کد خبر: 214430

از شهریور ۵۹ تا خرداد ۱۴۰۴

روایت پیشرفت چشمگیر توانمندی‌های دفاعی ایران

فارغ از آنکه ایران ۱۴۰۴ ایرانی به مراتب قدرتمندتر از شهریور ۵۹ بود و برخلاف تصور دشمنان همچنان از پشتوانه مردمی برخوردار بود. اما اگر ایران در شهریور ۵۹ با همین توانمندی نه چندان قوی، توانسته بود با اتکا به حمایت مردم و میدان دادن به جوانان، ۸ سال با تمام ابرقدرتان بجنگد حالا و در خرداد ۱۴۰۴ که کوله‌باری از این تجربه به همراه داشت کار برایش بسیار آسان‌تر بود.

فرهیختگان: جنگ برای نظام سیاسی تازه تأسیسی که در عین آنکه در هرگوشه کشور با شروران تروریست خواهان خودمختاری درگیر است، همزمان با اختلافات سیاسی در داخل کشور دست و پنجه نرم می‌کند، ارتش به جامانده از رژیم سابق، ساختار منسجمی ندارد، برخی فرماندهان آن اعدام شده یا فرار کرده‌اند و سپاه پاسداران هم که با اتکا به نیرو‌های انقلابی تأسیس شده هنوز مهارت‌های نظامی قابل توجهی ندارد، تیر خلاص بود. صدام هم با همین تصور اواخر شهریور 59 حمله به ایران را کلید زد، یک سال بعد بحران‌ها برای ایران شدیدتر هم شد، در یک بازه زمانی کوتاه، رؤسای قوه مجریه و قضائیه ترور شدند، یک رئیس‌جمهور عزل شد و یک منطقه از ایران هم به دست نیرو‌های بعثی افتاده بود.

اما هیچ کدام از این اتفاقات نتوانست ایران را به زانو در بیاورد و 8 سال با همه این چالش‌ها جنگید، خرداد 1404 نتانیاهو نیز دچار همین خطا شد، پروژه اینطور برنامه‌ریزی شده بود که با حمله غافلگیرانه، ترور فرماندهان رده بالای نظامی و سیاسی و از کار انداختن پدافند‌های ایران، کار را یکسره می‌کند و بقیه ماجرا را هم مردم ناراضی در خیابان برایشان اجرا می‌کنند. فارغ از آنکه ایران 1404 ایرانی به مراتب قدرتمندتر از شهریور 59 بود و برخلاف تصور دشمنان همچنان از پشتوانه مردمی برخوردار بود. اما اگر ایران در شهریور 59 با همین توانمندی نه چندان قوی، توانسته بود با اتکا به حمایت مردم و میدان دادن به جوانان، 8 سال با تمام ابرقدرتان بجنگد حالا و در خرداد 1404 که کوله‌باری از این تجربه به همراه داشت کار برایش بسیار آسان‌تر بود. اگر از فاصله اولین تهاجم نظامی به ایران تا دومین تهاجم نظامی مروری به توانمندی‌های دفاعی ایران بیندازیم، پیشرفت چشم‌گیر نظامی و دفاعی ایران، غیرقابل انکار است.

تعرضی همه جانبه به یک کشور

فقط 8 روز از حمله صدام به ایران گذشته بود که دولت ریگان، 5 هواپیمای شناسایی آواکس نیروی هوایی آمریکا را برای شناسایی عملیات هوایی ایران تحویل دولت عربستان داد تا در اختیار ارتش عراق قرار بگیرد. صدام با اتکا به توان نظامی خودساخته وارد جنگ با ایران نشد، از همان ابتدای تجاوز از حمایت گسترده قدرت‌های نظامی جهان بهرمند شد. بعد از آنکه صدام تصمیم به تجاوز به ایران گرفت، توانمندی‌های نظامی و دفاعی بعث بازتولید شد. تعداد نیرو‌های نظامی تا 220هزار نفر افزایش پیدا کرد، در حالی که این تعداد پیش از تصمیم برای حمله 175 هزار نفر بود. تعداد نیرو‌های هوایی به 25 هزار نفر، نیروی دریایی به 7هزار نفر، پلیس و گارد مرزی به 42 هزار نفر، افزایش پیدا کرد. نیروی هوایی ارتش عراق 9 پایگاه هوایی، 14 اسکادران هواپیمای شکاری، بمب‌افکن و ترابری، 366هواپیمای نظامی، 400 هلی‌کوپتر و 400 توپ ضدهوایی داشت. 

