دکتر محمدمهدی طهرانچی امروز، سهشنبه در دومین روز از برگزاری آیین چهل و سومین سالروز تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به سخنان خود در دیدار روز گذشته با رئیسجمهور، به تبیین بخشی دیگر از مباحث مربوط به ساختار آموزش عالی کشور پرداخت و گفت: دانشگاه در ایران با ویژگیهایی شکل گرفته که یکی از مهمترین آنها دولتی بودن آن است. وقتی به دانشگاههای بزرگ دنیا نظیر هاروارد یا مؤسسات آموزش عالی پیشرفته در غرب نگاه میکنیم، درمییابیم که اغلب آنها نه دولتی هستند و نه خصوصی به معنای متداول، بلکه ساختاری غیردولتی و هیئتامنایی دارند. در مقابل، نخستین دانشگاههای ایران با تصمیم هیات دولت، بهعنوان دانشگاههای دولتی ایجاد شدند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با مرور تاریخچه شکلگیری دانشگاههای غیردولتی در کشور، به سرگذشت تأسیس دانشگاه ملی ایران (شهید بهشتی) اشاره و اظهار کرد: مرحوم شیخالاسلام در سال ۱۳۳۸ با سرمایه شخصی اقدام به تأسیس دانشگاه ملی کرد. وی شخصیتی فاضل بود که هم در حوزه علمیه درس خوانده بود و هم از دانشگاههای نجف و آمریکا تجربه اندوخته بود. با این حال، در سال ۱۳۴۴ دولت با ورود ژاندارمها، این دانشگاه را عملاً مصادره کرد و بنیانگذار آن را از ورود به دانشگاه منع کردند. این تجربه موجب شد که نگاه دولتمحور به دانشگاه در کشور حاکم شود و آموزش عالی تا سالها در انحصار دولت باقی بماند.
دکتر طهرانچی با بیان اینکه انقلاب اسلامی تحولی بنیادین در این نگاه ایجاد کرد، افزود: امام خمینی(ره)، مردم و بزرگان نظام، از جمله مقام معظم رهبری در دوران ریاست جمهوری و دیگر مسئولان عالی کشور، هیات امنایی را برای تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل دادند. دانشگاه آزاد از ابتدا بر پایه مدل غیرخصوصی و غیردولتی شکل گرفت و توانست رشدی قابل توجه را تجربه کند.
وی افزود: اکنون دانشگاه آزاد اسلامی با دارا بودن بیش از ۲۰ هزار عضو هیات علمی در حوزه پزشکی و ۲۳ هزار عضو هیات علمی در دیگر حوزهها، نمونهای موفق از دانشگاه غیردولتی و غیروابسته است که بخش مهمی از بار آموزش عالی کشور را به دوش میکشد.
دکتر طهرانچی با اشاره به ادامه یافتن نگاه دولتی در بدنه وزارت علوم پس از انقلاب گفت: با وجود تشکیل دانشگاه آزاد اسلامی، همچنان نگاه دولتی در سیاستگذاریهای کلان وزارت علوم حاکم باقی ماند. بهخاطر دارم که در دورانهای مختلف، حتی برخی وزرای علوم نیز با توسعه دانشگاه آزاد مخالفت میکردند. در حالیکه در دنیا، سیاستگذاری و تنظیمگری آموزش عالی به عهده دولت است؛ اما اجرای امور آموزشی و توسعهای بر دوش دانشگاههای هیاتامنایی و غیردولتی قرار دارد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به آغاز "گام دوم" این دانشگاه تصریح کرد: در این مسیر جدید، تمرکز ما بر کیفیت، کارآمدی و جامعهپردازی است. روسای واحدهای دانشگاه آزاد که امروز در این جلسه حضور دارند، از جمله افرادی هستند که در میدان عمل با تلاش فراوان این رویکرد را پیادهسازی کردهاند.
دکتر طهرانچی با تأکید بر استقلال مالی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: این دانشگاه از بودجه عمومی بهرهمند نیست و بر پایه اقتصاد واقعی اداره میشود. از همین رو، کیفیت خدمات آموزشی و کارآمدی، شرط بقا و جذب اعتماد مردم است. اگر نتوانیم خدمات مؤثر ارائه دهیم، مردم شهریه نمیپردازند و دانشگاه را انتخاب نمیکنند.
دکتر طهرانچی در ادامه به نمایشگاه توانمندیهای دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد و گفت: در این نمایشگاه، روندهای کیفی و دستاوردهای دانشگاه بهطور دقیق به مسئولان، از جمله ریاستجمهوری، ارائه شد. گام دوم دانشگاه، حرکتی است بهسوی دانشگاهی کیفی، کارآمد و همراستا با اهداف انقلاب اسلامی.
در پایان، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خطاب به دو عضو هیئت امنا، حجتالاسلام رستمی و دکتر سیمایی، اظهار امیدواری کرد که با حمایت و همراهی آنها، دانشگاه آزاد اسلامی به انتخاب نخست داوطلبان تحصیل، استادان و پژوهشگران کشور تبدیل شود؛ دانشگاهی که نهتنها در عرصه علمی، بلکه در حل مسائل کشور نیز پیشتاز باشد.