در عصر تحول دیجیتال، رشد اقتصادی از اتکای صرف به توسعه صنعتی فاصله گرفته و به سمت اقتصاد دیجیتال حرکت کرده است. در این میان بسیاری از صنعتگران و حتی چهرههای علمی معتقدند عبور از مسیر سنتی به اقتصاد دیجیتال، لازمه توسعه اقتصادی در کشورهاست. اتفاقی که در کشورهای دیگر به وقوع پیوسته اما به گفته همین صاحبنظران در ایران هنوز راه درازی در پیش دارد. در این گزارش با برخی از چهرههای علمی و صاحبنظران در حوزه اقتصاد دیجیتال به گفتوگو نشسته و از آنها درباره نقش هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال در آینده کشور، مسیری که دانشگاهها باید طی کنند تا به اهداف برنامه سند هفتم توسعه نزدیک شوند و نقش دانشگاه آزاد و اثرگذاری رویداد عصر ملی امید در حوزه اقتصاد دیجیتال پرسیدهایم که در ادامه از نظر میگذرانید.
معاون هوش مصنوعی هلدینگ پتروپالایش نفت اصفهان: میزهای مشترک صنعت در دانشگاه ایجاد شود
منصور خادمی، معاون هوش مصنوعی هلدینگ پتروپالایش نفت اصفهان درباره تأثیر دانشگاه در رسیدن به هدف 15 درصدی سهم اقتصاد دیجیتال در اقتصاد کشور گفت: «در این بحث دانشگاهها با تولید علم میتوانند به صنعت کشور کمک کنند تا بتوانیم به اهدافی که وجود دارد برسیم، منتها خود صنایع نیز با جذب نخبگانی که انجام داده و در حال انجام آن هستند، میتوانند این هدف را محقق کنند.»
او درخصوص تعاملات صنعت و دانشگاه توضیح داد: «مشکل صنعت و دانشگاه این است که زیاد به یکدیگر نزدیک نیستند و از هم دورند. صنعت در بعضی اوقات فقط مطالب و مسائل آکادمیک را پیگیری میکند که باعث ایجاد فاصله میشود. به همین خاطر نه صرفاً صنعت ما بلکه تمام صنایع به آن صورتی که باید و شاید با دانشگاهها هماهنگ نیستند. یعنی آن علمی که در دانشگاه تولید میشود، به اندازه کافی برای صنایع کاربردی نیست و باید به شکلی تغییر پیدا کند تا بتوانیم آن را کاربردی کنیم.»
معاون هوش مصنوعی هلدینگ پتروپالایش نفت اصفهان درباره راه حل این موضوع تشریح کرد: «بهترین کاری که امکان انجام آن وجود دارد، تقویت این ارتباط است. به اعتقاد من اگر میزهای مشترک صنعت در دانشگاه داشته باشیم میتواند بسیار کمککننده باشد. برای مثال دانشگاه آزاد خوراسگان و دانشگاه صنعتی اصفهان و حتی شهرک تحقیقاتی صنایع مختلف ازجمله مجتمع فولاد و پالایشگاه اصفهان و بقیه صنایع، میزی برای فعالیتهای خود دارند. یعنی دانشگاه مکانی را در اختیار صنعت قرار داده و صنعت به صورت رایگان میتواند با حضور در آن مکان ارتباطات خود را پیگیری کند. دیگر دانشگاههای آزاد هنوز به این فضا ورود نکردهاند. البته برعکس این موضوع نیز وجود دارد؛ یعنی در صنایع نیز بخشهایی تدارک دیده شده که دانشگاهها میتوانند از آن طریق تعاملات خود را برقرار کنند.»
او تأثیر رویدادهایی همچون عصر امید در اقتصاد دیجیتال را بسیار کمککننده دانست و بیان کرد: «بحث فرهنگسازی در این زمینه بسیار مهم است. به نوعی لازم است فرهنگِ استفاده از تحول دیجیتال و فناوریهای نوظهور مانند هوش مصنوعی را ارتقا دهیم. در حال حاضر یکی از راههایی که باعث گسترش این فرهنگ میشود، برگزاری رویدادهایی ازجمله عصر امید است که درحقیقت بتواند سبب غنیتر شدن این فرهنگ شود تا بتوانیم راحتتر در آن قدم برداریم.»
