دهم شهریورماه بود که «همایون شجریان» در نشستی از برآورده شدن آرزوی چندین و چندسالهاش گفت؛ اینکه بالاخره مجوز گرفته و قرار است در میدان آزادی برای مردم رایگان بخواند. همانطور که پیشبینی میشد، انتشار این خبر با واکنشهای متعددی روبهرو شد. هم اهالی هنر در داخل درباره آن بحث کردند و هم پای اپوزیسیون خارجنشین به ماجرای برگزاری کنسرت همایون باز شد. اما در میان این سایهروشنها، دغدغه و ملاحظات برگزاری این برنامه هم وجود داشت که حواشی آن را بیشتر کرد. حالا که خبر لغو برگزاری این کنسرت در میدان آزادی منتشر شده و اخبار برگزاری این اجرا در ورزشگاه شنیده میشود، مروری میکنیم بر 24 ساعت گذشته و آنچه که درباره کنسرت رایگان همایون شجریان در میدان آزادی اتفاق افتاد:
برگزاری بزرگترین کنسرت مردمی تاریخ موسیقی ایران در میدان آزادی
اولین خبر به روز نشست خبری شجریان برمیگردد. [متن کامل نشست را اینجا بخوانید] دهم شهریور؛ جایی که او به صورت رسمی اعلام کرد که این اجرای رایگان، قرار است روز جمعه ۱۴ شهریور، ساعت ۲۲ در میدان آزادی تهران برگزار شود. شجریان از جزئیات برگزاری این اجرا هم گفت، اینکه کنسرت پخش آنلاین هم دارد و موج کنسرتهای خیابانی در شهر ادامه خواهد داشت.
البته مهمترین بخش صحبتهای شجریان اینجا بود؛ «در حال حاضر تمرکزم بر روی شروع این کار است و میخواهم شروع خوبی داشته باشیم. هیچ منعی هم برای حضور مردم نداریم. با دستگاههای مربوط هماهنگ شده و با ما همراه شدهاند. امیدوارم نتیجه این اجرا با آنچه در تصور من است یکی باشد.»
همایون شجریان همچنین ضمن اشاره به اینکه مجوز برگزاری این کنسرت از سوی دفتر معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دفتر موسیقی صادر شده، از هماهنگیهای این سازمان با سایر دستگاههای اجرایی و همکاری تمامی دستگاههای اجرایی برای حمایت از برگزاری آن و همچنین برنامهریزی برای احتمال پخش آنلاین این کنسرت نیز خبر داد و گفت: برگزاری این کنسرت خیابانی برای مردم جامعه و برای حال خوب مردم مفید است و امید داریم این حرکت آغاز راهی باشد که صدای موسیقی، بی دغدغه در جای جای میهن عزیزمان طنین انداز شود.
کنسرتهای خیابانی ادامه دارند؟ فعلا فقط شجریان!
پس از این نشست، اسامی تعداد دیگری از هنرمندان موسیقی اعلام شد که قرار است آنها نیز اقدامی مشابه داشته باشند. از رضا یزدانی و صادقی تا گروه لیان، آرمان گرشاسبی، رضا بهرام، عرفان طهماسبی و حامد صیفیری. حتی نام ارکستر ملی موسیقی ایران و علیرضا قربانی هم برای اجرای خیابانی شنیده شد. اما دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد تنها برگزاری کنسرت رایگان همایون شجریان مورد تایید است.
نماینده مجلس: چرا میخواهید سر مردم کلاه بگذارید؟
پای کنسرت شجریان به مجلس هم باز شد. قاسم روانبخش، عضو کمیسیون شوراهای مجلس به برگزاری کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی واکنش نشان داد و گفت: دولت به جای پرداختن به این موارد، درگیر کارهای حاشیهای است مثل برگزاری کنسرتی در خیابان آزادی است تا مردم خوش باشند؛ این خوب است اما مثل این است که بیماری را نمی توانند درمان کنند و بعد بالای سرش موسیقی پخش می کنند تا دردش را فراموش کند و زمان به سرعت بگذرد؛ آیا راهحل مشکل مردم چنین چیزهایی است؟ چرا میخواهید سر مردم کلاه بگذارید؟ به جای این کارها از حقوق مردم دفاع کنید.
ایده تکراری اپوزیسیون: زندگی در ایران ممنوع است، حتی برای کنسرت رفتن!
