مدیرمسئول محترم روزنامه فرهیختگان
با سلام و احترام؛
در پاسخ به مطلب مندرج در آن روزنامه به تاریخ 15/06/1404 باعنوان« ثبات را هم امتحان کنید»، پاسخ شورای عالی آموزش و پرورش را به استحضارمی رساند:
خط مشی گذاری با تغییرات تدریجی یا ناگهانی؟
بر اساس ادبیات و مبانی نظری دانش خط مشی گذاری استفاده از مدلهای خط مشی در آموزش و پرورش نشان میدهد که مدلهای ناگهانی به دلیل آنکه انسانها مخاطب خط مشی ها هستند موفق نبوده و به جای آن مدل تدریجی (incremental model) به دلیل مزایایی که برای آموزش و پرورش به دنبال دارد عملکرد موفقیت آمیز ی دارد زیرا تغییرات به تدریج صورت میگیرد و معایب و اشکالات احتمالی خط مشی و قانون در حین اجرا به دست میآید و برطرف میشود و ذینفعان صدمات ناشی از تغییرات ناگهانی را متحمل نمیشوند.
علاوه بر اینکه هرگاه یک خط مشی مخاطبان انسانی دارد نیازمند pilot و اجرای آزمایشی است که با مدلهای ناگهانی در خط مشی گذاری امکانپذیر نمیباشد، اما مدل تدریجی فرصت انجام آزمایشی و رفع اشکالات احتمالی را برای آموزش و پرورش فراهم میکند. جای بسی تعجب است که هنوز آموزش و پرورش کمر خود را از تغییر ساختار ۶ـ۳ـ۳ راست نکرده است که پیشنهاد تغییر ساختار ۱ـ ۵ ـ۳ـ۳ داده میشود، آن هم بدون اجرای آزمایشی.
حال سوال این است که تصمیم اتخاذ شده توسط کمیسیون محترم مجلس با مدل تدریجی است یا مدل ناگهانی ؟ آیا اجرای آزمایشی لازم دارد یا خیر؟
تفکیک مسئله یا در هم آمیختگی مسائل
در رابطه با موضوع پیش دبستانی به نظر میرسد که مسئله ساختار آموزش و پرورش و دورههای تحصیلی و تغییر ساختار آنها در هم آمیخته شده است ،در حالی که مسئله اجباری شدن دوره پیش دبستانی به منظور گسترش پوشش دوره پیش دبستانی مسئلهای جدا از مسئله تغییر ساختار آموزش و پرورش است. لذا سوال این است که چرا کمیسیون محترم آموزش و تحقیقات این دو مسئله را با هم در آمیخته و باراه حل تغییر ساختار مسئله پوشش دوره پیش دبستانی را پاسخ میدهد؟
زمینههای اجتماعی اقتصادی ذینفعان فراهم است یا خیر؟
از آنجا که خط مشی ها در خلأ صورت نمیگیرد و context یا بستر خط مشی تاثیر زیادی بر شکلگیری و اجرای موفق خط مشی ها دارد . حال از قانونگذار محترم این سوال میشود که آیا شما در وضعیت فعلی کشور با فشارهای اقتصادی -اجتماعی و فشارهای ناامنی منطقه.... زمان را برای تغییر ناگهانی ساختار آن هم بدون سیاست پژوهی و سنجش پیامدهای مثبت و منفی صلاح میبینید ؟ آیا این تغییر ساختار آموزشی و پرورشی بر یک جامعه ملتهب بار اضافی نیست؟
سنجش پیامدها یا نادیده گرفتن پیامدهای مثبت و منفی
به دلیل ماهیت خط مشی گذاری و قانونگذاری نتایج خط مشی ها و قوانین دارای پیامدهای مثبت و منفی خواسته و ناخواسته است. از این منظر معقول و ضروری به نظر میرسد که قبل از اتخاذ هر نوع خط مشی و تدوین هر نوع قانون پیامدهای آنها سنجیده شود تا ضرر و زیانهای اتخاذ تصمیمات به حداقل برسد. حال سوال از کمیسیون محترم آموزش و تحقیقات مجلس این است که آیا توصیفی از سنجش پیامدهای مثبت و منفی این قانون وجود دارد یا خیر؟
مشارکت مجریان یا تصمیم سازی نخبگانی متمرکز و از بالا به پایین
در ادبیات خط مشی گذاری اجرای خط مشی ها رویکردهای متفاوتی دارد : رویکرد بالا به پایین که فقط تصمیمها ابلاغ میشود و رویکرد پایین به بالا که از مجریان و ذینفعان خط مشی ها به عبارتی مجریان و پذیرندگان خط مشی و قانون دعوت به مشارکت در تدوین و اجرای آنها میشود تا اتخاذ تصمیمها مشروعیت پیدا کنند. با توجه به مخالفت آموزش و پرورش به عنوان مجری و مخاطب این تصمیم ، موضع کمیسیون محترم آموزش و تحقیقات چیست؟علاوه بر آن با کدام نظرسنجی از والدین دارای فرزند پیش دبستانی انتظار میرود که از این تصمیم حمایت کنند ؟ آیا آنها خود را مجبور به اجرای تصمیم میدانند یا با قانونگذار همراهی دارند؟ آیا تصمیم اتخاذ شده مشروعیت و مقبولیت کافی دارد یا خیر؟
مجموع این پرسشها حاکی از آن است که تصمیم فوق پشتوانه علمی و سیاست پژوهی لازم دارد.
تغییرات ساختاری در محدوده وظیفه دولت است یا مجلس محترم
تفکیک قوای مقننه و مجریه و قضاییه در هر کشوری برای شفافیت، مسئولیت پذیری و پاسخگویی هر یک از قوا در مقابل شرح وظایفی است که به عهده دارند. سوال از کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس محترم این است که تغییرات ساختاری دستگاهها از وظایف قوه مجریه است یا مجلس و قانونگذار محترم؟ تغییر ساختار دورههای تربیت رسمی عمومی وظیفه دستگاه آموزش و پرورش است یا مجلس محترم؟
ضمن تشکر از دغدغهمندی اعضای محترم کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس انتظار میرود که نسبت به امکانپذیری این تصمیم ، مشروعیت آن ، همراهی مجری و از همه مهمتر «رضایت ذینفعان گسترده این تصمیم »دقت نظر کافی صورت بگیرد.
خواهشمنداست دستور فرمایید طبق قانون مطبوعات و رسانهها نسبت به درج جوابیه این مرکز در همان صفحه و با همان قلم اقدام لازم صورت گیرد.