د از شهریور و کنسرتهایی که بخشهایی از آنها در فضای باز و مجموعههای تاریخی برگزار شد و تجربهای تازه و متفاوت برای مخاطبان رقم زد، انتظارها برای آغاز فصل پاییز و برنامههای موسیقی مهرماه بیش از پیش افزایش یافته است. علاقهمندان موسیقی اکنون منتظرند ببینند در اولین ماه فصل سرما، صحنههای موسیقی چه فضای تازهای به همراه خواهد داشت. با نزدیک شدن مهرماه، تقویم موسیقی کشور رنگوبوی تازهای گرفته و سالنهای مختلف در شهرهای ایران خود را برای میزبانی از اجراها آماده کردهاند.
با وجود اینکه قیمت بلیت کنسرت هنوز یکی از عوامل مؤثر بر میزان حضور مخاطبان است و نسبت به تئاتر و دیگر برنامههای هنری بالاتر محسوب میشود، تجربه نشان داده که اگر برنامهریزی مناسبی انجام شود، استقبال چشمگیر خواهد بود. نمونه بارز آن، اجراهای اخیر کنسرت علیرضا قربانی در فضای باز مجموعه ورزشی آزادی است که بیش از ۲۰۰ هزار نفر در سالنها حضور یافتند.
این گزارش با استفاده از اطلاعات سه سایت «هنرتیکت»، «ایرانکنسرت» و «ملوتیک» تهیه شده و نشان میدهد که در مهرماه امسال، حدود ۶۶ کنسرت برگزار خواهد شد. البته بسته به میزان استقبال از یک خواننده یا شرایط تمدید سالن، برخی کنسرتها ممکن است تمدید شده و سانسهای اضافه به برنامه آنها افزوده شود.
بیشترین تعداد کنسرتها در اختیار چه کسانی است؟
در میان ۳۹ خوانندهای که در مهرماه روی صحنه میروند، چند نام بیش از بقیه در جدول اجراها به چشم میآید. حامیم و عرفان طهماسبی با شش روز اجرا، پرکارترین هنرمندان این ماه هستند. پس از آن، نوان با پنج روز اجرا و میثم ابراهیمی و معین زندی، هرکدام با چهار روز اجرا حضور دارند. این توزیع اجراها نشان میدهد که مهرماه مجموعهای متنوع از اجراها را شامل میشود و هم خوانندگان باسابقه و هم چهرههای نسبتاً تازهکار در برنامهها حضور دارند.
بررسی فهرست خوانندگان کنسرتهای مهرماه ۱۴۰۴ نشان میدهد که بخش قابلتوجهی از اجراها به سبک پاپ اختصاص دارد. از مجموع ۳۹ خواننده یا گروه حاضر در برنامهها، حدود ۲۷ نفر عمدتاً در سبک پاپ فعالیت میکنند که معادل تقریبی ۶۹ درصد کل هنرمندان است. سایر سبکها، شامل موسیقی کلاسیک، اپرا، ارکستر و برخی گروههای کرال و سنتی، حدود ۳۱ درصد از اجراها را تشکیل میدهند. این آمار نشان میدهد که تمرکز برنامهها همچنان بر موسیقی پاپ است و بیشتر به این حوزه از موسیقی توجه میشود.
تهران یا شهرستانها؟
اگرچه تهران همواره قطب اصلی برگزاری کنسرتها در ایران بوده و بیشترین سالنها و امکانات در این شهر متمرکز است، اما نگاهی به برنامههای مهرماه نشان میدهد که امسال شهرستانها میزبان اجراهای بیشتری خواهند بود. در مجموع ۲۹ کنسرت در تهران برگزار میشود، در حالیکه ۳۷ برنامه در دیگر شهرهای کشور روی صحنه میرود. این آمار بهخوبی بیانگر آن است که تمرکز موسیقی زنده بهتدریج از پایتخت فراتر رفته و سالنهای شهرهای مختلف بیش از گذشته سهمی در میزبانی از هنرمندان دارند.
در میان شهرها، تهران همچنان با اختلاف بسیار در صدر قرار دارد و بیشترین اجراها در سالنهای مختلف این شهر برنامهریزی شده است. پس از پایتخت، رشت و کرج با چهار اجرا در جایگاه بعدی قرار گرفتهاند و شهرهایی مانند بوشهر و بندرعباس نیز هرکدام سه برنامه را در تقویم خود دارند. کیش هم با چهار اجرا همراه این گروه است و شهرهایی چون تبریز و شیراز با دو اجرا در ردههای بعدی جای میگیرند. این پراکندگی نشان میدهد که مهرماه تنها به سالنهای تهران محدود نخواهد بود و علاقهمندان موسیقی در شهرهای مختلف کشور هم فرصت تجربه اجرای زنده خوانندگان محبوبشان را خواهند داشت.
جای خالی عموم مردم برای همخوانی با خواننده
در مجموع، تقویم کنسرتهای این ماه نویدبخش دورهای نسبتاً شلوغ برای دوستداران موسیقی است. حضور هنرمندان مختلف در کنار استقبال از برگزاری اجراها در سالنهای خارج از تهران، نشاندهنده رونق موسیقی زنده و گسترش دامنه آن به سراسر کشور است؛ رونقی که هم تنوع انتخاب بیشتری به مخاطبان میدهد و هم به پویایی فضای موسیقی ایران کمک میکند. البته این شرایط به برخی عوامل وابسته است و بدون رعایت آنها ممکن است تأثیر خود را از دست بدهد.
یکی از مهمترین عواملی که میتواند شور و هیجان کنسرتها را کاهش دهد، قیمت بلیت است. بر اساس قیمتگذاری سایتهای فروش، هر مخاطب برای یک شب کنسرت باید بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بلیت تهیه کند. اگر متوسط قیمت بلیت را یک میلیون تومان در نظر بگیریم، یک خانواده چهارنفره باید حدود چهار میلیون تومان تنها برای بلیت پرداخت کند؛ رقمی که میتواند برای بسیاری از مخاطبان سنگین باشد.
علاوه بر این، کیفیت برگزاری کنسرتها نیز نقش تعیینکنندهای دارد. سالنهای قدیمی، سیستم صوتی ضعیف، اجرای ناآماده خوانندگان یا شعرهای کممحتوا میتواند تجربه مخاطب را تحتتأثیر قرار دهد و حتی محبوبیت یک خواننده را برای طرفدارانش کاهش دهد. این عوامل نشان میدهد که موفقیت یک کنسرت تنها به حضور هنرمندان بستگی ندارد؛ بلکه برنامهریزی دقیق، کیفیت اجرا و شرایط سالنها نیز نقشی اساسی در رضایت مخاطبان و ادامه رونق کنسرتها در کشور دارد.