در دانشگاه آزاد، انجمنهای علمی بیش از هر زمان دیگری به عنوان نیروی محرکهای برای توسعه فعالیتهای دانشجویی، پژوهشی و آموزشی شناخته میشوند، تا جایی که دیگر نمیتوان فعالیت در آنها را صرفاً به عنوان فعالیتهای جانبی در نظر گرفت. در دانشگاه آزاد، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان با ساختاری سهگانه، به عنوان بستری برای توسعه علمی، آموزشی و پژوهشی دانشجویان فعالیت میکند. این باشگاه شامل شاخه حامی، دستیاران آموزشی و شبکه پژوهشگران و ایدهآرایی است که هرکدام نقش ویژهای در مسیر پرورش استعدادهای دانشگاه ایفا میکنند. اما در بخش سوم شبکه پژوهشگران و ایدهآرایی، انجمنهای علمی جایگاه ویژهای دارند. ساختار این انجمنها شامل یک استاد مشاور، یک دبیر دانشجوی فعال و اعضای هیئت مؤسس است و هدف آن تشویق دانشجویان مستعد و پژوهشگر به فعالیتهای علمی گروهی و تخصصی است.
در حال حاضر بیش از ۱۶۲۸ انجمن فعال در دانشگاه آزاد فعالیت و همه اقدامات خود را در سامانه جامع bpj. iau.ir ثبت میکنند؛ سامانهای که شفافیت، همافزایی بین انجمنها و امکان ارزیابی عادلانه فعالیتها را تضمین میکند. در این فضا، دانشجویان بدون محدودیت رشتهای میتوانند عضو انجمنها شوند یا حتی انجمنهای بین رشتهای تأسیس کنند، در حالی که امتیازدهی به فعالیتها بر اساس شاخصهای مشخص و گستره رویدادها، از سطح محلی تا بینالمللی، انجام میشود. آن طور که شهاب خاقانی، قائممقام رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی به «فرهیختگان» گفته است این سامانه جامع همچنین ثبت درخواستهای تغییر نام، ادغام، انتخاب دبیر و پیگیری فعالیتها را به صورت شفاف امکانپذیر کرده و با مکانیسمهای نظارتی و برنامههای فعالسازی انجمنهای غیرفعال، پویا ماندن انجمنها را تضمین میکند. از سوی دیگر، دانشگاه آزاد با اتصال انجمنها به صنعت و رویدادهای کارآفرینی، مسیر ورود دانشجویان به بازار کار و مشارکت در حل مسائل واقعی صنعتی را هموار کرده و زمینه رشد علمی و حرفهای آنها را فراهم میکند. در سال تحصیلی جدید، تمرکز دانشگاه بر عدالت آموزشی و پژوهشی و طراحی رویدادهایی است که امکان رقابت برابر برای همه دانشجویان، بدون توجه به تفاوتهای مالی و مکانی، فراهم میکند تا همه بتوانند از ظرفیتهای علمی و شبکهسازی انجمنها بهرهمند شده و مسیر خلاقیت، نوآوری و تجربه حرفهای را در دانشگاه آزاد تجربه کنند. مشروح گفتوگوی «فرهیختگان» با قائممقام رئیس باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد را در ادامه میخوانید.
در ارتباط با ساختار و وظایف انجمنهای علمی دانشگاه آزاد توضیح دهید؟ در جریان تحولات دانشگاه، انجمنها چگونه نقشآفرینی میکنند؟
انجمنها درواقع نیروی محرکه دانشگاه آزاد و باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان هستند. بخشهایی که در ساختار جدید باشگاه داریم، شامل سه شاخه اصلی است؛ شاخه اول شاخه حامی است این بخش فعالیت میکند و کاری که انجام میدهد این است که درخواستهای دانشجویی را دریافت میکند و یک نفر پشتیبان در آنجا وجود دارد که این درخواستها را پیگیری میکند و نهایتاً بدون حضور دانشجو، کار او (اعم از هر کاری که در دانشگاه به واسطه حضور فیزیکی انجام میشود) انجام میشود. شاخه دوم مربوط به فعالیت مرتبط با دستیاران آموزشی، دستیاران تخصصی و استعدادهای درخشان است؛ همانطور که استحضار دارید، این بخش مربوط به بحث تدریس دانشجویان دکترا و سیستم آموزشی ما است که پرورش مدرسان و اعضای هیئت علمی آینده دانشگاه را بر عهده دارد.
بخش سوم شبکه پژوهشگران و ایدهآرایی است. انجمنهای علمی در این بخش نقش بسزایی دارند. ساختار انجمنهای علمی از یک استاد مشاور که عضو هیئت علمی دانشگاه است، یک دبیر انجمن که دانشجوی فعال همان رشته است و این ساختار را ایجاد کرده و گرد هم آورده است و چند نفر دانشجو به عنوان هیئت مؤسس انجمن تشکیل شده است. در انجمنهای علمی دانشجویان مستعد، محقق و ممتاز ترغیب و تشویق میشوند و میتوانند از خدمات تکمیلی آموزشی و پژوهشی، امکان فعالیتهای جمعی علمی و پرورش تخصصی بهرهمند شوند. از نمونه فعالیتهایی که انجمنهای علمی انجام میدهند میتوان به تیمسازی، برگزاری بازدیدهای علمی، برگزاری کارگاههای علمی تخصصی، طرحهای پژوهشی، برگزاری مسابقات و رویدادهای مرتبط با حوزه عملیاتی انجمن مربوطه اشاره کرد. ما به سمت کارگروهی انجمنها حرکت میکنیم. میخواهیم یک همافزایی مثبتی را از فعالیت انجمنها ایجاد شود و اثر جمعی آنها را ببینیم.