تقریباً برای تعداد قابل توجهی از افراد پیش آمده است که هنگام خرید یک داروی ساده مانند داروی سرماخوردگی، پس از خروج از یک داروخانه و تنها با چند دقیقه گشتوگذار در داروخانههای اطراف، همان دارو را با قیمتی متفاوت بیابند. این اتفاق در روزهای اخیر مجدداً به یکی از گزارشهای مردمی تبدیل شده است. اما سؤالی که در این زمینه مطرح میشود این است که علت این ناهماهنگی و تفاوت قیمت یک داروی مشخص در داروخانههای مختلف چیست؟ کارشناسان حوزه دارو، در توضیح علت تفاوت قیمت یک داروی خاص در داروخانههای سراسر کشور معتقدند که این مسئله به چندین عامل کلیدی برمیگردد. عارف کمایی، از فعالان صنفی حوزه سلامت، در گفتوگو با «فرهیختگان» معتقد است مهمترین علت تفاوت قیمت دارو مربوط به نحوه ورود مواد اولیه و... است.
یکی از عوامل تفاوت قیمتها تفاوت در مواد اولیه است
عارف کمایی در گفتوگو با «فرهیختگان» به این مورد اشاره کرد که کیفیتهای متفاوت مواد اولیه برخی از داروها یکی از عوامل تفاوت قیمتی بوده و تأکید میکند که تفاوت در کیفیت مواد اولیه، چه داخلی و چه وارداتی، میتواند منجر به ایجاد فاصله قیمتی در محصول نهایی شود. وی همچنین به تشریح عوامل و دلایل دیگری نیز میپردازد که هر یک به نوبه خود در ایجاد و تشدید این تفاوتهای قیمتی بین داروخانهها و محصولات دارویی مشابه دخیل هستند.
عارف کمایی با اشاره به تفاوت شرکتهای تولیدی در استفاده از مواد اولیه مختلف گفت: «در حوزه ساخت دارو شرکتهای تولیدکننده مختلفی وجود دارند. برای مثال، داروی استامینوفن را نه یک شرکت بلکه چندین شرکت در ایران میسازند. این شرکتها به شیوههای مختلف و با دوزهای متفاوت این دارو را تولید میکنند. حتی بسیاری از آنها بهصورت ترکیبی دارو را ارائه میدهند. یک شرکت ممکن است از مواد اولیه تولید داخل کشور استفاده کند، در حالی که شرکت دیگری ممکن است مواد اولیه خود را از خارج وارد کند. البته کشورمان اخیراً در بحث استامینوفن موفق شد که مواد اولیه آن را تولید کند و دیگر برای واردات مواد اولیه متکی به کشورهای دیگر نباشد، اما این الزاماً به این معنی نیست که شرکتهای داروسازی ما منابع اولیهشان را از شرکتهای تولید داخل خریداری کنند.»
حتی کشور واردکننده عامل تفاوت قیمت دارو است
کمایی در ادامه با توضیح چرایی تفاوت قیمت یک داروی تولیدشده در شرکتهای مختلف داروسازی گفت: «تفاوت بین داروهای شرکتهای مختلف به دلیل مواردی مانند مواد اولیه واردشده یا مواد اولیه داخلی است، یا حتی ممکن است اگر هم وارد شده باشد، از دو شرکت مختلف و از دو کشور مختلف وارد شده باشند. مثلاً ممکن است یک شرکت داروسازی مواد اولیه خود را از هند تهیه بکند و شرکتی دیگر از چین تهیه بکند. این اتفاق تفاوت قیمت را به همراه دارد. به همین جهت آن داروی خاص در نهایت دو قیمت متفاوت و دو کیفیت متفاوت با یکدیگر دارند.»
مردم از سامانه تیتک قیمت دارو را استعلام بگیرند
کمایی با اشاره به رصدپذیر بودن تفاوت قیمتها در سامانه رسمی تیتک میگوید: «شیوههای مختلفی وجود دارد که شما بتوانید این تفاوت قیمت را چک بکنید. اساسیترین شیوهاش این است که هر شهروند ایرانی میتواند بدون تشریفات به سامانه تیتک مربوط به سازمان غذا و دارو مراجعه کند، آنجا عضو بشود، داروهای مختلف را سرچ کند و به راحتی به قیمت داروها دسترسی پیدا بکند. همچنین میتواند به شرکتهای مختلفی که دارو را تهیه میکنند و قیمت روز آن دارو و داروخانههایی که آن دارو را توزیع میکنند دست پیدا کند. هر فردی به راحتی میتواند با استفاده از سامانه تیتک ببیند که دقیقاً چه اتفاقی در قیمت داروها افتاده است.
اگر مثلاً دارویی هست که شما تهیه میکنید و احساس میکنید که به نسبت قبل افزایش داشته، خیلی راحت میتوانید جدا از فاکتور داخل سامانه تیتک چک بکنید، چون سامانه بهروز است. یعنی اگر یک قلم دارو امروز صبح قیمتش تغییر کرده باشد، همان لحظه داخل سامانه تیتک هم تغییر میکند. خیلی راحت میتوانید چک بکنید. اگر مشکلی وجود داشته باشد، هموطنان میتوانند مراجعه بکنند به معاونتهای غذا و دارو در دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور و شکایت خودشان را ثبت بکنند که حتماً رسیدگی میشود.»