فرهیختگان: کرسی‌های آزاداندیشی بستری برای دانشجویان فراهم می‌کند تا نظرات خود را به صورت آزادانه، نظام‌مند، محترمانه و براساس استدلال بیان کنند. فضایی که فراهم کردن بستر شکل‌گیری آن مطالبه چندین و چند ساله رهبر انقلاب بوده و هست، با وجود این، هنوز هم نمی‌توان ادعا کرد پس از دو دهه فرهنگ و رویکرد آزاداندیشی در بستر دانشگاه‌ها شکل گرفته است. در فضایی که آزاداندیشی بیش از آنکه کف دانشگاه محل درگیری اندیشه‌های دانشجویی و استادی باشد به موضوعی تکراری در سخنرانی‌های مدیران آموزش عالی بدل شده، دانشگاه آزاد با ایده‌ای که امسال به پنجمین دوره اجرایش رسیده تلاش کرده تا این نگاه را در بستر واحد‌های دانشگاهی دنبال کند. رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی دانشگاه آزاد از سال 1399 در این دانشگاه کلید خورد و تا دوره سوم به‌صورت ملی با حضور دانشگاه آزادی‌ها برگزار شد. دوره چهارم آن شکل سراسری به خود گرفت و با مشارکت وزارتخانه‌های علوم و بهداشت و نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه اجرا شد. شیوه‌نامه اجرای دوره پنجم آن به‌تازگی ابلاغ شده و حالا پس از رونمایی از پوستر آن باید منتظر رقابت‌های جدی دانشجویان دانشگاه‌های سراسر کشور باشیم که به میزبانی دانشگاه آزاد برگزار خواهد شد.
ایستگاه اول؛ مشارکت 6 هزار دانشجوی آزاداندیش
رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی در مرحله نخست از 3 تا 23 اسفند 99 در مرحله استانی برگزار شد. در این مرحله هزار و 456 تیم چهارنفره در سطح کشور ثبت نام کردند که در هر تیم شامل دو نفر به عنوان شرکت‌کننده و دو نفر به عنوان پژوهشگر و پشتیبانی‌کننده محتوایی حضور داشتند. از این تعداد 336 تیم به سطح ملی این رویداد راه یافتند. در نیمه دوم فروردین سال 1400 این رویداد وارد سطح ملی و کشوری در 6 محور رقابتی شد. بیشترین تیم شرکت‌کننده متعلق به استان تهران با 363 تیم، مازندران با 102 تیم، گیلان با 92 تیم، بوشهر با 83 تیم و فارس با 79 تیم بود. همچنین دانشجویان به حوزه اجتماعی توجه بیشتری داشتند و 464 تیم در این محور شرکت کردند. مقام‌معظم‌رهبری در پیامی به نخستین رویداد ملی کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه آزاد تأکید کردند این سنت حسنه باید در این دانشگاه و سایر دانشگاه‌های کشور ادامه یابد.
ایستگاه دوم؛ رقابت فکری 2600 تیم
مرحله دوم رویداد کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان «اندیشه برتر» توسط معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد در واحد‌های سراسر کشور در دو سطح استانی و کشوری به شیوه مجازی و حضوری برگزار شد. مرحله استانی از 1 بهمن 1400 آغاز تا 15 اسفندماه ادامه داشت. براساس اعلام معاون فرهنگی دانشگاه 12 هزار دانشجو در قالب دوهزار و 687 تیم در دومین رویداد ملی رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی‌های آزاداندیشی دانشگاه آزاد در محور‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شرکت کردند. در این دوره یک استاد مشاور به هر تیم اضافه و 340 کارگاه آموزشی و محتوایی برگزار شد.
ایستگاه سوم؛ یک رکورد 23 هزار نفری
با توجه به برگزاری موفق دو دوره پیش، معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد در بهمن‌ماه مرحله استانی این رویداد را شروع و تا اواخر اسفند سال 1401 بستر رقابت آزاد دانشجویان را فراهم کرد. در این مرحله پنج‌هزار و 750 تیم پنج‌نفره متشکل از چهار دانشجو از مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی‌ارشد و یک استاد راهنما شرکت کردند. افزایش تعداد تیم‌ها، نشان‌دهنده مشارکت 23 هزار نفری دانشجویان در این دوره است. پس از برگزاری مرحله مقدماتی و استانی، 425 تیم به مرحله اول کشوری راه یافتند. مرحله دوم این رویداد برخلاف مرحله قبل به‌صورت حضوری با 64 تیم پنج‌نفره در تیرماه سال 1402 در واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد برگزار شد.
