آمریکا پس از کش‌وقوس فراوان با چین نیز بر سر کاهش تعرفه‌ها به مدت 90 روز به توافق رسید. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا 13 فروردین سال جاری (2 ‌آوریل 2025) بر واردات از ده‌ها کشور تعرفه‌هایی بست که حداقل نرخ آن 10 درصد بود. با این حال او به زودی تمام این تعرفه‌ها را به دلیل شروع زنجیره‌وار واکنش‌ها -ازجمله واکنش شدید و سریع اتحادیه اروپا- و همچنین اثرگذاری آن بر بازار داخلی آمریکا برای مدت 90 روز تعلیق کرد.

چین اما به دلیل آنکه در مرکز هدف‌گیری تعرفه‌ای ترامپ قرار داشت و واکنش متقابل سنگینی به او نشان داده بود، از این تعلیق مستثنی شد. با این وجود روز گذشته کاخ سفید اعلام کرد هیئت‌های مذاکراتی دو کشور پس از دو روز مذاکره در ژنو سوئیس به توافقی برای تعلیق تعرفه‌ها دست‌یافته‌اند. بر اساس آنچه تاکنون از این توافق منتشر شده، آمریکا تعرفه کالا‌های چینی را از 145 درصد به 30 درصد کاهش می‌دهد و در مقابل نیز چین تعرفه کالا‌های آمریکایی را از 125 درصد به 10 درصد می‌رساند.

هدف آمریکا از اعمال تعرفه بر کشور‌های جهان و به ویژه چین بازگرداندن مراکز تولید کالا از این کشور‌ها به خاک خود است. آمریکا کسری موازنه تجاری صد‌ها میلیارد دلاری با چین دارد که این کسری محل درآمد اصلی پکن برای پیشبرد طرح‌هایی است که می‌تواند هژمونی جهانی واشنگتن را به چالش بکشد. ترامپ امیدوار است بتواند با سیاست‌های تعرفه‌ای خود تولید در داخل آمریکا را تقویت کرده و باعث فرار سرمایه‌ها از چین و کاهش ظرفیت تولیدی این کشور شود.

نکات

درباره توافق روز گذشته چین و آمریکا نکاتی وجود دارد که در ادامه آمده‌اند.

1-تاکنون تمام اقدامات رئیس‌جمهور آمریکا ناکام مانده و یا به نتایج ضعیفی نسبت به ادعا‌های او رسیده است.

در جنگ اوکراین، علی‌رغم وعده و وعید‌هایی که در جریان رقابت‌های انتخاباتی برای پایان جنگ داده شد، در حال حاضر کار به جایی رسیده که روسیه و اوکراین به تازگی از قصد خود برای آغاز گفت‌وگو‌ها خبر داده‌اند. درخصوص ایران، پرونده‌ها صرفاً به موضوع هسته‌ای محدود شده و در همان نیز علی‌رغم پیشرفت‌ها، سخنی از عقب‌نشینی‌های بزرگ توسط تهران نیست. در پرونده چین نیز همین اتفاق رخ داد و بر سر تعرفه‌ها توافق شد. حتی در پرونده غزه، پس از آنکه ترامپ، نتانیاهو را ملزم به آتش‌بس کرد، نخست‌وزیر رژیم‌صهیونیستی بار دیگر به جنگ بازگشت.

2- اعمال تعرفه‌های جهانی آمریکا به نفع هند شد. پس از افزایش تعرفه‌های چین، وارد‌کنندگان آمریکایی به سراغ تولیدکنندگان هندی رفتند. نمی‌توان نفوذ تقویت‌شده هند در سیاست آمریکا را نادیده گرفت؛ کامالا هریس معاون بایدن و نامزد انتخاباتی دموکرات‌ها هندی‌تبار بود و هم‌اکنون نیز همسر معاون رئیس‌جمهور، هندی است.

به طور قطعی نمی‌توان از نفوذ هندی‌ها در این خصوص صحبت کرد، چه اینکه خود آن‌ها نیز شامل سیاست تعرفه‌ای شدند. با این وجود، حتی اگر هندی‌ها در این خصوص به زیان چین اعمال نفوذ کرده بودند، به سرعت مزیتشان از دست رفت.

3- آمریکا تعرفه‌ها را در قالب اعلام وضعیت اضطراری به دلیل کسری موازنه تجاری 1.2 تریلیون دلاری وضع کرد. در توافق موقت اما فعلاً خبری از حل این موضوع نیست، بلکه توافق شده در برابر کاهش تعرفه‌های آمریکا بر چین، پکن نیز تعرفه‌ این کشور را کاهش دهد. گرچه قرار است به زودی جزئیاتی از توافق موقت میان دو کشور منتشر شود اما به نظر نمی‌رسد تحول مهمی در رابطه با کسری موازنه تجاری ایجاد بشود.

4- چین در اوایل دهه 2000 درحال قدرت‌گیری بود، اما تحولاتی مانند شیوع ویروس سارس در این کشور و حملات آمریکا به غرب آسیا باعث شد سرعت پکن کاهش یابد. با این حال چین طی بحران اقتصادی 2008 الی 2009 موفق شد به سرعت رشد کند. درنتیجه این تحولات، «باراک اوباما» رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود سیاست گردش به شرق را برای تمرکز کشورش بر شرق آسیا جهت مهار چین اعلام کرد. از آن سال تا به امروز بیش از یک دهه گذشته اما چین نه‌تنها مهار نشده بلکه ابعاد قدرتش بیشتر از گذشته رشد کرده است.

ترامپ نیز علی‌رغم سروصدای زیاد در دولت اول خود در برابر چین کاری از پیش نبرد و در دولت دوم نیز شاخص‌ها نشان می‌دهد کاری از پیش نخواهد برد. این مسئله نشان می‌دهد مهار چین علی‌رغم تمرکز بیش از یک دهه‌ای آمریکا موفقیتی نه‌تنها در مهار کلی، بلکه در سرعت رشد این کشور نیز نداشته است.

متن کامل گزارش سیدمهدی طالبی، پژوهشگر حوزه بین‌الملل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید