فرهیختگان: روز گذشته، مسعود پزشکیان لایحه بودجه سال 1405 را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. براساس لایحه بودجه رقم پیشنهادی دولت برای کل بودجه 14 هزار و 441 هزار میلیارد تومان بوده که از این رقم، 5 هزار و 220 هزار میلیارد تومان مربوط به بودجه عمومی، 734 هزار میلیارد تومان بودجه اختصاصی دستگاه‌های دولتی و 8 هزار و 897 هزار میلیارد تومان نیز مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی است. لایحه بودجه سال آینده چند ویژگی خاص دارد. اولاً در ارقام لایحه برای اولین بار 4 صفر از مجموع صفر‌های بودجه حذف شده است. این اقدام گرچه مطابق قوانین مصوب سال جاری است، با این حال به دلیل استفاده از واحد‌های مختلف پولی (استفاده از واحد قران، ریال و میلیارد ریال) یک نوع سردرگمی در مخاطب عام بودجه ایجاد می‌کند.

اما این تغییرات تنها تغییر لایحه بودجه سال آتی نیست. مهم‌ترین تغییر در لایحه سال آینده، بودجه به شدت انقباضی است که دولت تقدیم مجلس کرده، به‌طوری‌که منابع عمومی دولت در سال آینده نسبت به بودجه امسال تنها 5.3 درصد رشد خواهد داشت. اگر دقیق نگاه کنیم، بازهم تغییرات مهمی در لایحه بودجه دیده می‌شود. در لایحه سال آینده گرچه بودجه جاری رشد 19.5 درصدی داشته، اما رشد بودجه عمرانی صفر خواهد بود. کاهش چشمگیر سهم درآمد‌های نفتی از بودجه دولت در کنار افزایش 2 واحد درصدی مالیات ارزش افزوده (از 10 به 12 درصد) برای کمک‌های کالابرگی به مردم، از دیگر تغییرات لایحه بودجه سال آتی است. همچنین دولت برای یارانه‌ها نیز دو مدل مختلف را پیشنهاد کرده که اولی حفظ روند فعلی و دومی تخصیص مستقیم یارانه‌های نان، بنزین وارداتی و منابع حاصل از اصلاح نرخ ارز ترجیحی به مردم است. درمجموع، بودجه سال آینده یک بودجه احتیاطی است.

بودجۀ فراانقباضی

بر اساس لایحه بودجه سال 1405 رقم پیشنهادی دولت برای کل بودجه 14 هزار و 441 هزار میلیارد تومان است که از این مقدار، حدود 5 هزار و 954 هزار میلیارد تومان مربوط به منابع عمومی دولت (شامل 5 هزار و 220 هزار میلیارد تومان بودجه عمومی و 734 هزار میلیارد تومان بودجه اختصاصی دستگاه‌های دولتی) و 8 هزار و 897 هزار میلیارد تومان نیز مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی است. اعداد مابقی نیز مربوط به ارقام دوبار منظورشده یا منابع جمعی - خرجی است. 

 در لایحه بودجه 1405 رقم منابع عمومی دولت (بودجه دولت منهای بودجه اختصاصی)  5 هزار و 220 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی‌شده که نسبت به رقم 4 هزار و 956 هزار میلیارد تومان در قانون بودجه 1404 رشد 5.3 درصدی را نشان می‌دهد. آن‌طور که در نمودار آمده، رشد 5.3 درصدی منابع بودجه عمومی از سال 1396 تاکنون کمترین مقدار رشد بودجه دولت بوده و می‌توان گفت اگر بودجه ارسالی دولت در مجلس تغییرات اساسی را شاهد نباشد، بودجه سال آینده، انقباضی‌ترین بودجه 10 سال اخیر خواهد بود. 

انقباضی‌ترین بودجۀ نفتی

یکی از مهم‌ترین اتفاقات در لایحه بودجه سال آینده، کاهش شدید اتکای بودجه به درآمدهای نفتی است، به‌طوری‌که براساس لایحه بودجه، در سال آینده رقم واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای 275 همت خواهد بود که از این رقم 263 همت مربوط به منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی، 11.6 همت مربوط به منابع حاصل از مولدسازی دارایی‌های دولت و 120 میلیارد تومان نیز مربوط به منابع حاصل از واگذاری طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای است. نگاهی به درآمدهای نفتی نشان می‌دهد رقم 263 هزار میلیارد تومانی پیش‌بینی شده برای سال آینده به لحاظ ریالی کمترین مقدار درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده از سال 1399 تاکنون بوده و همچنین نسبت به رقم 604 همت سال 1404 کاهش بیش از 56 درصدی داشته است. اما به لحاظ سهم از منابع بودجه عمومی نیز در سال آینده سهم نفت از بودجه عمومی فقط 5 درصد است که نسبت به رقم 12.2 درصدی سال جاری و 21 درصدی سال 1403 و 29 درصدی سال 1402 و 37 درصدی سال 1401 کاهش آن بسیار چشمگیر بوده و سهم نفت از بودجه عمومی در سال آینده کمترین مقدار در طول تاریخ نفت ایران، حداقل پس از پیروزی انقلاب اسلامی خواهد بود.  