ایستگاه چهارم؛ رویدادی که سراسری شد
تداوم «این سنت حسنه در دانشگاه‌های کشور» که تأکید رهبر انقلاب بوده، موجب شد چهارمین دوره از رویداد‌های کرسی آزاداندیشی به‌صورت گسترده با هماهنگی وزارتخانه‌های علوم، بهداشت و نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری و با محوریت دانشگاه آزاد برگزار شود و این دوره را به اولین رویداد سراسری کرسی‌های آزاداندیشی با موضوع «رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی‌های آزاداندیشی 1» تبدیل کند. در این دوره 7 هزار و 246 تیم حضور داشتند که طبق آمار مجموعاً 552 تیم به مرحله کشوری مجازی راه یافتند و از آن تعداد 96 تیم موفق به رقابت در دور پایانی شدند. رقابت پایانی در 6 محور از تاریخ 21 تا 28 مهرماه سال جاری در چهار سالن دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی برگزار شد. بیشترین میزان مشارکت به ترتیب در محور‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بود.
همه آنچه باید از دوره پنجم رویداد بدانید
برگزاری رویداد کرسی‌ها امسال به دوره پنجم رسید. در این دوره شکل سراسری رویداد به نوعی متفاوت دنبال خواهد شد. درواقع دانشگاه آزاد میزبان عموم دانشجویان دانشگاه‌های کشور است. اواخر آذرماه با ابلاغ شیوه‌نامه اجرایی پنجمین دوره رویداد سراسری رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی‌های آزاداندیشی دوره جدید رقابت‌ها آغاز شد.
براساس شیوه‌نامه رویداد در سطح استانی قرار است 15 بهمن تا 20 اسفند برگزار شود و دانشجویان تمام دانشگاه‌ها می‌توانند تا 26 دی با تشکیل گروه‌های چهارنفره و ثبت‌نام در سایت معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد در این دوره شرکت کنند. هر گروه علاوه بر مشخص کردن سرگروه ملزم به انتخاب یک استاد مشاور برای گروه است که بتواند وظیفه پشتیبانی علمی هر تیم را بر عهده بگیرد.
شرکت‌کنندگان در این دوره نیز در 6 محور انتخابی دبیرخانه مرکزی شامل محور سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سلامت و هنر و معماری به رقابت می‌پردازند. این گزاره‌ها از موضوعات روز توسط شورای علمی رویداد انتخاب می‌شود و به‌شکلی است که برای عموم قابل‌درک باشد تا امکان تحرک فکری برای دانشجویان فراهم باشد. معاونت فرهنگی دانشگاه تلاش کرده با ایجاد فضای رقابت سالم مسائل مورد بحث و مهم جامعه به فضای دانشگاه آورده شود تا علاوه‌بر حل آن بتوان برای جامعه دانشگاهی فضای سیال فکری و گفتمانی ایجاد کرد. پیگیری این مهم را شورای علمی بر عهده دارد. طرح گزاره‌های غیرانتزاعی و قابل‌بحث دوسویه در قالب جمله خبری از دیگر وظایف شورای علمی است. موضوعات باید 30 روز پیش از شروع رویداد اعلام شود تا گروه‌ها در انتخاب موضوعات فرصت کافی برای تفکر داشته باشند.
در دوره پنجم، رقابت دو تیم در 60 دقیقه به صورت 6 دوره پنج‌دقیقه‌ای برای هر تیم برگزار می‌شود. شروع رقابت با موافقان و پایان آن با منتقدان است و هیچ گروهی نمی‌تواند بیش از زمان تعیین‌شده توسط مجری به سخنرانی خود ادامه دهد. تیم‌های چهارنفره که دونفر از آن‌ها به عنوان سخنران انتخاب شده‌اند نمی‌توانند از تلفن همراه، تبلت و لپ‌تاپ درطول اجرا استفاده کنند اما برای پژوهشگران بلامانع است. از آنجا که یکی از اهداف برگزاری رویداد تمرین کار گروهی است، انتخاب صحیح اعضا به عنوان سخنران و پژوهشگر و حتی استاد راهنما می‌تواند در روند مسابقه بسیار تأثیرگذار باشد. در این دو به دو کردن تیمی برنده می‌شود که توسط سه داور بیشترین تعداد حد نصاب قابل‌قبولی را داشته باشد و حداقل امتیاز آن از 60 بیشتر باشد. همه رقابت‌ها کامل ضبط می‌شوند تا در صورت معترض بودن تیم‌ها به نتایج، توسط هیئت نظارت بازرسی و بازنگری شود.
دو تیم در فضای کرسی، علاوه بر احاطه و اشراف نسبت به موضوع مورد بحث و ارائه راه‌حل برای آن، با توجه به برقراری ارتباط مؤثر، برنامه‌ریزی، هماهنگی و انسجام تیمی نیز امتیاز می‌گیرند. از دیگر معیار‌ها می‌توان به رعایت اخلاق علمی و احترام به آرا و نظرات تیم منتقد اشاره کرد که فضای رقابتی را به رشد علمی تبدیل می‌کند.
متن کامل گزارش ابوالفضل مظاهری – ثمین قیصری، گروه دانشگاه در روزنامه فرهیختگان بخوانید.