در چند سال اخیر، به دلیل افزایش نرخ تورم و پیچیده‌تر شدن شرایط اقتصادی و کاهش قابل توجه قدرت خرید مردم، اهمیت صنعت بیمه به واسطه پوشش‌های بیمه‌ای در حوزه‌های مختلف مانند بیمه خودرو، بیمه تکمیلی درمان، بیمه عمر، بیمه آتش‌سوزی و غیره دوچندان شده است. البته باید گفت که پوشش صنعت بیمه در ایران نسبت به صنعت بیمه در دنیا آنچنان عمیق نبوده و دلایل خاص خود را دارد، از جمله وجود نااطمینانی بالا در اقتصاد ایران، تورم‌های شدید، گسترده بودن بخش غیررسمی اقتصاد کشور و غیره.
اما یکی از موضوعاتی که در صنعت بیمه ایران همواره محل چالش و بحث بوده، حقوق و دستمزد بالا، هزینه‌های پرسنلی بالا نسبت به صنایع دیگر و گاهی حتی ریخت و پاش‌هایی تحت عناوین هزینه تبلیغات، پاداش و پذیرایی است. طبق بررسی‌های «فرهیختگان» از صورت‌های مالی شرکت‌های بیمه‌ای کشور، در شش‌ماهه نخست سال جاری (و در برخی بیمه‌ها برای کل سال 1402)، صنعت بیمه نزدیک به 12 همت صرف هزینه‌های پرسنلی کرده است.
نکته قابل توجه اینکه، گرچه سرانه هزینه پرسنلی در کل صنعت نزدیک به 51 میلیون تومان در ماه بوده، اما این مقدار در شرکت بیمه اتکایی امین به رقم 135 میلیون تومان می‌رسد. این مقدار در بیمه معین نزدیک به 82 میلیون تومان، در شرکت بیمه سرمد حدود 78 میلیون تومان، در بیمه زندگی خاورمیانه بیش از 75 میلیون تومان و در بیمه ما 70.5 میلیون تومان است.
صنعت بیمه ایران؛ نهال نوپا
صنعت بیمه در ایران، در مقایسه با سایر کشورها، علی‌الخصوص در سال‌های اخیر، صنعتی در حال توسعه محسوب می‌شود. اما در حال حاضر، با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، از جمله نرخ بالای تورم و عوامل دیگر، نسبت به سایر نقاط جهان آنچنان عمیق نیست، ولی همچنان روی ریل رشد حرکت می‌کند. براساس گزارش‌های بیمه مرکزی ایران، در حال حاضر شرکت بیمه دولتی ایران و 24 شرکت بیمه غیردولتی از جمله آسیا، البرز، دانا، معلم، پارسیان، توسعه، رازی، کارآفرین، سینا، ملت، دی، سامان، نوین، پاسارگاد، میهن، کوثر، ما، آرمان، تعاون، سرمد، تجارت نو، حکمت صبا، خاورمیانه و باران در سرزمین اصلی و 6 شرکت بیمه حافظ، امید، ایران معین، متقابل کیش، متقابل اطمینان متحد قشم و آسماری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در حال فعالیت هستند.
البته دو بیمه خاورمیانه و باران، شرکت‌های تخصصی بیمه زندگی محسوب شده و دو شرکت بیمه اتکایی امین و اتکایی ایرانیان نیز در زمینه عملیات اتکایی فعالیت می‌کنند. براساس این، تا سال 1403 بیش از 35 شرکت بیمه‌ای در کشور در حال فعالیت خواهند بود.
بیمه‌ها در یک‌سال 12 همت به کارمندانشان حقوق دادند
نکته تامل‌برانگیز در صنعت بیمه ایران این است که به‌رغم کوچک بودن این صنعت در مقایسه با جهان، سرانه هزینه‌های پرسنلی و به تبع آن حقوق و دستمزد دریافتی بسیاری از این شرکت‌ها به ازای هر کارمند، نسبت به صنایع دیگر کشور بسیار چشمگیر است. طبق آخرین آمارهای استخراج شده توسط «فرهیختگان» از صورت‌های مالی بیمه‌ها، در شش‌ماهه نخست امسال، بیمه‌ها در مجموع 11 هزار و 875 میلیارد تومان صرف هزینه‌های پرسنلی کارکنان خود کرده‌اند.
البته باید ذکر کرد که تقریباً 25 هزار و 400 نفر در شرکت‌های بیمه‌ای مشغول به فعالیت هستند. هرچند حقوق و دستمزد پرداختی به کارمندان بیمه در شرکت‌های مختلف متفاوت است، با شرایط اقتصادی حاکم بر کشور، گویا باتوجه به آمارهای منتشر شده، میانگین حقوق پرداختی این شرکت‌ها در سال‌های 1402 و 1403 تقریباً مشابه سال‌های قبل و البته بسیار بیشتر از حداقل حقوق وزارت کار است.
بیمه‌های اتکایی و خصوصی پرچمدار هزینه‌های پرسنلی
در گزارش حاضر منظور از هزینه‌های پرسنلی، هزینه‌هایی شامل حقوق و دستمزد، مزایا، اضافه کار، عیدی و پاداش، حق‌بیمه، کارانه، پرداخت غیرنقدی، آموزش و مزایای پایان خدمت و امثال آن است که حسابرس در صورت مالی آن‌ها را به‌عنوان هزینه پرسنلی در مقابل هزینه‌های اداری شناسایی و معرفی می‌کند.
براساس آخرین صورت‌های مالی منتشر شده در برخی از بیمه‌ها تا پایان اسفندماه سال 1402 و در برخی دیگر تا شش ماهه ابتدایی سال جاری، می‌توان اظهار داشت بیشترین سرانه هزینه پرسنلی به ازای تعداد کارکنان بین شرکت‌های بیمه را شرکت بیمه خصوصی اتکایی امین داراست که معادل 135 میلیون تومان بوده است. این شرکت در شش ماهه سال جاری تنها 37 کارمند داشته و ماهانه مبلغی حدود 810 میلیون تومان را صرف هزینه‌های پرسنلی آن‌ها کرده است.
بیمه اتکایی امین با حدود 82 میلیون تومان دوم، سرمد با 77.7 میلیون تومان سوم، بیمه زندگی خاورمیانه با 75.6 میلیون تومان چهارم و بیمه ما با 70.5 میلیون تومان پنجم است. بیمه حافظ با حدود 66 میلیون تومان، بیمه رایا با 64، بیمه معلم با 60 و بیمه تهران رواک با 57 میلیون تومان به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بیمه البرز و بیمه مرکزی ایران نیز در سال 1402 هر کدام به ازای هر پرسنل 52 میلیون تومان هزینه کرده‌اند که با توجه به افزایش تورم، این مقدار قطعاً در سال جاری رقم بالاتری خواهد بود.
اما کمترین مقدار هزینه‌های پرسنلی مربوط به بیمه دی با 23 میلیون تومان البته برای سال 1402 بوده است. این میزان در بیمه زندگی کاریزما نزدیک به 26 میلیون تومان، در بیمه هامرز نیز نزدیک به 28 میلیون تومان است.
در شرکت‌های بیمه آرمان، کارآفرین، پارسیان، نوین، ملت، سینا، زندگی باران و تجارت نو که همگی اطلاعات صورت مالی سال 1402 را ارائه کرده‌اند، این مقدار کمترین مقدار هزینه پرسنلی است که به نظر می‌رسد در سال جاری باید ارقام بالاتری را داشته باشند. البته با توجه به فاصله قابل توجه آن‌ها با بیمه‌های اتکایی، بعید است در صورت انتشار صورت مالی سال جاری نیز، آن‌ها بتواند به رتبه‌های اول تا دهم با بالاترین هزینه پرسنلی برسند و حالا حالا‌ها بیمه‌های اتکایی رتبه اولی خود را پس نخواهند داد.