تکلیف یارانه نان، بنزین و ارز ترجیحی در سال 1405

در سال آینده مجموع منابع و مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها، رقم 2 هزار و 677 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. البته رقم 1410 هزار میلیارد تومان از آن مربوط به اعداد جمعی-خرجی بوده و درنهایت رقم واقعی منابع و مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها 1267 هزار میلیارد تومان خواهد بود.  در قسمت منابع هدفمندسازی یارانه‌ها، دولت علاوه بر رقم 1267 هزار میلیارد تومان، رقم 1410 هزار میلیارد تومان شامل ۲۹۰ هزار میلیارد تومان درآمد از محل فروش گندم به نرخ غیریارانه‌ای، ۵۴۸ هزار میلیارد تومان منابع حاصل از فروش بنزین وارداتی به نرخ غیریارانه‌ای و ۵۷۲ هزار میلیارد تومان درآمد از محل منابع حاصل از اصلاح نرخ ارز ترجیحی پیش‌بینی کرده است.

در قسمت مصارف نیز دولت علاوه بر رقم 1267 هزار میلیارد تومان، رقم 1410 هزار میلیارد تومان شامل ۲۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه نان به ذی‌نفع نهایی، ۵۴۸ هزار میلیارد تومان یارانه انرژی به ذی‌نفع نهایی و ۵۷۲ هزار میلیارد تومان به‌عنوان پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز ترجیحی درج کرده است. به نظر می‌رسد منظور دولت از درج اعداد جمعی-خرجی، پیشنهاد دو مدل برنامه برای منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌هاست. این دو برنامه، ادامه روند فعلی و مورد دوم، اصلاح قیمت یارانه‌ای آرد و نان، بنزین وارداتی و ارز ترجیحی کالاهای اساسی و کسب ۱۴۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد از این محل و پرداخت آن به مردم در قالب کالابرگ الکترونیک است.

حقوق ماهانه زیر 40 میلیون تومان معافیت از مالیات

براساس لایحه بودجه 1405 سقف درآمد معاف از مالیات از 24 میلیون تومان در هر ماه (288 میلیون تومان در سال) در 1404 به 40 میلیون تومان در هر ماه (480 میلیون در سال) رسید. به بیان بهتر سقف درآمد مشمول معافیت مالیاتی با 67 درصد افزایش از 24 به 40 میلیون تومان رسید. 
همچنین کسانی که در سال جدید ماهیانه بین 40 تا 80 میلیون درآمد داشته باشند، (به‌طوری‌که درآمد سالیانه آنها بین 480 تا 960 میلیون تومان باشد) مانند سال جاری مشمول 10 درصد مالیات می‌شوند. 
کسانی که ماهیانه بین 80 تا 100 میلیون تومان درآمد داشته باشند، (به‌طوری‌که درآمد سالیانه آنها بین 960 میلیون تا یک میلیارد و 200 میلیون تومان باشد) باید 15 درصد درآمد خود را صرف پرداخت مالیات کنند. 
کسانی که ماهیانه بین 100 تا 120 میلیون تومان درآمد داشته باشند، (به‌طوری‌که درآمد سالیانه آنها بین یک میلیارد و 200 تا یک میلیارد و 440 میلیون تومان باشد) باید 20 درصد مالیات پرداخت کنند. 
کسانی که ماهیانه بین 120 تا 140 میلیون تومان درآمد داشته باشند، (به‌طوری‌که درآمد سالیانه آنها بین یک میلیارد و 440 تا یک میلیارد و 680 میلیون تومان باشد)، باید 25 درصد مالیات پرداخت کنند. 
کسانی که بیش از 140 میلیون تومان در ماه درآمد دارند و درآمد سالیانه آنها از یک میلیارد و 680 میلیون تومان فراتر می‌رود نیز مشمول 30 درصد مالیات هستند. 

متن کامل گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.