بیش از نیم‌قرن از غصب سرزمین زیتون توسط رژیم صهیونی می‌گذرد و در این مدت رژیم از هیچ‌جنایتی در این سرزمین فروگذار نکرده و هرچیزی در دست خود و صاحبانش در غرب داشته برای بزرگ‌ترین نسل‌کشی تاریخ بشر به کار گرفته است. اما از 7 اکتبر 2023 همه‌چیز تغییر کرد؛ پس از عملیات طوفان الاقصی، جنایات رژیم صهیونیستی در نواز غزه شدت گرفت تا جایی که تاکنون بیش از 67 هزار و 211 نفر در غزه به شهادت رسیدند. افزون بر این سازمان ملل نیز در اواخر سال 2024 هشدار داد اقتصاد غزه در حال ویرانی است و تولید ناخالص داخلی غزه در سایه نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در اوایل سال 2025 بیش از 82 درصد سقوط کرده است. به گزارش اداره آمار فلسطین، در سال ۲۰۲۴ به دلیل تجاوزهای اسرائیل، فلسطین با نرخ بالای بیکاری و نابرابری‌های منطقه‌ای مواجه شد. نرخ بیکاری در فلسطین از ۳۱ درصد به ۵۱ درصد افزایش یافت؛ در کرانه باختری این نرخ به ۳۵ درصد و در غزه به ۸۰ درصد رسید. دوسال پس از آغاز عملیات طوفان الاقصی و بدل شدن نوار غزه به صحنه یکی از عمیق‌ترین بحران‌های انسانی و اقتصادی در قرن حاضر، ترامپ تصمیم گرفت میان حماس و رژیم صهیونیستی میانجی‌گری کند و به بحران جنگ در غزه خاتمه دهد. اما حال سؤال این است که جنایت‌های رژیم صهیونیستی چقدر خسارت روی دست مردم مظلوم غزه گذاشته است.

خسارات 50 تا ۷۰ میلیارد دلاری

به گفته خورخه موریرا داسیلوا، مدیر دفتر خدمات پروژه سازمان ملل متحد بعد از برقراری آتش‌بس در نوار غزه برای آغاز بازسازی این باریکه، به 52 میلیارد دلار پول نیاز داریم. وی گفت تقریباً ۸۰ درصد از زیرساخت‌های غزه به شدت آسیب دیده یا کاملاً نابود شده است و مرحله اولیه پاکسازی آوار، یک کار عظیم خواهد بود. بر اساس ارزیابی مشترک سازمان ملل، بانک جهانی و اتحادیه اروپا که با عنوان ارزیابی اولیه سریع خسارات و نیاز‌ها (IRDNA) شناخته می‌شود، کل هزینه بازسازی و بهبود در غزه و کرانه باختری طی دهه آینده تقریباً 53.2 میلیارد دلار تخمین‌زده می‌شود. از این مبلغ، نزدیک به 30 میلیارد دلار مربوط به خسارات وارده به ساختمان‌ها و زیرساخت‌های فیزیکی است که بخش مسکن بیشترین سهم را - حدود 53 درصد از هزینه‌های تعمیرات - به خود اختصاص داده است. بخش‌های اقتصادی و اجتماعی غزه نیز متحمل خسارات گسترده‌ای شده‌اند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد خسارات ناشی از کاهش تولید، از دست دادن درآمد و هزینه‌های عملیاتی حدود ۱۹ میلیارد دلار است. این گزارش می‌افزاید در سه‌سال اول پس از آتش‌بس، تقریباً 20 میلیارد دلار برای تثبیت خدمات ضروری مانند آب، برق، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و بازسازی سریع مورد نیاز خواهد بود. کارشناسان هشدار می‌دهند روند بازسازی نه تنها به منابع مالی قابل توجهی نیاز دارد، بلکه به شدت به دسترسی به منطقه، شرایط امنیتی، ساختار‌های حکومتی، هماهنگی بین‌المللی و کمک‌های پایدار نیز بستگی دارد. در مجموع، مقیاس بازسازی غزه یکی از پیچیده‌ترین و پرهزینه‌ترین عملیات‌های بازسازی پس از بحران در سطح جهان است که نیازمند تعهد بلندمدت کشور‌های اهداکننده و نهاد‌های بین‌المللی است.

