فرض کنیم شما تازه کنکور دادهاید و قرار است با انبوهی از کتابهای کمکدرسی رهسپار میدان انقلاب شوید و با فروش کمکدرسیها کتابهای دانشگاهیتان را تهیه کنید. از قضا درست در همان زمانی که شما در حال خریدن کتاب دانشگاهی هستید، یک دانشآموز طبقه متوسطی، آن هم در آن سر کشور (مثلاً شما فرض را بگذارید اهل اصفهان است که دانشآموز طبقه متوسطیمان بیجاومکان نباشد) قصد خرید کتابهای کمکدرسی کرده. او با چه قیمتی کتاب میخرید و شما با چه قیمتی؟ حالا یک سؤال دیگر اگر شما و آن پسربچه اصفهانی و طبقه متوسطیمان بخواهد در مهر 1402 دست به خرید کتاب بزند چطور؟ آن وقت قیمت کتاب چطور است؟ اگر شما مهر 1402 میخواستید میانگین قیمت یک کتاب کمکدرسی و دانشگاهی را با هم مقایسه کنید، خیلی دو عدد با هم فاصله نداشتند.
بنا بر آمار خانه کتاب، میانگین قیمت یک کتاب دانشگاهی (از رشتههای مختلف) به عدد 157 هزار و 500 تومان در مهر 1402 میرسد و این رقم برای کتابهای کمکدرسی حدود 15 هزار تومان بیشتر است و به عدد 172 هزار تومان میرسد. این رقم 157 هزار تومان برای کتابهای دانشگاهی در مهر 1403 به 218 هزار تومان میرسد و حدود 61 هزار تومان افزایش پیدا کرده و میزان افزایش درصدی آن در یک سال به حدود 39 درصد میرسد، عددی نزدیک به میانگین تورم سالانه در کشور. بااینهمه اوضاع درباره کتابهای کمکدرسی به طور کل متفاوت است. مهر 1404 کمکدرسیها تورمی 60 درصدی تجربه میکنند و میانگین قیمتشان به حدود 276 هزار تومان میرسد. این یعنی کمکدرسیها بیست درصد بیشتر از کتابهای دانشگاهی افزایش قیمت تجربه میکنند. حالا اگر بخواهیم میزان افزایش قیمت کتابهای دانشگاهی و کمکدرسی را از مهر 1402 تا مهر 1404 محاسبه کنیم، به چه میزان افزایشی میرسیم؟ برای رسیدن به تحلیل دقیق باید چند عدد را کنار هم بگذاریم.
118 در برابر 72 درصد
حدود یک ماه قبل و درست همان زمانی که زهران ممدانی در آمریکا برنده انتخابات شد، رئیس سندیکای کاغذ در ایران با فرهیختگان گفتوگو کرد و گفت: «من مخالف گرفتن کاغذ یارانهای توسط تولیدکنندگان کتابهای کمکدرسی هستم.» حرف آقای رئیس، منطقاً درست به نظر میرسید. بخشی که خصوصی است و موازی با سیستمآموزی کشور حرکت میکند، اصولاً نباید کاغذ دولتی دریافت کند. بااینهمه، اَبَر نشرهای کتاب کمکدرسی بنا بر گفتههای رئیس سندیکای کاغذ، نهتنها کاغذ یارانهای دریافت میکنند، بلکه 40 درصد بیش از کتابهای دانشگاهی افزایش قیمت دارد. نکته عجیب ماجرا اینجاست که برخی کتابهای با قطع جیبی این تولیدکنندگان، از برخی کتابهای دانشگاهی با قطع رقعی و وزیری، گرانتر است. این نشان میدهد، افزایش قیمت کمک درسیها هیچ منطقی را دنبال نمیکند و با میانگین تورم کشور هم پیش نمیرود.
بنا بر آمار و دادهها کتابهای کمکدرسی از مهر 1402 تا امروز چیزی نزدیک به 118 درصد افزایش قیمت داشته است و این درحالیست که قیمت کتابهای دانشگاهی افزایشی 72 درصدی داشته که البته همین مقدار هم باعث تغییرات جدی در چاپ و مصرف کتاب دانشگاهی شده است.
