سیدعلیرضا طاهری، خبرنگار: حالا سه ماهی میشود انس شریف و دیگر همکاران او، با آنکه تنها یک وعده غذایی در طول روز در اختیار داشتند، به وسیله دوربین و گزارشات خود پرده از سانسور خبری جنایتهای رژیم صهیونیستی برداشتهاند. انس شریف از شناختهشدهترین خبرنگاران شبکه الجزیره در غزه به حساب میآمد. دوستان او بارها خواستند تا دست از روایت حوادث غزه بردارد و به کشور دیگری سفر کند، اما او در صفحه خبری خود نوشت: «صدای ما تا زمانی که زندهایم قطع نخواهد شد. پوشش ادامه دارد.»
با شروع حملات گسترده رژیم صهیونیستی به غزه در نیمه شب ۲۰ مرداد، که برگ دیگری از جنایات رژیم را رقم زد، انس شریف در آخرین گزارشات خود در خصوص حملات صهیونیستها نوشت: «بمباران بیوقفه... برای دو ساعت، تجاوز اسرائیل به شهر غزه شدت یافته است.» تنها چند ساعت بعد و با به شهادت رسیدن انس شریف همکارش وصیتنامه او را منتشر کرد که در آن خطاب به تمام جهانیان گفت: «خدا میداند که من تمام تلاش و توان خود را به کار گرفتم تا حامی و صدای مردمم باشم... من حتی یک روز هم در انتقال حقیقت به همان صورت که هست، بدون تحریف یا جعل، تردید نکردم... من فلسطین و مردمم را به شما میسپارم.» رژیم صهیونیستی به چادر خبرنگاران که در نزدیکی منطقه امن بیمارستان الشفا بود، حمله کرده و پنج خبرنگار شبکه الجزیره را که بیش از دو سال در غزه فعالیت میکردند، به شهادت رساند. با این حال، طبق قوانین بینالمللی، خبرنگاران به عنوان افراد غیرنظامی به شمار میروند و هر کس در طول جنگ و نبردی به خبرنگاران آسیب برساند، مرتکب جنایت جنگی شده است.
در طول دو سال گذشته، هیچ خط قرمزی برای رژیم صهیونیستی باقی نمانده است. حالا انس شریف به همراه همکارانش یعنی محمد قرقیع و محمد نوفل، مؤمن علیوه و ابراهیم زاهر به 232 خبرنگار شهید دیگر در غزه پیوستهاند. رژیم صهیونیستی علاوه بر خبرنگاران، به مردم عادی نیز رحم نکرده و با تحریم غذایی و حملات نظامی، جان بیش از ۶۰ هزار انسان را گرفته است. دادگاه کیفری بینالمللی تا کی میخواهند در برابر این جنایات سکوت کند؟ آیا قوانین و مقرراتی وجود دارد که بتواند مانع جنایتهای جنگی رژیم شود؟ آیا امکان محکومیتهای قضایی در این خصوص وجود دارد؟ «فرهیختگان» با علی صفری، کارشناس حقوق بینالملل، در همین رابطه گفتوگویی داشته است.
جنایتی در نقض آشکار تمامی موارد حقوق بینالملل
به گفته علی صفری، نیمهشب ۲۰ مردادماه، اسرائیل به آقای انس شریف و همکاران ایشان که در شبکه الجزیره، در چادر خبرنگاری واقع در شمال نوار غزه، در نزدیکی بیمارستان شفا بودند، حمله کرد. سؤالی که در این رابطه به وجود میآید این است: جوامع بینالمللی چه واکنشی نشان میدهند؟ صفری با اشاره به این جنایت گفت: «این اقدام در ادامه حدود دو سال جنایت نسلکشی رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه است که در نقض آشکار تمامی موارد حقوق بینالمللی تعریف میشود.»
صفری در رابطه با ابعاد و ماهیت حقوقی این اقدام جنایتکارانه گفت: «ابتدا باید گفت اسرائیلیها یک گروه غیرنظامی را هدف قرار دادند. خبرنگاران، طبق کنوانسیونهای چهارگانه ژنو، افرادی حفاظتشده و غیرنظامی محسوب میشوند که در مناطق غیرنظامی به سر میبرند. بنابراین، این اقدام به وضوح نقض این کنوانسیونها طبقهبندی میشود.»