اقتصاد غزه در نابودی کامل!

بر اساس گزارش سازمان ملل، تا مارس ۲۰۲۴ بیش از 3.3 میلیون فلسطینی در سراسر سرزمین‌های اشغالی نیازمند کمک فوری بودند و کل جمعیت غزه با ناامنی شدید غذایی روبه‌رو بوده‌اند. ۸۴ درصد از مراکز درمانی تخریب یا تعطیل شده‌اند و با قطع برق و سوخت، دسترسی به خدمات پزشکی تقریباً از بین رفته است. اوضاع آن‌قدر در غزه وخیم شده که آژانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد) در نیمه سال گذشته هشدار داد اقتصاد غزه رسماً در حال نابودی است؛ چراکه بیش از ۹۶ درصد از دارایی‌های کشاورزی غزه، از جمله مزارع، باغ‌ها، سیستم‌های آبیاری، ماشین‌آلات و تأسیسات از بین رفته است. 82 درصد از کسب‌وکار‌ها در این منطقه در محاصره و بمباران شده نیز آسیب دیده یا نابود شده‌اند. آنکتاد گفت: «تا اواسط سال ۲۰۲۴، اقتصاد غزه به کمتر از یک‌ششم سطح سال ۲۰۲۲ خود کاهش یافته بود.»

کاهش 83 درصدی تولید ناخالص در غزه

از منظر کلان اقتصادی، غزه امروز اقتصادی فلج دارد. تولید ناخالص داخلی (GDP) این منطقه در سال ۲۰۲۴ حدود ۸۳ درصد کاهش یافته و سهم آن در اقتصاد ملی فلسطین از ۲۲ درصد پیش از جنگ به کمتر از ۳ درصد رسیده است؛ در حالی که غزه حدود ۴۰ درصد جمعیت فلسطین را در خود جای داده است. فعالیت‌های تولیدی، کشاورزی و صنعتی تقریباً متوقف شده‌اند. شاخص قیمت مصرف‌کننده بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافته و قیمت مواد غذایی ۴۵۰ درصد رشد کرده است. به‌طور میانگین، هزینه تأمین سبد غذایی خانوار‌ها به 5.5 برابر سطح پیش از جنگ رسیده است. ارزش صادرات فلسطین نسبت به سال ۲۰۲۲ بیش از ۷۵ درصد کاهش یافته و کسری تجاری در سال ۲۰۲۴ به ۴.۲ میلیارد دلار رسیده است. بر اساس آمار اتحادیه اروپا، تنها در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۴ واردات کالا‌های اساسی از طریق گذرگاه کرم ابوسالم ۹۴ درصد کاهش یافته است.

