محمدرضا منافی با اشاره به درگیری طولانی پاکستان با گروه تروریستی تیتیپی، تأکید میکند که افغانستان حتی در دولتهای قبل هم متهم به پناه دادن به این گروه بوده و حملات پاکستان به خاک کابل ثبات و امنیت منطقه را تهدید میکند. این کارشناس مسائل پاکستان بر ضرورت مبارزه مشترک ایران، پاکستان و افغانستان با تروریسم و جلوگیری از بازگشت آمریکا به افغانستان تأکید دارد.
در دولتهای قبل هم افغانستان متهم به حمایت از تیتیپی بود
محمدرضا منافی یادآور میشود که موضوع درگیری پاکستان با گروه تروریستی تیتیپی یا تحریک طالبان پاکستان موضوعی است که سالهاست پاکستان با آن درگیر بوده و بهرغم اینکه پاکستان از یک ارتش و نیروی نظامی قدرتمند و یک دستگاه اطلاعات و امنیت ارتش به نام آیاسآی که بسیار گفته میشود نیروهای زبده و قدرتمندی دارد، نتوانسته از پس این گروه تروریستی برآید. این کارشناس مسائل پاکستان توضیح داد: «هر از گاهی شاهد هستیم که عوامل گروه تروریستی تیتیپی در جاهای مختلف پاکستان، بهویژه مناطق شمال و شمالغرب پاکستان که نزدیکتر به مرز افغانستان هستند، دست به عملیات تروریستی میزنند نیروهای نظامی و نیروهای امنیتی پاکستان را هدف قرار میدهند. بنابراین تیتیپی همواره یک چالش مهم برای پاکستان بوده است.
به هر حال پاکستانیها همواره اینها را رصد میکنند و ادعا میکنند که خاک افغانستان به یک محل امن و پناهگاه امن برای عوامل تیتیپی تبدیل شده و حکومت طالبان یا حکومت سرپرست افغانستان به آنها پناه میدهد. پاکستان بارها حکومت افغانستان را متهم کرده؛ این اولین بار نیست که پاکستان حکومت افغانستان را متهم میکند. حتی در دورههای دولتهای قبلی افغانستان، دولت حامد کرزای و دولت اشرف غنی، پاکستان همچنان افغانستان را متهم میکرد که به عوامل تروریستی تیتیپی پناه میدهد و اجازه میدهد آنها در مخفیگاههایی در این کشور پنهان شوند.
به هر حال، مبارزه پاکستان با تروریسم یک بحث است و احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت یک کشور، بحث دیگری؛ هر دو بسیار حائز اهمیت هستند و باید مورد توجه قرار گیرند. پاکستان و افغانستان بهعنوان دو کشور همسایه که هر دو همسایه مشترک ایران نیز هستند نیاز دارند مبارزهای مشترک با تروریسم داشته باشند، زیرا تروریسم در واقع چالشی مشترک برای هر سه کشور است. در این منطقه، ایران، پاکستان و افغانستان بارها و بارها از سوی گروههای تروریستی مختلف که در همین منطقه فعالیت میکنند مورد حمله قرار گرفته و قربانی شدهاند. اگر قرار است مبارزهای جدی با گروههای تروریستی صورت گیرد صرفنظر از نام و هویت آنها، چه تحریک طالبان باشد، چه عناصر داعش، چه گروه جیشالظلم یا هر گروه دیگر حاضر در این منطقه قطعاً نیاز به مبارزهای مشترک است، زیرا تردد این تروریستها از مرزهای میان این کشورها که عرض کردم بهسهولت امکانپذیر است. برای کنترل و مهار این ترددها و مقابله با تحرکات این تروریستها، هر سه کشور به مبارزهای مشترک نیازمندند.»
پاکستان باید نگران بازگشت آمریکا به بگرام باشد
این کارشناس مسائل پاکستان معتقد است تضعیف ثبات و امنیت هر یک از کشورهای منطقه به ضرر کل منطقه است. او در این باره گفت: «در شرایط فعلی که دولت آمریکا زمزمههایی درباره بازگشت به افغانستان و پس گرفتن پایگاه نظامی بگرام بسیار حساس مطرح کرده است، افغانستان نه تنها نباید از سوی کشورهای همسایه دچار تضعیف ثبات و امنیت شود، بلکه امروز نیازمند تقویت و حمایت است. اگر طبق آنچه ترامپ در ماه سپتامبر مطرح کرد تمایل داشته باشد دوباره به افغانستان برگردد و پایگاه بگرام را دوباره در اختیار بگیرد، حتی اگر پاکستانیها روابط خوبی با آمریکا داشته باشند، در مجموع آنها نیز بهایی خواهند پرداخت. هرچقدر خاک افغانستان ناامن شود و هرچقدر ثبات و امنیت افغانستان تضعیف شود، بدون تردید آسیبها و تهدیدها از افغانستان متوجه کشورهای همسایه خواهد شد، از جمله ایران و پاکستان.
لذا اقدامی که پاکستان علیه افغانستان انجام داده، صرفاً اقدام علیه یک کشور نیست؛ این اقدام میتواند علیه امنیت و ثبات منطقه باشد.»
پاکستان به امنیت مرزهایش با ایران هم توجه کند
منافی در ادامه با تأکید بر اینکه این اقدام قطعاً باعث عقبگرد روابط خواهد شد، گفت: «افغانستان امروز با مشکلات عدیدهای مواجه است. به هر حال، یک حکومت سرپرست دارد که هنوز به رسمیت شناخته نشده و تا امروز تنها روسیه بهطور رسمی آن را به رسمیت شناخته است. این کشور با مشکل بازگشت مهاجران از سوی ایران و خود پاکستان مواجه است که به هر حال خود یک چالش است و با چالشهای امنیتی و اقتصادی مواجه است. افغانستان در چنین شرایطی باید درک شود. نمیتوان از افغانستان با یک حکومت سرپرست که نیروی نظامی و امنیتی چندان منسجمی ندارد، انتظار داشت که با یک گروه تروریستی بسیار پرسابقه و نسبتاً قوی مثل تحریک طالبان، حتی اگر در خاک افغانستان هم حضور داشته باشند، به سادگی مقابله و برخورد کند.
حکومت سرپرست افغانستان در صورتی در این زمینه موفق خواهد بود که پاکستان دست همکاری بدهد و با افغانستان برای مبارزه مشترک با تروریسم همکاری کند؛ نه تنها برای مبارزه با تحریک طالبان پاکستان، بلکه برای مبارزه با داعش. داعش به مراتب پتانسیل خطرناکتری نسبت به تحریک طالبان پاکستان برای کل منطقه دارد. اگرچه داعش برای مدتی به شدت تضعیف شد، اما نباید فراموش کرد که بذرها و ریشههای داعش همچنان در خاک منطقه وجود دارد و اگر این بذرها و ریشهها دوباره سر برآورند، برای کل منطقه تهدید بسیار جدی خواهند بود. لذا پاکستان هم باید با افغانستان و ایران دست همکاری بدهد تا مبارزه مشترک با تروریسم انجام شود. خود ایران نیز از مرزهای پاکستان بارها و بارها دچار آسیب و حمله شده است و اگر پاکستان ادعا میکند واقعاً دنبال مبارزه با تروریسم است، بهتر است فکری هم به حال مرزهای مشترکش با ایران بکند، زیرا هر از گاهی، متأسفانه، از داخل خاک پاکستان حملاتی علیه خاک ایران انجام میشود.»
نباید داستان حضور آمریکا در منطقه تکرار شود
منافی در پایان تأکید کرد اقدامی که پاکستان انجام داد و حمله به برخی نقاط و مواضع کابل بهعنوان پایتخت افغانستان، نه تنها تمامیت ارضی و حاکمیت افغانستان را زیر سؤال برده، بلکه روابط خود با افغانستان را نیز میتواند به شدت تیره و تار کند. وی توضیح داد: «این اقدام میتواند واکنشهای متقابل داشته باشد و از جانب کشورهایی مثل چین یا روسیه مورد نکوهش قرار گیرد. این اقدام اهمیت بیشتری پیدا میکند؛ چراکه زمزمههای ورود آمریکا به افغانستان وجود دارد. در چنین شرایطی، تمام کشورهای منطقه باید جمع شوند و به تثبیت و تقویت حاکمیت، ثبات و امنیت افغانستان کمک کنند و اجازه ندهند که داستان حضور نظامی و امنیتی آمریکا در منطقه یک بار دیگر تکرار شود.»