بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونی شاید تا چند سال قبل فکرش را هم نمیکرد که به این سهولت بتواند دست به نسلکشی در غزه بزند. او دست به این کار زد و حالا که تبعات نهچندان زیادش را دیده، در خصوص دیگر قضایا نیز بیمحابا عمل میکند. او روز چهارشنبه هفته قبل در جریان یک مصاحبه تلویزیونی تأکید کرد که به آرمان ادعایی تشکیل اسرائیل بزرگ پایبند است؛ آرمانی که لازمه آن اشغال و بلعیدهشدن چند کشور بزرگ و کوچک در منطقه است.
بتزلل اسموتریچ، وزیر دارایی و یکی از دو ستون راستهای افراطی در کابینه نتانیاهو در مارس ۲۰۲۳ در جریان سخنرانیای در پاریس، نقشهای به نمایش گذاشت که نشاندهنده مرزهای ادعایی اسرائیل بزرگ بود و شامل سوریه و اردن میشد. اسموتریچ در سال ۲۰۱۶ و زمانی که نماینده پارلمان بود در یک مصاحبه الحاق سوریه، لبنان، اردن، عراق، بخشهایی از مصر و عربستان سعودی را لازمه تحقق رؤیای صهیونیستی از نیل تا فرات توصیف کرده بود.
دولت سعودی که بهتازگی اظهارات نتانیاهو را محکوم کرده در روزهای اخیر درگیر یک رسوایی عظیم بود؛ جایی که کارکنان یک بندر در ایتالیا با تجمع روی یک کشتی حامل سلاح برای رژیم صهیونی، مانع حرکت آن شدند؛ اما مشخص شد این کشتی به سعودیها تعلق دارد و آنها نقش مهمی در پشتیبانی نظامی - اقتصادی از تلآویو ایفا میکنند.
چرا طرح اسرائیل بزرگ مطرح شد؟
۱. شعار همیشگی
طرح اسرائیل بزرگ طرح همیشگی صهیونیستهاست؛ اما در شرایط کنونی که آنها جنگ را به منطقه گسترش دادهاند، طرح مجدداش دوباره موردتوجه قرار گرفته است.
۲. تشخیص فرصت
فروپاشی سوریه و ضعف شدید جولانی و ترکیه در برابر رژیم صهیونی باعث شده فکر کنند میتوانند جنوب سوریه را در دست گرفته و به فرات متصل شوند. آنها یک سناریوی محتمل باتوجهبه اوضاع در نظر گرفتهاند؛ الحاق جنوب و شرق سوریه و غرب عراق که کمجمعیت اما پر از منابع زیرزمینی هستند.
۳. اعمال فشار برای معاملهپذیر کردن دولتهای عربی
تهدید به گسترش اسرائیل بهنوعی طرح فشار-پیشنهاد است. دولتهای منطقه باید تصمیم بگیرند تمام یا بخشی از خاک و حاکمیت خود را بدهند. فلسطین به طور کامل، لبنان؛ جنوب لیتانی، سوریه؛ استانهای جنوبی و شرق، عراق؛ غرب و عربستان شاید ناحیه شمال، شامل تبوک را باید در اختیار صهیونیستها قرار دهند.
۴. حلوفصل مشکلات جمعیتی با وعده گسترش
رژیم صهیونی احساس میکند در معرض موج مهاجرت معکوس است یا با کمبود جمعیت مواجه شده است؛ ازاینرو خواهان جلب چند میلیون جمعیت صهیونیست بیشتر است.
۵. افزایش بسیج داخلی
تعیین هدف گسترش به بسیج داخلی برای حلوفصل مشکلات موجود کمک میکند. برایناساس نتانیاهو درصدد هدفگذاری تاریخی برای برانگیختن شور و هیجان صهیونیستهاست تا بتواند از انرژی ایجادشده برای تداوم جنگ بهره گیرد.
۶. القای حل مشکلات کنونی
نتانیاهو میخواهد القا کند مشکل غزه، لبنان و سوریه حل شده و برایناساس است که او به فکر گسترش در مقطع کنونی افتاده است.
۷. توازنبخشی به مناسبات یهودی
تعادل میان دو طیف قدرتمند یهودیان نیازمند تنظیم است. این دو طیف شامل یهودیان آمریکانشین و یهودیان فلسطیننشین میشود. اگر رژیم صهیونی هزینهزا باشد یهودیان آمریکانشین به دلیل ارائه کمک به تلآویو اهمیت مییابند؛ اما اگر رژیم صهیونی با ادعای توسعه در واشنگتن اهمیت یابد، این قضیه موازنه میشود.
۸. بازاریابی در غرب با شعارهای تاریخی-تمدنی
نتانیاهو دنبال بازاریابی است و قصد دارد با تصویرسازی از خود بهعنوان یک سیاستمدار غربی در حال جنگ در منطقه، کمک دولتهای غربی را بیشتر از گذشته جذب کند.
متن کامل گزارش سیدمهدی طالبی، پژوهشگر حوزه بینالملل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.