مدیرعامل شبکه پژوهش و فناوری استان اصفهان: تغییر محتوای آموزشی شرط اثرگذاری دانشگاه است
کیوان البرزیان، مدیرعامل شبکه پژوهش و فناوری استان اصفهان در ابتدای سخنان خود درباره شبکه پژوهش و فناوری اصفهان گفت: «شبکه پژوهش فناوری استان اصفهان به عنوان اولین نهاد حوزه توانمندسازی شرکتهای دانشبنیان در استان و همچنین به عنوان بزرگترین شبکه پژوهش فناوری در حال فعالیت است و نزدیک 20 سال است که خدمات را با محوریت اوضاع مدیریت کسب و کار و ارتباطات با صنایع ارائه میدهیم.»
او در خصوص تأثیر اقتصاد دیجیتال در پیشرفت کشور بیان کرد: «جنس موضوع حوزه فناوری نوآوری توسعه است و طبیعتا سرعت رشد این حوزه به شدت پرشتاب در حال جلو رفتن است. در علم آینده موضوع هوشمندسازی کسب و کارها و اقتصاد دیجیتال یکی از آن پارامترها و گلوگاههای اصلی کشور خواهد بود. حدود چهار سال است که روی موضوع محوریت اقتصاد دیجیتال متمرکز شدهایم. یکی از ابعاد آن نیروی متخصص است که بتواند این فرایند را پیادهسازی کند. باید محور تحول دیجیتال را چه در بدنه صنایع و چه در اکوسیستم فناوری نوآوری داشته باشیم و این مورد یک الزام است.»
البرزیان اضافه کرد: «هیچ مجموعه و نهادی نیست که نیازمند موضوع تحول دیجیتال و پیادهسازی اقتصاد دیجیتال نباشد. باید تمامی ساختارها به این بلوغ و باور برسند و شیوه درست پیادهسازی سازمانی اقتصاد دیجیتال را یاد بگیرند و از آن استفاده کنند. همچنین از ظرفیت نخبگانی و جوانان متخصص موجود در کشور بهره ببرند تا بتوانیم همراستا با پیشرفت و سیر توسعهای که در دنیا اتفاق میافتد توسعه و حرکت داشته باشیم.» او تغییر محتوای آموزشی را مؤلفهای برای تأثیرگذاری دانشگاه در سند هفتم توسعه دانست و ادامه داد: «روند آموزشی که در بدنه دانشگاهها تاکنون اتفاق افتاده یک رویکرد سنتی داشته است. به هرحال نیاز است تدوینگران سرفصلهای آموزشی برای دانشجویان از مقطع کارشناسی تا تحصیلات تکمیلی، در مدل آموزش و شیوه اثرگذاری تغییر و تحول ایجاد کنند؛ چراکه دانشجویانی که در حال وارد شدن به این اکوسیستم و طی کردن سیر آموزش در بدنه دانشگاه هستند؛ نیازمند آمادگی برای کار در آیندهاند.»
او اظهار کرد: «اگر صرفاً یک آموزش سنتی را دیده باشند اما نتوانند اثربخشی خود را متناسب و همراستای سرعت پیشرفت تکنولوژی و موضوع تحول دیجیتال کنند؛ چالشهایی که هم اکنون نیز با آنها مواجه هستیم، همچون فارغالتحصیلان بیکار را شاهد خواهیم بود. از طرف دیگر درصورتیکه دانشگاه برای موضوع آموزش رویکرد خود را بهروز نکند، اتفاق فاجعهباری که در حال حاضر نیز شاهد آن هستیم به نام موضوع مهاجرت نخبگان، رقم خواهد خورد. درواقع با دستهای خودمان کاری میکنیم که آن ظرفیتهای بدنه دانشگاه و دانشجویان نخبه قابل استفاده در پیشرفت کشور را از دست بدهیم.»
دانشگاه آزاد همیشه درترندهای تکنولوژی پیشران است
مدیرعامل شبکه پژوهش و فناوری استان اصفهان درباره رویدادهای دانشگاه آزاد نظیر عصر امید تشریح کرد: «در خلال صحبتهایم در یکی از پنلهای این رویداد عرض کردم که جای تشکر دارد، زیرا دانشگاه آزاد همیشه در محورها و ترندهای تکنولوژی که اتفاق میافتد، پیشران است. یکی از این موضوعات خیلی خوب و جذابی که رقم زده شد، رویداد ملی عصر امید و در کنار آن طرحهایی مانند طرح پویش است. یکی از اتفاقات جذاب و ارزش افزودهای که دانشگاه آزاد در زیستبوم کسب و کار و کارآفرینی کشور خلق میکند؛ پرورش نیروی دارای مهارت است. یعنی همان گلوگاهی که در خیلی مواقع با آن مواجهیم. در حال حاضر چالش نیروی منابع انسانی متخصص را در تکتک بدنههای مختلف صنایع سازمانها و ارگانها داریم. دانشگاه آزاد به خوبی میتواند روی این موضوع متمرکز شود. تاکنون اقدامات خیلی خوبی انجام داده اما جای تمرکز و سرمایهگذاری بیشتری نیز وجود دارد تا بتوانند در این حوزه رسالت خود را به سرانجام برسانند.»