شروع جنگی نابرابر

این توانمندی‌ها برای مقابله با کشوری تقویت می‌شد که کمتر از 2 سال قبل یک رژیم را سرنگون کرده است، به محض تأسیس یک نظام سیاسی جدید، با بحران‌های امنیتی متعددی مواجه شده است، گروهک‌های تروریستی و کمونیستی، هرکدام با تصور آنکه نظام تأسیس شده هنوز توان کافی ندارد، دست به ناامن کردن شهر‌ها و مناطق می‌زدند. گرایشات افراطی قومی، خواهان خودمختاری بودند، سازمان منافقین در تهران هم ساز خودش را می‌زد و دست به کارشکنی و برگزاری تظاهرات می‌زد. ساختار نظامی مقتدر و شاکله‌مندی در کشور وجود نداشت، ارتش بعد از بحث و بررسی‌های بسیار از انحلال نجات پیدا کرده بود؛ اما به واسطه اعدام یا خروج فرماندهان رده بالای وابسته به شاه تا حد زیادی تضعیف شده بود و توان لازم برای مدیریت بحران‌های امنیتی در حد جنگ خارجی را نداشت. سپاه پاسداران که از نیرو‌های مردمی تشکیل شده بود نیز بیشتر توان و تمرکزش را بر حل بحران‌های امنیتی که ضدانقلابان داخلی ایجاد کرده بودند، گذاشت.

ایران 1404، ایران ۱۳۵۹ نیست

همین تجربه سخت و دشوار بود که در 30 و چندسال بعد از پایان جنگ، موجب شد ایران، نیرو‌های نظامی‌اش را توسعه دهد، با اتکا به توان بومی، تجهیزات نظامی بسازد چرا که در مواجهه با جهانی که قدرت‌های بین‌المللی، قدرتمند شدن ایران را تهدیدی برای منافع خود در منطقه می‌دانند، تنها راه قدرتمند‌شدن بود، مخصوصاً در حوزه‌های نظامی. از شهریور 59 که اولین جنگ مستقیم ایران آغاز شد تا شروع جنگ 12 روزه که دومین جنگ ایران با یک مهاجم خارجی است، توانمندی‌ها و دانش نظامی و اطلاعاتی ایران، تفاوتی ماهوی پیدا کرده است. در آستانه شروع جنگ رژیم صهیونیستی در خرداد ماه، ساختار نیرو‌های نظامی به سه شاخه تقسیم می‌شود؛ ارتش جمهوری اسلامی ایران از نیروی هوایی، زمینی، دریایی و قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا تشکیل می‌شود. سپاه پاسداران شامل نیرو‌های زمینی، دریایی، هوافضا و قدس است و وزارت دفاع نیز مسئولیت پشتیبانی صنعتی، مالی و فنی نیرو‌های مسلح را به عهده دارد.

دست برتر ایران در فناوری موشکی

دست برتر ایران در ساخت تجهیزات نظامی، متمرکز بر ساخت موشک‌های کوتاه برد و برد بلند است که البته برد این موشک‌ها پیام روشنی برای دشمنانی که ایران و تمامیت ارضی آن را تهدید کنند، دارد.در موشک‌های کوتاه برد، موشک‌هایی مثل فتاح 110، فتاح 313، فتاح مبین را در اختیار دارد که برد این موشک‌ها بین 200 تا 500 کیلومتر است. موشک‌های قدر 110 و سجیل با برد 1500 تا 2500 در دسته موشک‌های میان برد قرار می‌گیرد. موشک‌های مثل موشک خرمشهر با برد 2هزار کیلومتر در گروه موشک‌های دور برد قرار می‌گیرد.

جنگی برابر با اتکا به توان ملی

با همه این موارد، صهیونیست‌ها تصور کردند با فرض اجرای پروژه‌های مشابه و از کار انداختن سامانه‌های پدافندی و ترور فرماندهان ایران می‌توانند دست برتر را در این جنگ پیدا کنند؛ اما تنها 24 ساعت طول کشید تا ایران توان خود را بازیابی کند و وارد نزاع با رژیمی شود که از آخرین فناوری‌های دفاعی و پدافندی آمریکا استفاده می‌کند. صهیونیست‌ها یک سامانه پدافندی چند لایه دارند که گنبد آهنین اولین سطح آن و پرتو آهنین آخرین لایه آن است. اسرائیل در حال حاضر از نظر داشتن جنگنده در وضعیت خوبی قرار دارد، بیش از 581 هواپیمای نظامی فعال دارد که 251 فروند آن جنگنده نظامی است. با این حال از زمان شروع جنگ نظامی اسرائیل، ایران در شرایطی کاملاً برابر پاسخ حملات اسرائیل را داد. پاسخ‌های مشابه و وارد کردن خسارات راهبردی به اسرائیل بود که آن‌ها را وادار به عقب‌نشینی و درخواست آتش‌بس کرد. 

ایران حالا یک قدرت منطقه‌ای است

بسیاری از کشورهایی که در دهه ۵۰ و ۶۰ نتوانسته بودند به لحاظ سیاسی انقلاب دینی مردم ایران را برای خود هضم کنند و تصور می‌کردند دشمن بالقوه‌ای برای آنان در ایران به وجود آمده، با گذر زمان و سیر وقایع سیاسی دریافتند که کاری جز به رسمیت شناختن این قدرت جدید و در واقع پدیده سیاسی نمی‌توانند انجام دهند.

گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.