چند روز گذشته، فیلمی از بازی یک توله شیر در آغوش یکی از سلبریتی‌های ورزشی در فضای مجازی بازنشر داده شد. به دنبال بازنشر این فیلم، تعدادی از دغدغه‌مندان محیطزیست به نگهداری توله‌شیر در محیط مسکونی واکنش نشان دادند و درخواست‌شان این بود که محیطزیست به ماجرای نگهداری این حیوان وحشی در محیط مسکونی ورود کند.
مدیرکل دفتر حیات‌وحش سازمان محیطزیست: نگهداری گونه‌های وحشی توسط اشخاص حقیقی ممکن نیست
غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان محیطزیست گفت: «برخی از این گونه‌ها بومی ایران هستند و برخی دیگر از خارج وارد می‌شوند. برای نگهداری این گونه‌ها شرایط و ضوابط خاصی وجود دارد، از جمله اینکه مراکزی باید مشخص شوند که مجاز به نگهداری این گونه‌ها باشند. به این ترتیب، اگر فردی بخواهد یک گونه جانوری وحشی را به منزل یا باغ خود بیاورد، نه تنها این کار مورد تایید سازمان محیطزیست نیست، بلکه قانونی نیز نیست. ما کاملاً مخالف نگهداری گونه‌های جانوری وحشی در منزل یا محیط‌های خصوصی هستیم و با این موارد برخورد می‌کنیم.»
ایران هم کریدور و هم مقصد قاچاق حیوانات است
وی افزود: «قاچاق گونه‌های جانوری وحشی، به‌ویژه در سطح جهانی، به‌عنوان یکی از پرسودترین انواع قاچاق‌ها شناخته می‌شود. سود مالی حاصل از این تجارت، باعث شکل‌گیری مافیای قاچاق حیوانات وحشی شده است. در کشور ما، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، هم به‌عنوان یک کریدور برای نقل و انتقال این حیوانات عمل می‌کند و هم گاهی به مقصد قاچاق تبدیل می‌شود. بنابراین، ما با همکاری دستگاه‌های مختلف در تلاشیم تا این پدیده شوم را به حداقل ممکن کاهش دهیم.»
فرهنگ شهرت و میل به پرورش حیوانات نامتعارف
نگهداری حیوانات وحشی و نامتعارف البته توسط سلبریتی‌ها مسبوق به سابقه است. مثلا گفته شده که مهران مدیری و نفیسه روشن ایگوانا نگهداری می‌کردند و یا علی زند‌وکیلی نیز قصد داشت که یک توله‌شیر نگهداری کند.
نکته و نقد به ماجرا این است که وقتی چهره‌ها و سلبریتی‌ها به سراغ نگهداری حیوانات نامتعارف می‌روند، مردم عادی نیز به دنبال الگوگیری از آن چهره‌ها می‌روند. در صورتی که نقد جدی محیط‌زیستی‌ها به همان چهره‌ها و سلبریتی‌ها این است که آیا حیوان غیراهلی یا حیوان وحشی مذکور در شرایط مناسب نگهداری می‌شود؟ از این گذشته، جدا کردن یک حیوان نامتعارف و وحشی از زادگاه و حیات وحش خود، مقوله تخصصی و جدایی است که تحت هر شرایطی امری مذموم است.
اما اشتیاق سلبریتی‌ها به نگهداری حیوان غیرمتعارف را شاید تا حدودی بتوان بخشی از فرهنگ شهرت داشت. اینکه به عنوان یک چهره در جامعه؛ حتی پت خانگی‌شان نیز از سایر افراد متفاوت است و از یک حیوان خارق‌العاده و نامتعارف نگهداری می‌کنند. تحلیل دیگر که می‌تواند برگرفته از همین فرهنگ شهرت باشد، این است که همچنان نام آن سلبریتی را بر سر زبان‌ها نگه می‌دارد و آن چهره می‌تواند حتی از طریق حیوان خانگی متفاوتش نیز لایک و ویو بگیرد.
میرزایی فعال محیطزیست: نگهداری حیوانات کاریزماتیک توسط پولدارها، اقتصاد زیرزمینی به وجود آورده است
حمیدرضا میرزایی معتقد است: «چند موضوع مهم در این زمینه وجود دارد. در بازار ایران، اصطلاحاً از حیواناتی که غیرعادی و خاص هستند، به‌عنوان «حیوانات اگزوتیک» یاد می‌شود. بسیاری از افراد در حال حاضر حیواناتی مثل جغد، مار، عنکبوت‌های استوایی و خزندگان را نگهداری می‌کنند. این حیوانات بیشتر از آنجا که جزو گونه‌های کاریزماتیک و جذاب هستند، طرفداران بیشتری دارند. در این میان، سلبریتی‌ها که معمولاً از نظر مالی وضعیت بهتری دارند، در این بازار سهم زیادی داشته و این مسئله باعث شده که یک اقتصاد زیرزمینی برای خرید و فروش حیوانات شکل بگیرد. این موضوع مخصوصاً در میان اقشاری که وضعیت مالی بهتری دارند، رواج پیدا کرده است.
وی در ادامه تصریح کرد: «معمولاً نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که یک توله شیر به‌طور غیرقانونی به دست آمده است، اما سازمان محیطزیست باید مدارک حیوان را بررسی کند و از صحت روند قانونی آن مطمئن شود. علاوه بر این، محل نگهداری حیوان باید مطابق با پروتکل‌های سازمان محیطزیست باشد. مهم این است که هر فردی که حیوانات وحشی نگهداری می‌کند، باید تغییرات شرایط زندگی آن‌ها را به سازمان محیطزیست گزارش دهد و سازمان باید بازرسی‌های سرزده انجام دهد.»
متن کامل گزارش زینب مرزوقی، خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید