خصوصیسازی را در لایحه پیشبینی نکند تا از این طریق کسری بودجه ایجاد نگردد. در عین حال چند موضوع مهم مانند یارانه نان که حدود ۲۹۰ همت است، یا ارز ترجیحی و یا میزان واردات بنزین، در قالب ردیف جمعی خرجی محاسبه و به مجلس تقدیم شده است تا اگر موافق بودند، این یارانهها به حلقه پایانی که مردم هستند منتقل شود.
رئیسجمهور اظهار کرد: چرا باید منابع محدود خود را به جای اینکه به خود مردم بدهیم، به واسطهها بدهیم و بعد چیزی به دست مردم نرسد؟ وی ادامه داد: ما همه محاسبات و بررسیهای کارشناسان را به شما ارائه خواهیم داد و اگر بتوانیم با هم تصمیم بگیریم، دولت با جدیت و با اطمینان از پشتوانه مجلس این طرحها را اجرایی خواهد کرد و یارانه را مستقیم به مردم خواهد داد. با منابعی که آزاد خواهد شد، میتوان به خانوادهها ماهیانه چندین میلیون تومان یارانه داد و نگرانیهای ناشی از معیشت مردم را رفع کرد و دست واسطهها را از معیشت مردم کوتاه کرد. وی افزود: امیدوارم این پیشنهادات و این اصلاحات با اقبال نمایندگان روبهرو شود و بتوانیم با هم این اصلاحات را پیش ببریم.
پزشکیان خطاب به نمایندگان مجلس گفت: نمایندگان محترم توجه داشته باشید که این بودجه، بودجه کل کشور است و بودجهای است که ما و شما با هم آن را پیش خواهیم برد. وی ادامه داد: آنچه برای ما مهم است این است که با هم به یک تفاهم برسیم، برای همین هر سؤالی که شما داشته باشید همکاران من موظف به پاسخگویی خواهند بود تا موضوع برای طرفین کاملاً روشن شود. پس از آن، هرچه شما نمایندگان مردم به آن رأی دهید، ما خود را موظف به اجرای آن خواهیم دانست. وی افزود: به همکارانم در سازمان برنامه و بودجه نیز گفتهام هر نوع همکاری و همراهی که برای بهتر شدن بودجه لازم باشد با شما نمایندگان محترم داشته باشند تا انشاءالله با هم بودجه مناسب را نهایی کنیم.
رئیسجمهور اظهار کرد: خلاصه آنچه جمعبندی شده بود و نوشته شده بود را خدمت شما عرض کردیم و آنچه که خداوند به ذهن ما آورد و دیدگاه و نگاه خود به جامعه و کشور را خدمت شما بیان کردیم. وی ادامه داد: من برخی آیات قرآن را مورد توجه قرار دادم و نحوه آن درخواستها و نگاهی که از آن پیدا کردم را اکنون خدمت شما عرض میکنم و بار سنگین مسئولیت را یادآور میشوم.
پزشکیان در ادامه با اشاره به آیات قرآن تصریح کرد: در قرآن خداوند در حقیقت به بحث حکومتها میپردازد و درباره حکومتهایی که قلدری میکنند، از عاد، ثمود و فرعون و حکومتهای مشابه سخن میگوید و بیان میکند که اینها نابود شدند، زیرا طغیان کردند. خداوند علت طغیان حاکمیتها را اینگونه بیان میکند که به خدا ایمان نداشتند و به فکر مسکین نبودند، یعنی حکومتهایی که به مردم نمیرسند، گرفتار عذاب الهی خواهند شد.
رئیسجمهور اظهار کرد: این مباحث، بحثهای اعتقادی است و بزرگان و اساتید محترم بهتر میتوانند آن را تبیین کنند. در سوره معارج نیز خداوند دوباره به این موضوع میپردازد و درباره قیامت سخن میگوید، روزی که آسمان مانند فلز گداخته میشود و کوهها همچون پشم رنگین حلاجی خواهند شد و انسانها آرزو میکنند ای کاش میتوانستند چیزی بدهند تا نجات پیدا کنند.