نرخ بیکاری 75 درصدی

گزارش ارزیابی اولیه سریع خسارات و نیاز‌ها (IRDNA) نشان می‌دهد زیان‌های ناشی از کاهش بهره‌وری، تعطیلی بنگاه‌ها و افت درآمد خانوار‌ها را حدود ۱۹ میلیارد دلار تخمین‌زده می‌شود. حدود ۲۵۰ هزار شغل رسمی در غزه از بین رفته و نرخ بیکاری از ۴۵ درصد در ۲۰۲۲ به حدود ۷۵ درصد در ۲۰۲۴ رسیده است. در کرانه باختری نیز با تشدید محدودیت‌های تردد و بسته شدن گذرگاه‌ها، نرخ بیکاری از ۲۶ درصد به ۳۸ درصد افزایش یافته است. در مجموع حدود ۵۴ درصد از نیروی کار فلسطین بیکار یا در مشاغل غیررسمی با درآمد ناچیز فعالیت می‌کنند. بانک جهانی برآورد کرده درآمد سرانه واقعی فلسطینیان در ۲۰۲۴ نسبت به سناریوی بدون جنگ 35.1 درصد کاهش یافته و نرخ تورم سالانه در غزه از ۸.۷ درصد به ۴۹ درصد رسیده است. طبق آمار‌های منتشرشده از سازمان مرکزی آمار فلسطین در سال گذشته، نرخ بیکاری در میان کارگران روزمزد یا کارکنان بخش دولتی در غزه یا افراد وابسته به تشکیلات خودگردان تا 80 درصد افزایش یافته است. بر اساس این گزارش، در سال 2024 اکثر فعالیت‌های اقتصادی در فلسطین در مقایسه با سال قبل دچار رکود شده‌اند و فعالیت‌های ساختمانی 98 درصد کاهش یافته و ارزش این بخش به 332 میلیون دلار رسیده و بخش صنعت نیز با کاهش 90 درصدی در جایگاه دوم قرار گرفته و پس از آن فعالیت‌های بخش کشاورزی 91 درصد کاهش را تجربه کرده است. بر اساس این آمار‌ها، بخش خدمات 81 درصد کاهش را تجربه کرده که نشانگر رکود شدید و بی‌سابقه در تاریخ بخش‌های اقتصادی و تجاری است.

75 درصد مردم غزه زیر خط فقر

بر اساس برآورد‌های سازمان ملل، فقر در فلسطین به سطحی بی‌سابقه رسیده است. تا پایان ۲۰۲۴، ۷۵ درصد جمعیت (حدود ۴.۱ میلیون نفر) زیر خط فقر زندگی می‌کنند و از این میان ۲.۶میلیون نفر تازه‌فقیرند. خط فقر بین‌المللی برای کشور‌های با درآمد متوسط بالا (۶.۸۵ دلار PPP در روز) مبنا قرار گرفته است. شاخص فقر چندبعدی (MPI) از 10.2 درصد در ۲۰۱۷ به ۳۰.۱ درصد در ۲۰۲۴ افزایش یافته و نرخ محرومیت در شاخص‌های اساسی مانند مسکن، خدمات بهداشتی، آموزش و اشتغال دو برابر شده است. نسبت افراد در فقر چندبعدی از ۲۴.۱ درصد به 55.4 درصد رسیده است.

96 درصد از مردم غزه در ناامنی شدید غذایی

طبق آخرین برآوردی که سازمان ملل در سال گذشته منتشر کرده؛ در غزه، ۹۶ درصد جمعیت با ناامنی غذایی شدید روبه‌رو هستند. سوءتغذیه و کمبود غذا موجب مرگ بیش از ۳۴ هزار نفر در سال ۲۰۲۴ شده که حدود ۷۰ درصد آنان زنان و کودکان بوده‌اند. طبق آمار سازمان جهانی غذا، ۹۳ درصد از کودکان و ۹۶ درصد زنان باردار و شیرده از گروه‌های غذایی کافی بهره‌مند نیستند.

86 درصد اراضی غزه از بین رفت

طی سال‌های متمادی که از جنگ و جنایت در غزه می‌گذرد به خصوصاً در دوسال اخیر که جنایت در غزه اوج گرفت؛ بیش از ۸۶ درصد اراضی غزه دستور تخلیه دریافت کرده‌اند و ۲.۱ میلیون نفر از جمعیت باقی‌مانده در تنها ۱۳ درصد از مساحت نوار غزه پناه گرفته‌اند. حدود ۱.۹ میلیون نفر دست‌کم ده بار جابه‌جا شده‌اند. در کرانه باختری نیز تا سپتامبر ۲۰۲۴ بیش از ۴,۴۵۰ فلسطینی از جمله ۱,۸۷۵ کودک در پی تخریب منازل و درگیری‌ها آواره شده‌اند. این حجم از جابه‌جایی، نه‌تنها فشار عظیمی بر منابع محدود منطقه وارد کرده، بلکه بازار مسکن و اجاره را نیز دچار بحران کرده؛ میانگین اجاره در مناطق امن غزه تا ۴ برابر افزایش یافته است.