البرزیان در خصوص تعامل شبکه با دانشگاه آزاد توضیح داد: «شبکه پژوهش فناوری دارای یک تفاهمنامه همکاری مشترک با دانشگاه آزاد استان در حوزههای توانمندسازی و موضوع برگزاری رویدادهای مشترک است. از طرف دیگر ظرفیتهای مراکز رشد خصوصاً مستقر در دانشگاه آزاد اصفهان را میشناسیم و در بسیاری از رویدادهایی که نیازمحور و مسئلهمحور است از تجربیات و توانمندی این شرکتها استفاده میکنیم که هم نیاز صنعت رفع شود و هم از طرفی بتوانیم یک بازارسازی و تجاریسازی فناوری را برای شرکتهای مستقر در دانشگاه آزاد داشته باشیم.»
مدیر مرکز توسعه سرمایه انسانی اتاق بازرگانی اصفهان (متسا): دانشگاه آزاد سعی میکند همقدم با صنعت حرکت کند
نادره راستقلم، دکترای مهندسی صنایع و مدیر مرکز توسعه سرمایه انسانی اتاق بازرگانی اصفهان (متسا) در خصوص حوزه اقتصاد دیجیتال و تأثیر آن در پیشرفت کشور گفت: «ما نمیتوانیم این حوزه را نادیده بگیریم. در حال حاضر عرصهای است که باید از نظر آموزشی به آن ورود پیدا کنیم و افراد را برای این حوزه آماده کنیم که برای مثال اگر قرار است در حوزه ارز دیجیتال یا بلاکچین کار کنند، بدانند مسیر آن چیست و چطور باید آن را طی کنند یا از ابزارهای هوش مصنوعی به چه شکل استفاده کنند. همه این موارد در رسیدن به مسیر اقتصاد دیجیتال کمککننده هستند.»
او در خصوص مسیر دانشگاهها در رسیدن به اهداف اقتصاد دیجیتال بیان کرد: «دانشگاه باید مسیر کلی خود را عوض کند. این مورد نیازمند یک اراده جدی در دانشگاه است، بهطوریکه سرفصلها به صورت کلی تغییر کند و کتابها بهروز شوند. مسیری که دانشگاه در بسیاری از رشتهها میپیماید مرتبط با منابع و کتابهای نزدیک به 15 سال پیش است که بیفایده است. البته دانشگاه آنجایی است که باید این مسیر را شروع کند. روسای دانشگاهها زیر نظر وزارت علوم با یکدیگر تصمیم گرفته و به صورت کامل این مسیر را عوض و از علم روز استفاده کنند. حتی اگر قرار باشد از اساتید خارج از کشور استفاده شود، آمادهایم این مسیر را طی کنیم تا بتوانیم به آن سهم 15 درصدی برسیم.»
این مدیر مسئول با تشریح تواناییهای دانشگاه آزاد ادامه داد: «دانشگاه آزاد این مسیر را بهتر از بقیه دانشگاهها طی میکند و در بسیاری از موضوعات پیشگام است. به عنوان کسی که در اتاق بازرگانی حضور دارم متوجه میشوم دانشگاه آزاد سعی میکند همقدم با صنعت پیشرفت کند و به اصطلاح جلو بیاید و دست یاری به سمت صنعت دراز کرده است. برای اینکه از اساتید صنعت استفاده شود و صرفاً دانشگاه مسیر تجربهنوردی در صنعت را داشته باشد و دانشجوها بتوانند از صنایع استفاده کنند، در اتاق بازرگانی تمامقد در خدمتیم.»
راستقلم در خصوص جزئیات حمایت اتاق بازرگانی عنوان کرد: «در حال حاضر تحت عنوان «طرح پویش، واحدهای سرای نوآوری و اتاقها» با دانشگاه آزاد همکاری میکنیم. به این صورت که دانشجویان سه روز مشغول درس خواندن و سه روز دیگر در صنعت شاغل هستند. اتاقها فاصله میان علم و مهارت آنها را پوشش دادهاند. برای مثال ما در اتاقها به دانشجویی که در رشته حسابداری دانشگاه آزاد تحصیل کرده، نرمافزار حسابداری را به صورت رایگان آموزش میدهیم تا بتواند در صنعت از آن استفاده کند.»