پزشکیان عنوان کرد: انسان در حقیقت حریص آفریده شده است و وقتی خیر به او میرسد، منع میکند، اما استثنا نمازگزاران هستند. در سوره مدثر نیز اشاره میشود که قدرتمندان و گردنکلفتها در روز قیامت پاسخگو هستند و خود اعتراف میکنند که به فکر اطعام مسکین نبودند. پیام همه این آیات این است که اگر ما به نام خانواده، به نام حکومت و به نام جامعه نتوانیم مشکل معیشت مردم را حل کنیم، در روز قیامت در مقابل خداوند پاسخی نخواهیم داشت.
وی ادامه داد: این یک باور اعتقادی است که از قرآن و دین فهمیده میشود و همه دعواها و تلاشهای حکومتها باید برای باز کردن گره از زندگی مردم باشد. ما در کشوری زندگی میکنیم که نفت و گاز دارد و روزانه نزدیک به هشت میلیون بشکه نفت مصرف یا مدیریت میشود، اما اگر نتوانیم این منابع را درست مدیریت کنیم، قابل قبول نیست. امروز یک باک بنزین که به یک خودرو تعلق میگیرد، ماهانه حدود ۸ میلیون تومان یارانه دریافت میکند و اگر مصرف به ۲۰۰ یا ۳۰۰ لیتر برسد، این عدد به ۲۴ میلیون تومان هم میرسد.
در گازوئیل، برق و آب نیز وضعیت مشابهی وجود دارد و برخی افراد ماهانه ۱۰، ۲۰، ۳۰ و حتی ۴۰ میلیون تومان یارانه دریافت میکنند، در حالی که بخش بزرگی از جامعه با مشکلات معیشتی، درمانی و زندگی مواجه است. این شرایط نتیجه تصمیمهایی است که دولتها، مجلسها و سیاستگذاران گرفتهاند.
پزشکیان بیان کرد: از مجلس محترم میخواهیم در بخش هزینههای جمعی، این مسئله را بهگونهای مدیریت کند و چارچوبها را بنویسد، زیرا اگر بودجه برای اسلام و اعتقاد است، نباید در این کشور حتی یک نفر مشکل معیشت داشته باشد و این اولویت ماست. من برای ماندن در قدرت هیچ انگیزهای ندارم و اگر نتوانم مشکل مردم را حل کنم، چیزی برای افتخار باقی نمیماند.
وی ادامه داد: نمیشود حکومت کنیم و مردم مشکل داشته باشند، مالیات افزایش یابد و حقوق بالا برود، اما منبع آن مشخص نباشد. اگر فقط ۱۰ درصد در مصرف انرژی صرفهجویی کنیم، روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت ذخیره میشود و با همین ۱۰ درصد میتوان حقوق پرداخت کرد، از امنیت و نیروهای مسلح حمایت کرد و زیرساختها را ساخت.
وی افزود: اگر قیمتها را به واقعیت نزدیک کنیم، بسیاری از مشکلات قابل حل است.
رئیسجمهور اظهار کرد: همه ما، چه بهعنوان فرد، چه خانواده و چه جامعه و حاکمیت، در مقابل معیشت مردم و اجرای عدالت مسئول هستیم. قدم اول، صرفهجویی در حوزه انرژی، گاز، برق و گازوئیل است و قدم دوم، تصمیمگیری درباره توزیع عادلانه منابعی است که امروز به عدهای داده میشود و به اکثریت جامعه نمیرسد.
پزشکیان عنوان کرد: به برادر عزیزم جناب آقای دکتر قالیباف نیز عرض کردم که بدون نگاه مشترک و تصمیم مشترک نمیتوان مشکلات را حل کرد. ما مصمم هستیم مشکل معیشت مردم را حل کنیم و این امر به همکاری دولت و مجلس محترم وابسته است. اگر این وضعیت حل نشود، فردا در مقابل خداوند پاسخی نخواهیم داشت. وی ادامه داد: امیدوارم با تعامل و هماهنگی بتوانیم مشکلات پیشروی کشور را حل کنیم.