تیم فوتبال استقلال این روزها اردوی پیش فصل خود را در کشور ترکیه پشت سر میگذارد. این اردو با هدف آمادهسازی هرچه بهتر برای حضور در رقابتهای فصل جدید لیگ برتر، سوپرجام و لیگ قهرمانان 2 آسیا برنامهریزی شده است. آبیپوشان پایتخت در حالی این اردو را آغاز کردهاند که تنها 13 بازیکن بزرگسال در لیست اولیه حضور دارند و هنوز ترکیب اصلی تیم برای فصل آینده به طور کامل شکل نگرفته است. با این حال، تمرینات منظم و فشردهای زیر نظر کادرفنی پرتغالی برگزار شده و استقلالیها با انگیزهای بالا به استقبال نخستین دیدار تدارکاتی خود رفتهاند.
طبق برنامه، اولین دیدار تدارکاتی استقلال در این اردو عصر امروز برابر تیم الحسین اردن برگزار خواهد شد. تیمی که طی دو فصل اخیر موفق شده عنوان قهرمانی لیگ برتر اردن را از آن خود کند و حالا به عنوان یکی از نمایندگان این کشور در لیگ قهرمانان 2 حضور خواهد داشت. این دیدار تدارکاتی، از جنبههای مختلف فنی و بدنی میتواند محک مناسبی برای شاگردان ریکاردو ساپینتو باشد و فرصتی است تا ترکیبهای مختلف تیم مورد آزمایش قرار گیرد و روند آمادهسازی تاکتیکی وارد مرحلهای جدیتر شود.
اهمیت این دیدار اما تنها به سطح فنی تیم محدود نمیشود. یکی دیگر از نکات مهم درباره این دیدار، به وضعیت نامشخص سرمربی پرتغالی استقلال باز میگردد. هنوز مشخص نیست که ساپینتو از چه زمانی میتواند به صورت رسمی روی نیمکت تیم بنشیند و تیمش را در مسابقات رسمی هدایت کند. دلیل این ابهام، محرومیت 4 ماههای است که پس از دربی 101 در فینال جام حذفی 3 فصل پیش برای او در نظر گرفته شد و هنوز به طور قطعی درباره زمان آغاز اجرای آن تصمیمگیری نشده است. البته به نظر میرسد مبدأ اجرای حکم فوق از ابتدای فصل پیش رو باشد. بنابراین سایه این محرومیت همچنان بر سر استقلال و ساپینتو سنگینی میکند و ممکن است از همان اولین بازی رسمی فصل، یعنی دیدار سوپرجام برابر تراکتور اجرایی شود.
آغاز محرومیت، حتماً از سوپرجام
کمتر از یک ماه دیگر استقلال باید در دیدار سوپرجام مقابل تراکتور به میدان برود. مسابقهای که به احتمال زیاد آغاز رسمی محرومیت 4 ماهه ساپینتو خواهد بود. این محرومیت ریشه در اتفاقات دربی 101 دارد؛ همان مسابقهای که استقلال با یک گل عقب افتاد، اما گل تساوی را در لحظات پایانی به ثمر رساند و در نهایت در وقتهای تلف شده بازی را واگذار کرد. در همان لحظات گل استقلال بود که رفتارهای جنجالی ساپینتو از کنار زمین شروع شد و با دخالت داور چهارم و کمک داور ذخیره، منجر به اخراجش شد.
پس از آن، کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال، رفتارهای پس از اخراج این مربی را نیز در نظر گرفت و در نهایت، محرومیتی 4 ماهه به همراه جریمه مالی برای او در نظر گرفت. تصمیمی که کمی بعد توسط کمیته استیناف نیز تأیید شد و استقلال نتوانست در اعتراض اولیه پس از بازگشت دوباره این چهره به تهران در این خصوص به توفیقی دست پیدا کند.
اعتراف خورشیدی دردسرساز میشود؟
یکی از نکات مهم درباره آن اتفاقات به اظهارات اشکان خورشیدی، داور دربی 101 مربوط میشود. او به صراحت اعلام کرد که صحنه رفتار ساپینتو را شخصاً ندیده و این اخراج بر اساس گزارش یکی از داوران کنار زمین انجام شد. البته او تأکید کرد که هیچ گونه فشاری از سوی نیمکت پرسپولیس برای اخراج ساپینتو وجود نداشته، اما در نهایت این تصمیم بر اساس اطلاع یک کمکداور که خورشیدی ترجیح داد تا نام وی محفوظ بماند، اتخاذ شد.
در پایان همین دیدار، یکی از کمک داوران مسابقه به همراه فرزندش در جشن قهرمانی پرسپولیس شرکت کرد؛ اتفاقی که شاید در نگاه اول چندان مهم به نظر نرسد، اما وقتی این مورد در کنار نقش یکی از کمکهای بازی در اخراج ساپینتو قرار میگیرد، باعث ایجاد شائبههایی شده تا جایی که این موضوع از سوی برخی هواداران استقلال مورد انتقاد قرار گرفت. حالا نیز گفته میشود باشگاه استقلال در لایحه دفاعی خود به این موضوع و احتمال ارتباط بین این دو مسئله اشاره کرده است.
تعلیق یا اجرای کامل محرومیت؟
با بازگشت ریکاردو ساپینتو به ایران، این سؤال مهم دوباره مطرح شد که آیا این محرومیت همچنان پابرجاست یا نه؟ برخی رسانهها از احتمال بخشش یا تعلیق این محرومیت خبر دادند و آن را به شجاعت این مربی برای بازگشت در شرایط کنونی کشور ارتباط دادند. با این حال پیگیریهای «فرهیختگان» نشان داد که چنین چیزی صحت ندارد. یک مقام آگاه در فدراسیون فوتبال در این خصوص گفته بود که محرومیت ساپینتو هنوز پا برجاست و پروندهاش حتی در جلسه اخیر کمیته استیناف مورد بررسی قرار نگرفته است. او همچنین یادآور شد که از نظر قانونی، ابتدا باید اجرای محرومیت آغاز و نیمی از آن سپری شود و پس از آن امکان طرح درخواست تعلیق فراهم میشود.
آییننامه فیفا چه میگوید
با بازگشت ساپینتو، باشگاه استقلال بار دیگر تلاشهایی برای کاهش قابل توجه یا تعلیق محرومیت او آغاز کرد. بر اساس اطلاعات به دست آمده، استقلال در لایحه جدیدی که به کمیته استیناف ارائه داده، به موارد مختلفی اشاره کرده که در کنار حرکت ارزشمند او مبنی بر اعلام آمادگی برای بازگشت این چهره در موقعیت حساس کنونی کشور، در مهمترین بخشهای دیگر آن به عوامل و دلایل تأخیر دو ساله در اجرای این حکم اشاره شده است.
بر اساس ماده 70 آییننامه انضباطی فیفا، در صورتی که فدراسیونی به خاطر تخلفاتی مهم مانند رفتار توهینآمیز یا تخلف علیه داوران یا سوءرفتار در مقابل مقامات رسمی مسابقه، محرومیتی را برای مربی یا بازیکنی صادر کند، موظف است آن را به فیفا اعلام کند تا این محرومیت در سطح جهانی و در انتقال به تیمهای بعدی مربی یا بازیکن متخلف در سطح بینالمللی نیز اجرا شود. اما در مورد ساپینتو، این اتفاق رخ نداده و مشخصاً فدراسیون فوتبال ایران، این محرومیت را به فیفا گزارش نکرد و در نتیجه، ساپینتو بدون هیچ محدودیتی در کشورهایی مثل قبرس و مراکش مربیگری کرد.
بند 10 همین ماده تأکید میکند که اگر محرومیتی توسط یک فدراسیون یا کنفدراسیون صادر شود، اثر مشابهی در سایر کشورها و خود فیفا دارد. به بیان سادهتر، اگر محرومیت ساپینتو در همان زمان ثبت میشد و به اعلام فیفا میرسید، باید در کشورهای دیگر هم اجرا شده و در نتیجه حالا پس از بازگشت به ایران محرومیت این چهره دیگر منتفی بود و او میتوانست از همین ابتدای مسابقات آبیپوشان پایتخت را از روی نیمکت همراهی کند.
استقلال در این لایحه به همین نکته تأکید کرده و یادآور شده که اگر قانونگذار به دنبال بازدارندگی و اصلاح رفتار متخلفان است، اجرای مجازات پس از گذشت دو سال، هم غیرمنصفانه و هم ناکارآمد است و هرگز نمیتواند جنبه بازدارندگی لازم را ایفا کند. لازم به ذکر است که حتی اگر فدراسیون یا کنفدراسیونی این درخواست را هم مطرح نکند، کمیته انضباطی فیفا میتواند رأساً وارد عمل شده و آن محرومیت را به سطح جهانی گسترش دهد چراکه بر اساس آییننامه انضباطی فیفا، هر محرومیتی که از سوی یک فدراسیون یا کنفدراسیون صادر شود، اثر مشابهی در تمام فدراسیونهای عضو فیفا و خود فیفا دارد و انگار که آن محرومیت در همان کشور یا کنفدراسیون مقصد صادر شده باشد.
استقلالیها امیدوار باشند؟
با وجود همه این فکتها و استدلالها، به نظر میرسد فعلاً کمیته استیناف تصمیم تازهای درباره این پرونده اتخاذ نکرده است. استقلال امیدوار است با ارائه لایحه جدید و استناد به قواعد بینالمللی، شرایطی برای کاهش محرومیت ساپینتو فراهم شود، اما تجربه نشان داده که در چنین مواردی، اجرای بخشی از محرومیت معمولاً اجتناب ناپذیر است. حالا باید دید آیا استقلال در دیدار سوپرجام با تراکتور بدون ساپینتو روی نیمکت وارد میدان میشود یا نه؟ چراکه این موضوع قطعاً روی شرایط روحی و فنی تیم در حین برگزاری دیدارهای استقلال مقابل رقبایش اثرگذار خواهد بود.