محمد احمدی، آیندهپژوه اقتصادی: با افزایش فشار مصرف برق و چالشهایی چون اتلاف انرژی و اهمیت روزافزون به تابآوری شبکه، تمرکز کارشناسان حوزه انرژی بر توسعه نیروگاههای خورشیدی پراکنده سقفی(پشت بامی و حداکثر تا ۱ مگاوات) معطوف شده است. تازهترین دادههای فنی، این مدل را به عنوان گزینهای مناسب در تامین پایدار و ایمن برق کشور معرفی میکند.
پشت بام هر خانه یک نیروگاه کوچک خورشیدی؛ در این مدل جلوی اتلاف انرژی نیز گرفته میشود
طبق بررسیهای فنی، نیروگاههای خورشیدی پراکنده سقفی از منظر میزان اتلاف انرژی، مزیت بزرگی نسبت به نیروگاههای متمرکز دارند. در این مدل، اتلاف انرژی به طرز قابل توجهی کاهش یافته و از جهتی اتلافی که در قالب متمرکز در خطوط انتقال اتفاق میافتد، صفر میشود؛ چراکه در این قالب به خطوط انتقال انرژی نیازی نیست. همچنین نزدیکی محل تولید و مصرف موجب افزایش کیفیت ولتاژ و کاهش نویز، خصوصاً برای صنایع حساس، خواهد شد. کارشناسان معتقدند نیروگاههای پراکنده سقفی به دلیل قابلیت نصب در تعداد بالا بصورت همزمان در خانههای مختلف و عدم نیاز به پستهای انتقال گسترده، به شرط وجود نیروی متخصص کافی، سرعت نصب به مراتب بیشتری نسبت به نیروگاههای بزرگ دارند. این موضوع میتواند نقش مهمی در تأمین سریع برق مورد نیاز مناطق مختلف ایفا کند.
کاهش دو برابری هزینهها با حذف خطوط انتقال برق
در مدل متمرکز(نیروگاههای خورشیدی با ظرفیتهای بالا)، کشیدن خطوط انتقال و توسعه شبکه میتواند تقریباً هزینهها را تا دو برابر افزایش دهد، اما در مدل پراکنده سقفی و در سطح بعدی مزارع پراکنده با ظرفیت متوسط تقریباً نیازی به توسعه گسترده شبکه وجود ندارد که همین موضوع موجب صرفهجویی قابل توجه در منابع و سرمایه گذاری میشود. همچنین تامین بخشی از توان مورد نیاز شبکه از نیروگاههای پراکنده سقفی و مزارع پراکنده که به شبکه متصل است، باعث آزادسازی ظرفیت خطوط انتقال موجود نیز خواهد شد.
پدافند غیرعامل و تابآوری شبکه
اطلاعات فنی تاکید دارند که وابستگی بیش از حد به چند نیروگاه حرارتی موجود آسیبپذیری بالایی برای شبکه ایجاد میکند. در مقابل، نیروگاههای خورشیدی در قالب پراکنده سقفی و مزارع پراکنده، ضریب امنیت شبکه را در شرایط بحرانی مثل جنگ اخیر بالا میبرد و پایداری شبکه برق را تضمین میکند و با این کار مردم از شر خاموشیهای برق در فصول مختلف، بخصوص تابستان خلاص خواهند شد.
مشارکت مستقیم مردم، رمز موفقیت
یک محور کلیدی در قالب پراکنده سقفی، نقش آفرینی مستقیم مردم در تولید برق است؛ به نحوی که مسئولیت نگهداری، توسعه و بهرهبرداری سامانهها بهعهده خود صاحبان خانهها و صاحبان کسبوکار خواهد بود. براساس نظر کارشناسان، تدوین مدل اقتصادی مطلوب برای خانوارها به خصوص اقشار کم درآمد، تسریع در فرآیند صدور مجوزها از جمله اقداماتی است که باید مبنای کار دستگاههای اجرایی قرار گیرد تا بهرهبرداری از ظرفیت بزرگ انرژی خورشیدی در کشور، سرعت بگیرد و وابستگی شبکه به چند نقطهی خاص، کاهش یابد. در نهایت توسعه نیروگاههای خورشیدی در قالب پراکنده سقفی و مزرعه از منظر ملی، اقتصادی و پدافند غیرعامل نیز ضرورتی راهبردی است. تحقق این رویکرد، همگامی مردم و دولت را میطلبد و بهویژه در شرایط افزایش مصرف و فشار بر شبکه، راهکاری کارآمد و پایدار برای آینده انرژی کشور خواهد بود.