وی در ادامه بیان کرد: «این افراد مشغول کار خبری و اطلاعرسانی بودند. طبق عرف جهانی و حقوق بشردوستانه و میثاق سیاسی و مدنی، خبرنگاران در زمان جنگ نیز افراد حفاظتشدهای هستند و نباید هدف قرار بگیرند. اسرائیل با تکنولوژیهای پیچیده و پیشرفته، قطعاً از ماهیت کار این افراد آگاه بوده است؛ تلفنها و وسایلی که آنها از اینترنت استفاده میکردند نشان میداد که اینها خبرنگار هستند. اما اکنون اسرائیل این افراد را به قتل رسانده و مرتکب این جنایت شده است.
اسرائیلیها سابقهای طولانی در انتشار اخبار نادرست دارند
رژیم صهیونیستی پس از جنایت اخیر خود در هدف قرار دادن خبرنگاران، با پذیرش این اقدام، دست به توجیهاتی زد. علی صفری با بررسی این توجیهات گفت: «اسرائیل برای این اقدام خود توجیهی اعلام کرده است. اسرائیلیها رسماً پذیرفتهاند و گفتهاند که ما این عملیات را انجام دادیم. این اقدام، یک اقدام جنایتکارانه بود. آنها ادعا کردند که آقای انس شریف، عضو حماس در شمال منطقه جبالیا بوده است و ما به دلیل نقشی که داشته، او را هدف حمله خود قرار دادیم. حال این سؤال پیش میآید که ادعای اسرائیلیها تا چه حد صحت دارد. این خود محل بحث است؛ زیرا آنها سابقه طولانی در انتشار اخبار نادرست دارند. با این حال، حتی اگر فرض را بر صحت ادعای آنها بگذاریم که آقای انس شریف، یک رزمنده در نیروهای حماس بوده است، دو نکته بسیار حائز اهمیت وجود دارد: نکته اول آنکه در این حمله، تنها شخص آقای انس شریف به شهادت نرسیده است، بلکه فیلمبردار، تصویربردار و عکاس نیز به شهادت رسیدهاند. بهطور دقیق یک تیم پنجنفره و کامل شبکه الجزیره و حتی رسانههای دیگری که در آن چادر و در منطقه امن بیمارستان شفا حضور داشتند، هدف حمله قرار گرفتند و همگی به شهادت رسیدند. غیرنظامیان دیگری نیز که در آن منطقه بودند، به خاطر این حمله به شهادت رسیدند.
نقض آشکار کنوانسیونهای چهارگانه بینالمللی
به گفته علی صفری، نکته دومی که لازم به پرداختن است این است که نظامیان یا شبهنظامیان زمانی هدف مشروع محسوب میشوند که در حین ادای خدمت باشند. صفری در توضیح این مسئله گفت: «در خصوص ادعای مطرحشده رژیم اسرائیل درباره شخص آقای انس شریف توجه به این نکته ضروری است. در ارتباط با این مسائل، حقوق بینالملل تفاسیر متفاوتی ارائه میدهد. یک تحلیل بسیار جدی وجود دارد و آن این است که کسانی که در نیروهای نظامی یا شبهنظامی هستند، حتی اگر نظامی باشند، فقط زمانی هدف مشروع تلقی میشوند که در حین ادای خدمت و وظیفه باشند؛ یعنی یک رزمنده وقتی در جبهه است و با شما میجنگد، میتواند هدف قرار بگیرد. اما وقتی در حال استراحت یا انجام وظیفهای غیرجنگی است، اساساً نمیتواند هدف حمله شما قرار بگیرد. چه برسد به اینکه فردی، بنا بر ادعای خودتان، قبلاً در حماس نقش داشته یا اکنون نیز دارد، اما در زمان هدف قرار گرفتن، مشغول خدمترسانی خبری و مخابره اخبار به دنیا بوده است. شما ایشان را در نقض آشکار قواعد حقوق بینالمللی هدف قرار دادید و همراهان ایشان نیز در اثر این حمله به شهادت رسیدند. این اقدام در نقض آشکار کنوانسیونهای چهارگانه و در ادامه جنایتهای دوساله رژیم صهیونیستی و کشتار دستهجمعی مردم است.»
کشتار برای خاموشی صدای حقیقت
این اقدام خصمانه رژیم اسرائیل اولین و آخرین جنایتش نخواهد بود. تاکنون این رژیم صهیونیستی ۲۳۷ خبرنگار را در غزه به شهادت رسانده است. علی صفری با توضیح اینکه چرا رژیم صهیونیستی دست به ارتکاب چنین جنایتی زده، گفت: «با توجه به اینکه رژیم صهیونیستی طی روزهای آینده بنا دارد حملهای گسترده جهت تصرف کامل باریکه غزه انجام دهد، به دنبال این است که معدود صداهای خبرنگارانی را که درباره غزه باقی ماندهاند خاموش کند و در سکوت کامل خبری به جنایت و کشتار خود ادامه دهد.»
قرار بازداشت برای نتانیاهو صادر شده است
علی صفری با اشاره به نحوه پیگیری حقوقی این اقدام رژیم میگوید: «مسئولیت بینالمللی رژیم صهیونیستی و همچنین مسئولیت کیفری آن، در مرتبه اول متوجه دولت و ثانیاً متوجه افراد است. کسانی میتوانند در دادگاه شکایت کنند که در واقع رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخته باشند. این در خصوص دیوان بینالمللی دادگستری است، اما در ارتباط با دیوان کیفری بینالمللی، خود دادستان میتواند این موارد را مستندسازی کرده و آغاز بازپرسی را شروع کند. البته باید گفته شود پیش از این نیز یک دادرسی از سوی دادستان آغاز شده و یک قرار بازداشت برای نتانیاهو، گالانت و دیگران صادر کردهاند. این اقدام و جنایت آنها نیز در ادامه همان جنایتهایی است که آنها مرتکب شدهاند و در آن پرونده مستندسازی خواهد شد و عملاً پرونده رژیم صهیونیستی را سنگینتر میکند.»
باید فشار رسانهای و روانی همهجانبه علیه رژیم رقم بخورد
به گفته صفری، شبکههای تلویزیونی امکان پیگیریهای حقوقی به صورت مستقیم و رسمی را ندارند. او در توضیح این نکته گفت: «شبکه الجزیره میتواند مستندات جنایات رژیم علیه خود را در اختیار کشورهایی که پروسههای حقوقی جهت محکومیت رژیم اسرائیل را شروع کردهاند، قرار بدهد. همچنین مهمترین چیزی که در کنار فعالیتهای حقوقی کمک خواهد کرد، فضاسازی و فشار رسانهای و روانی همهجانبه و بیش از پیش علیه رژیم صهیونیستی خواهد بود که فضا را به نفع مردم غزه برمیگرداند.»
وی در ادامه بیان کرد: «شبکه الجزیره قانوناً نمیتواند علیه رژیم صهیونیستی مستقیماً شکایت کند. یک دولت باید شکایت کند. آفریقای جنوبی شکایتی را علیه اسرائیل در دیوان دادگستری لاهه باز کرده است. یک پرونده نیز دادستان در دیوان کیفری باز کرده است. آقای انس شریف اولین خبرنگار نیست که به شهادت رسیده؛ خبرنگاران دیگری هم از شبکه الجزیره، المنار و المیادین به شهادت رسیدهاند. این مستندات، در کنار آن پروسه قضایی که هنوز به اتمام نرسیده و ادامه دارد، انباشت میشوند و به مستندسازی علیه رژیم صهیونیستی کمک خواهند کرد.»
به گفته علی صفری، در کنار فشارهای حقوقی در سازمانهای بینالمللی، الجزیره میتواند پیگیریهایی را در نهادهای دیگر دنبال کند. او در این باره گفت: «شبکه الجزیره میتواند پیگیریهایی را در شورای حقوق بشر (از نمایندگی کشور خودشان، قطر)، در سازمان همکاری اسلامی و دیگر سازمانها انجام دهد که به دنبال مستندسازی جنایتهای رژیم هستند و ظرفیتهای حقوق بشری را فعال کنند. هماکنون گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور فلسطین، گزارشهای بسیار مفصلی را در خصوص جنایات رژیم تکمیل کرده که همین باعث شده تا ایشان مورد تحریم آمریکاییها قرار بگیرد. مستندات شبکه الجزیره میتواند در اختیار این فرد قرار بگیرد که این مدرک بسیار مهمی جهت پاسخگویی رژیم صهیونیستی و حامی اصلی آن، ایالات متحده آمریکا، خواهد بود.»