فرهیختگان: در دنیایی که مرز‌های دیجیتال به سرعت محو می‌شوند و کاربران اینترنت به کاوش در گستره‌ای بی‌پایان از اطلاعات مشغولند، سیاست‌های فیلترینگ همچون دیواری بلند بر سر راه آزادی اطلاعات قد علم کرده‌اند. این دیوار که با هدف حفاظت از ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی بنا شده، اکنون خود به چالشی بزرگ برای حکمرانی و جامعه تبدیل شده است.
کش و قوس‌های زیادی برای رفع فیلترینگ انجام شد و نهایتاً ماه گذشته خبر آمد که سه قوه برای این مهم به اجماع رسیده‌اند و در نهایت دیروز بالاخره نتیجه جلسه شورای عالی فضای مجازی مصوب و مشخص شد که قرار است گوگل‌پلی و واتساپ رفع فیلتر شوند. این تصمیم، اگرچه گامی کوچک است، اما پتانسیل ایجاد تغییرات بزرگی در روابط میان دولت و جامعه را داراست.
اما به نظر کارشناسان این تصمیم تا چه میزان امیدوارکننده است؟ و اشکالات تصمیم اتخاذ شده توسط شورای عالی فضای مجازی چیست؟ در ادامه مطالبی از «فرهیختگان» را می‌خوانید که ابعاد حقوقی و اجتماعی-سیاسی این ماجرا را بیشتر تشریح می‌کند.
تصمیم اجماعی
فیلترینگ به کاهش اعتماد عمومی به سیاست‌گذاری‌های دولت منجر شده است. بسیاری از کاربران این محدودیت‌ها را به‌عنوان نقض حقوق شهروندی و دسترسی آزاد به اطلاعات تلقی می‌کنند، درنتیجه احساس نارضایتی و بی‌اعتمادی به نهاد‌های سیاست‌گذار افزایش یافته است. رفع محدودیت‌ها و کاهش فیلترینگ می‌تواند به‌عنوان گامی مثبت در جهت تقویت پایگاه اجتماعی دولت تلقی شود.
یک گام مثبت در حکمرانی مجازی و چند سؤال
محمد کشوری، فعال حوزه فضای مجازی، کلیت مصوبه روز گذشته شورای عالی فضای مجازی را مثبت می‌بیند، اما معتقد است که باید منتظر تصمیم‌ها و مصوبات آتی بود. همچنین بهتر این بود که از قبل، پیش‌نویس این جلسه منتشر می‌شد تا کارشناسان حوزه بتوانند درباره مصوبات احتمالی، نظر دهند.
محمدجواد نعناکار، مدیر کل اسبق حقوق سازمان فناوری اطلاعات، اما از زاویه حقوقی به ماجرا نگاه می‌کند و بر این باور است که در وهله اول می‌بایست وضعیت احکام اعضای شورای عالی فضای مجازی روشن می‌شد. نعناکار اما یک پرسش و ایراد اساسی به کلیت شورا نیز وارد می‌کند و این پرسش را مطرح می‌کند که شورایی که برای تعیین خط‌مشی فضای مجازی تشکیل شده، آیا صلاحیت تصمیم‌گیری برای پایین‌ترین سطوح اجرایی فضای مجازی را دارد؟
زیرساخت؛ غول آخر فیلترینگ
با توجه به اینکه رفع فیلتر می‌تواند موج بزرگی از افزایش ترافیک اینترنتی را به همراه داشته باشد، زیرساخت‌های فعلی توانایی پاسخ‌گویی به این حجم از تقاضا را ندارند. این یعنی نمی‌توان به‌یکباره این تغییر بزرگ را اعمال کرد و باید به‌صورت تدریجی و با اولویت‌بندی پیش رفت. موضوعی که سیدستار هاشمی، وزیر ارتباطات هم پیش‌تر به آن اشاره کرده بود.