در این میان در فضای مجازی هم شاهد واکنشهای متعدی به این خبر بودیم. بخشی از افکار عمومی از این اتفاق استقبال کردند، بخشی هم نگاههای متفاوتی داشتند و اجرای خیابانی شجریان و به مسائل اجتماعی گره زدند. البته خیلی زود صحنه فرهنگی تبدیل به فضای سیاسی هم شد و واکنشهای تکرای براندازان را هم دیدیم. امروز در «فرهیختگان» به تفصیل به این ایده اپوزیسیون در سازماندهی حملات مجازی هماهنگی را علیه همایون شجریان پرداختیم. اینکه چرا در حالی که هنوز جمهوری اسلامی وجود دارد، نفس میکشید و زندگی عادی دارید؟
شجریان: این کنسرت تلاشی برای پوشاندن مشکلات نیست؛ آن را با قضاوتها گره نزنیم
همایون شجریان اما در ادامه به حواشی فضای مجازی واکنش نشان داد. او با انتشار ویدئویی [اینجا ببینید] که او را با موتورسیکلت شخصی خود در دور میدان آزادی نشان میدهد، در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نسبت به انتقادات و حواشی درباره کنسرت رایگان در میدان آزادی واکنش نشان داد و نوشت: «این اجرا خواستهای بود که سالها در دل داشتم و بارها بر زبان آورده بودم. امروز که امکان تحقق آن فراهم شده، بر خود وظیفه میدانم به عهد و آرزوی دیرینهام پایبند بمانم و این برنامه را برای مردم و شهرم برگزار کنم. پس از انتشار این خبر، سیل محبت و همراهی شما مرا سرشار از شکر و سپاس کرد. در عین حال میدانم برخی نیز از این اتفاق خرسند نبودند.
زندگی هر روز در جریان است؛ چه با شادی و چه با غم. با همه ی تلخی ها و شیرینی هایش. کنسرتها و تئاترها در سالنهای شهر و چه بسا در خیابان برپا میشوند، کسبه به کار مشغولند، معلمان و دانش آموزان به کلاس میروند، تولیدکنندگان و کارگران در حال فعالیتند، دید و بازدیدها و سفرها ادامه دارد. همهی اینها در دل مشکلاتی رخ میدهد که بر کسی پوشیده نیست: فشارهای اقتصادی، نگرانیهای اجتماعی، و بیمهای بزرگتر از آیندهای نامعلوم. هیچکس نمیتواند انکار کند که ما در شرایطی دشوار زندگی میکنیم.
اما درست در همین بستر سختیها و دل دشواری هاست که امید و زندگی معنا می یابد و موسیقی میتواند لحظهای آرامش، همدلی و امید بیافریند. واقعیت این است که امروز «زندگی عادی ما، همان زندگی غیرعادی ماست». شاید حتی یک روز روشن و بیدغدغه، برای ما اتفاقی غیرعادی محسوب شود. من بر این باورم که موسیقی، لحظهای برای آرامش و پیوند دلهاست، نه ابزاری برای عادینمایی یا انکار رنجها.
پس لطفاً این برنامه را با تحلیلها و قضاوتها گره نزنیم. این اجرا نه تلاشی برای پوشاندن مشکلات، بلکه تلاشی برای بخشیدن لحظهای حال خوش به مردمی است که سزاوار شادیاند. باور دارم که این خواستهی کوچک، حقی طبیعی برای همهی ماست. ما زاده و پرورده ی نسلی هستیم که گفتند غمهای بزرگ را به کارهای بزرگ تبدیل باید کرد.»
کنسرت لغو شد؟
صبح امروز اما اخبار تائید نشدهای از لغو این کنسرت در فضای مجازی پخش شد. در نهایت همایون شجریان با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی [اینجا بخوانید] از لغو کنسرت میدان آزادی خبر داد و با گلایه از انجام نشدن هماهنگیهای اجرا نوشت: عزیزان اون چیزی که حدس میزدم آخر سر همان شد، تا الان و در دو روز گذشته وسایل ما اجازه ی ورود نگرفته و به نظر میاد که توان مدیریت برای حضور جمعیت میلیونی این اجرا وجود ندارد. جلسات و بررسیهایی که این چند روزه انجام شده کاری ست که میبایست قبل از موافقت با درخواست ما در دوماه گذشته انجام میشد. به هر حال این اجرا انجام نخواهد گرفت. از همه ی عزیزانی که برای این آرزوی محال من زحمت بسیار کشیدند سپاسگزارم. روز و روزگار بر همگی خوش.
