«هیچکس نتوانسته بود این کار را انجام دهد. ما این کار را انجام دادیم.» دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا این جمله افتخارآمیز را در توصیف این اتفاق گفت که «حوثیها برای اولینبار دست از شلیک کشیدهاند و اعلام کردهاند دیگر به کشتیهای آمریکایی شلیک نخواهند کرد.»
ایالات متحده در روزهای اخیر اتفاقات بیسابقهای را تجربه کرده است. درحالیکه جنگ تجاری واشنگتن با پکن یکی از داغترین موضوعات ماههای اخیر بوده و ترامپ بارها چین را تهدید به افزایش فشارها کرده، حالا از همان تعرفههای وضعشده هم کوتاه آمده و طی مذاکراتی میان طرفین، قرار بر کاهش تعرفهها گذاشته شده است.
اوکراین نیز همچنان میان دوگانه کرملین و کاخ سفید رها شده و بر نگرانیهای اروپا برای این نقطه استراتژیک روزبهروز افزوده میشود. از سوی دیگر خبرگزاری رویترز گزارش داده آمریکا دور از چشمان نتانیاهو درحال مذاکره با حماس است و چندی پیش با همین دستور کار با یمن توافق آتشبس کرد. این تحولات سیاست خارجی آمریکا در سطوح مختلف نشاندهنده تغییراتی معنادار در سیاستورزی آنهاست.
از عقبنشینی در جنگ تجاری با چین تا ناکامی در تحقق وعدههای آتشبس در اوکراین و رویکرد غیرمنتظره در مذاکرات مستقیم با حماس و انصارالله یمن، حکایت از این دارند که آمریکا دیگر نمیتواند بهعنوان یک قدرت هژمونیک، اراده خود را بهصورت یکجانبه بر دیگران تحمیل کند. وزن این گزارهها جایی سنگین میشود که بتواند بهعنوان اهرمی برای تهران در گفتوگوهای جاری عمل کند.
کارت طلایی در تهران
عقبنشینیهای اخیر آمریکا دربرابر چین، ناکامی در اوکراین و مذاکرات مستقیم با حماس و انصارالله یمن، پرسشهای جدی درباره آینده هژمونی ایالات متحده مطرح کردهاند. نشریه فارنافرز این تحولات را نشانهای از گذار به یک نظم جهانی چندقطبی میداند، جایی که قدرتهای منطقهای مانند چین و بازیگران غیردولتی مانند انصارالله نقش پررنگتری ایفا میکنند. این نشریه هشدار میدهد ادامه این روند میتواند نفوذ آمریکا در نهادهای بینالمللی مانند سازمان ملل و صندوق بینالمللی پول را کاهش دهد.
فارنافرز در تحلیلی به ناکامی آمریکا در یمن پرداخته و اعتراف میکند واشنگتن با صرف بیش از دومیلیارد دلار و هدف قرار دادن هزار نقطه، ازجمله فرودگاهها و زیرساختهای کلیدی نتوانست انصارالله را مهار کند. این حملات نهتنها قدرت مقاومت یمن را تضعیف نکرد، بلکه فشارهای مالی و نگرانی از گرفتاری در یک جنگ بیپایان در خاورمیانه را برای آمریکا افزایش داد. این نشریه همچین مینویسد آتشبس با انصارالله راهی برای رهایی از وضعیتی غیرقابلتحمل بود. انصارالله اکنون میتواند ادعا کند دربرابر یک ابرقدرت پیروز شده و با رهایی از بمبارانها، تمرکز بیشتری بر مقابله با اسرائیل دارد. این موفقیت جایگاه یمن را بهعنوان یک بازیگر غیردولتی قدرتمند تقویت کرده و معادلات سنتی قدرت را به چالش کشیده است.
بهعلاوه تصمیم غیرمنتظره آمریکا برای مذاکره مستقیم با حماس بدون هماهنگی با اسرائیل، تنشهای رسانهای میان واشنگتن و تلآویو ایجاد کرده است. رسانه عبری هاآرتص گزارش داده مقامات اسرائیلی از اقدام کاخ سفید برای گفتوگو با حماس که به آزادی عیدان الکساندر، گروگان اسرائیلی-آمریکایی منجر شد، بهشدت انتقاد کردهاند. این مذاکرات که بدون اطلاع تلآویو انجام شد، شکاف دیپلماتیک بین واشنگتن و اسرائیل را آشکار کرد و فشار سیاسی بر دولت نتانیاهو را افزایش داد. هاآرتص این اقدام را نشانهای از کاهش تعهد آمریکا به اتحاد استراتژیک با اسرائیل میداند.
فارنافرز به کاخ سفید هشدار میدهد این تحولات، پایان عصر تکقطبی را نشان میدهد. ناکامی در یمن و شکاف با اسرائیل، همراه با دیگر عقبنشینیها، اعتماد به رهبری جهانی آمریکا را تضعیف کرده است. ترامپ در جهانی که بازیگران غیردولتی و قدرتهای منطقهای قواعد را بازنویسی میکنند، کار راحتی برای تقویت جایگاه ایالات متحده و تحقق شعار «اول آمریکا» ندارد. این سه تحول، یعنی عقبنشینی در جنگ تجاری با چین، ناکامی در اوکراین و مذاکرات مستقیم با حماس و انصارالله، نشاندهنده کاهش نفوذ جهانی آمریکا و محدودیتهای آن در تحمیل اراده خود بر دیگران است. این وضعیت میتواند فرصتهای مهمی برای ایران در مذاکرات با ایالات متحده فراهم کند.
گزارش کامل را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.