فرهیختگان: تعیین تکلیف مدیریت دانشگاههای دولتی در دولت چهاردهم، ماجراهای عجیبی و جدیدی را در فضای آموزش عالی رقم زده است. وزیر علوم که در روزهای نخست حضور در ساختمان هرمزان از نداشتن عجله برای تغییر رؤسای دانشگاهها سخن گفته بود، ازقرارمعلوم برای روشنشدن وضعیت برخی سرپرستان که اتفاقاً در همان هفتههای شروع فعالیت حکم گرفتند هم چندان عجله ندارد و یا حلم و صبری مثالزدنی امورات برخی از دانشگاههای بزرگ را به اما و اگرها گره زده است. وضعیتی که باعث شده عملاً سرپرستی چند تن از منصوبان وزیر علوم در هالهای از ابهام به لحاظ قانونی قرار گیرد؛ اتفاقی که از سوی یک استاد حقوق، امری تعجببرانگیز بهحساب میآید.
روزهای غیرقانونی سرپرستی
پیشتر با جزئیات از بلاتکلیفی برخی دانشگاههای بزرگ انتقاد کردیم و نوشتیم که بر اساس آییننامه جامع مدیریت دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری حکم سرپرستی رئیس پیشنهادی برای تصدی اداره یک دانشگاه تاریخ انقضایی ۶ماهه دارد. قاعدتاً در این مدتزمان یا شورایعالی انقلابفرهنگی باید حکم سرپرستی او را به ریاست تبدیل و یا وزیر باید شخص دیگری را برای سپردن امورات آن مجموعه آموزش عالی به شورا معرفی کند. بااینحال در بزرگترین نهاد آموزش عالی دولتی یعنی دانشگاه تهران، یک ماه و چند هفته پس از پایان دوران قانونی سرپرستی سیدحسین حسینی - که قرار بود با تشکیل شورایی از منتخبان دانشگاه و جلب مشارکت دانشگاهیان، فرد شایستهای را به وزارتخانه پیشنهاد بدهد؛ اما در نهایت حتی نتایج انتخابات دانشکدهای هم نامعلوم ماند – محمدحسین امید مجدداً بهعنوان سرپرست معرفی شد. قسمت عجیب ماجرا، همان حلم و صبر مثالزدنی است که حتی این تصمیم را پیش از پایان دوران قانونی سرپرست نخست (27 اسفند) اتخاذ نکرد و آن را تا نیمه اردیبهشت به تعویق انداخت. البته این تنها نقطه مسئلهبرانگیز ماجرا نیست، عجیبتر اینکه اصلاً مشخص نشد اگر وزیر قصد ادامه کار با سرپرست نخست دانشگاه تهران را داشته چرا او را به شورایعالی انقلابفرهنگی معرفی نکرد!
فرار به جلو با نقد روند تأیید سرپرستان
روزهای اخیر برخی رسانهها در پس اظهارات سیماییصراف ابهامات و شبهاتی را نسبت به روند تأیید افراد پیشنهادی برای تصدی ریاست دانشگاهها مطرح کردند. وزیر علوم با بیان اینکه «اگر همه چیز در این روند در اختیار وزارت علوم بود این کار یکهفتهای انجام میشد» تلاش کرد تا توپ چالش سرپرستان فراقانونی که در دولت یازدهم هم گریبانگیر آموزش عالی شده بود را به زمین شورا بیندازد. بااینحال بررسیها نشان میدهد در روزهایی که سرپرستان 4 دانشگاه پس از پایان دوران ششماهه کماکان به شکلی سؤالبرانگیز فعالیت خود را ادامه میدهند 21 سرپرست دانشگاه تأییدیه لازم را از شورا کسب کردند و در حال حاضر بهعنوان رئیس دانشگاه مشغول به فعالیتند و دیگر سرپرستان منصوبشده در وزارت علوم هم در مدت زمان قانونی مدیریت خود به سر میبرند.