ما زِ یاران چَشمِ یاری داشتیم/ خود غلط بود آنچه ما پنداشتیم
تا درختِ دوستی بَر کِی دهد/ حالیا رفتیم و تخمی کاشتیم...
نکتهها رفت و شکایت کس نکرد/ جانبِ حُرمَت فرو نگذاشتیم
گفت خود دادی به ما دل حافظا/ ما مُحَصِّل بر کسی نَگماشتیم
اولین واکنش شهردای به اخبار لغو کنسرت
این پایان کار نبود و معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در مورد برگزاری کنسرت شجریان در میدان آزادی هم توضیحاتی ارائه کرد. [متن کامل یادداشت را اینجا بخوانید] محمدامین توکلیزاده، در یادداشتی نوشت: روز دوشنبه (تعطیل رسمی)، یکی از همکاران سابق معاونت اجتماعی طی تماس تلفنی اطلاع داد که قصد برگزاری چند شب کنسرت در میدان آزادی را دارند و اولین برنامه با اجرای جناب آقای همایون شجریان هنرمند عزیز کشورمان در روز جمعه برگزار خواهد شد.
وی ادامه داد: فرض اولیه من و مدیرکل فرهنگی این بود که با توجه به زمان بسیار کم باقیمانده تا روز اجرا، حتما مقدمات قانونی و تمهیدات اجرایی از پیش فراهم شده و فقط ما از آن بیاطلاع بودهایم.
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران گفت: چند ساعت بعد مشخص شد که موضوع تازه در صبح روز سهشنبه قرار است در شورای تأمین استانداری تهران بررسی و تصمیمگیری شود. هنوز هیچ تصمیم قطعی از سوی استانداری یا فرمانداری تهران اتخاذ نشده بود وبه شهرداری تهران اعلام نگردیده بود و رایزنیها عمدتاً در سطح ستادی انجام شده بود، در حالی که بخشهای اجرایی از جزئیات بیاطلاع بودند. به همین دلیل، شهرداری منطقه ۹ بهدرستی منتظر مصوبه شورای تأمین ماند تا بر اساس آن اقدام کند.
وی افزود: پاسخ مکتوب شهرداری منطقه ۹ به استانداری، حاکی از عدم امکان فراهمسازی مقدمات اجرایی در میدان آزادی بود البته این نظر تمامی دستگاه های اجرایی بود و فقط نظر شهرداری منطقه نبود. از اینرو، پیشنهاد شد طرح دوم استانداری تهران یعنی ورزشگاه ۱۲هزار نفری آزادی با بلیت رایگان میزبان این رویداد باشد.
وی گفت: عزیزان اذعان داشتند که سرکار خانم رضایی، معاون محترم وزیر، میبایست دستکم یک ماه پیش جلسات هماهنگی با حضور مجریان و دستاندرکاران ابعاد مختلف این رویداد برگزار میکردند، اما این موضوع مورد غفلت قرار گرفته و زمان زیادی از دست رفته بود. از سر دلسوزی پیشنهاد کردم برای تأمین شرایط ایمنتر و شایستهتر، زمان برگزاری برنامه یک هفته به تعویق بیفتد.
این مسئول ادامه داد: متاسفانه به دلیل ناهماهنگی و عدم برنامه ریزی وزارت ارشاد کنسرت هنرمند عزیزمان جناب آقای شجریان لغو شد. شهرداری آماده است در زودترین زمان ممکن با هماهنگی دستگاههای مسئول اینکنسرت در فضایی مناسب و درخور شأن مردم برگزار شود.
کنسرت به ورزشگاه آزادی منتقل شد؟
پس این اعلام آمادگی شهرداری، پای برگزاری کنسرت شجریان به حیاط دولت هم کشیده شد. علیرضا زاکانی، شهردار تهران در گفتوگو با خبرنگاران [اینجا ببینید] در حاشیه این نشست گفت: بنا شد که همه کمک کنیم در یک شرایط قابل اطمینان کنسرت آقای همایون شجریان برگزار شود، فکر میکنم که مکان آن نیز ورزشگاه آزادی شد.
در نهایت باید منتظر ماند و دید که با هماهنگی مدیران ارشاد و شهرداری این کنسرت برگزار خواهد شد یا نه.