اختلافنظر بر سر 3 نفر
اگر چه برخی وجود برخی اختلافات در خصوص نحوه بررسی برنامه و تأیید سرپرستان را دلیلی بر کندشدن تأیید سرپرستان عنوان کردند؛ اما واقعیت ماجرا به نظر جور دیگری است. اداره دانشگاه با سرپرست پیش از تأیید حکم، اتفاق عجیبی یا جدیدی نیست، آنچه غیرعادی است روشننشدن تکلیف سرپرستی است که در گرفتن تأییدیه شورا به چالش خورده است. ماجرای اخیر سرپرستان را هم باید از همین زاویه نگاه کرد. نخست اینکه در مجموع همه احکام سرپرستی، در حال حاضر 4 سرپرست در خارج از مدت زمان معین فعالیت دارند که اصل محل اشکال و انتقاد به آنها برمیگردد. با این حال کسب اطلاع خبرنگار «فرهیختگان» نشان میدهد بخش اعظم اختلاف نظر درخصوص ادامه فعالیت سه سرپرست در قامت رئیس دانشگاه است.
سرپرست دانشگاه خوارزمی یکی از همین دانشگاههاست. بیژن عبدالهی، استاد تمام گروه مدیریت آموزشی این دانشگاه، دومین انتصاب وزیر علوم دولت چهاردهم بود. او 13 شهریورماه حکم سرپرستی گرفت و مهلت قانونی سرپرستی او نیمه اسفندماه به پایان رسیده است. با این حال در آستانه نیمه خرداد هنوز هم نسبت به حضور او که براساس آییننامه مدیریت دانشگاه غیرقانونی به حساب میآید تصمیمگیری نشده است. براساس شنیدههای «فرهیختگان» رویکرد مدیریتی او در ماههای اخیر محل نقدهای جدی واقع شده است.
دومین نفر از این لیست سهنفره، شجاع احمدوند، سرپرست دانشگاه علامه طباطبایی است که سوم مهرماه حکم خود را دریافت کرده است. او که پیش از سرپرستی سابقه معاونت پژوهشی و آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی و دبیری کمیسیون علومانسانی شورایعالی عتف را در کارنامه کاری خود دارد، بهواسطه برخی انتصابات خود در ماههای اخیر محل انتقاد قرار گرفته است.
سومین سرپرست فراقانونی هم سیدبهشید حسینی است که از 25 مهرماه بهعنوان سرپرست دانشگاه هنر تهران منصوب شده و بیش از یک ماهی است که دوران قانونی حضور او هم پایان رسیده است. سوابق حسینی سوژه گزارشهای برخی رسانهها شده و از همان هفتههای نخست تحت عنوان انتصاب حاشیهدار از آن یاد میشود.
3 دانشگاه در انتظار تصمیم وزیر
آنچه تاکنون مشخص شده، سرپرستان معرفیشده از جانب وزیر علوم برای حضور در جایگاه ریاست سه دانشگاه خوارزمی، هنر و علامه طباطبایی محل اختلاف اعضای کمیته منتخب شورایعالی انقلابفرهنگی قرار گرفته است. این اتفاق در شرایطی رقم میخورد که مهلت قانونی حضور هر سه نفر به پایان رسیده و ادامه فعالیت آنها نهتنها محل ایراد و اشکال بوده، بلکه برای کارکنان و اساتید این دانشگاهها فضای مبهمی و نامشخصی را نسبت به آیندهای نامعلوم در حوزه مدیریتی به وجود آورده است. استمرار این شرایط با وجود آگاهی وزیر علوم بیش از هر چیز به روند معمول فعالیتهای علمی و آموزشی سه مجموعه محل آموزش عالی ضربه خواهد زد. اگر قرار است بهمانند دانشگاه تهران، سرپرستان جدیدی برای اداره این سه دانشگاه تعیین شود این تأخیر چه آورده مثبتی برای علم و دانشگاه خواهد داشت؟ گام نخست برونرفت از این شرایط تعیین تکلیف سرپرستان فراقانونی است.