روز دوشنبه بود که روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز اعلام کرد جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا مجوز استفاده اوکراین از تسلیحات دوربرد ساخت این کشور علیه اهدافی در خاک روسیه را صادر کرده است. در همان روز، روزنامه فرانسوی لوفیگارو گزارش کرد انگلیس و فرانسه نیز بلافاصله پس از تصمیم آمریکا، چنین مجوزی را صادر کرده‌اند.
با این‌حال آلمان به‌سرعت صدور مجوز مشابهی از سمت خود را تکذیب کرد. اعلام این خبر از طریق تریبون رسانه‌ای احتمالاً با هدف امکان تغییر کم‌حاشیه این تصمیم یا کاهش تبعات خود تصمیم، صورت گرفته است. با این وجود تنها یک روز بعد، در روز سه‌شنبه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به‌صورت مستقیم دستورات جدیدی درباره دکترین هسته‌ای جدید کشورش صادر کرد؛ اقدامی متفاوت با رئیس‌جمهور آمریکا، رئیس‌جمهور فرانسه و نخست‌وزیر انگلیس که حرکتشان را در لابه لای صفحات روزنامه پیچیدند.
بر مبنای این سند که با عنوان «درباره تصویب اصول سیاست دولتی فدراسیون روسیه در زمینه بازدارندگی هسته‌ای» در پورتال رسمی حقوقی دولت روسیه منتشر شده است، حتی درصورتی‌که یک کشور غیرهسته‌ای با کمک تسلیحات «متعارف» کشوری هسته‌ای به خاک روسیه حمله کند، مسکو می‌تواند احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای علیه این کشور را مورد بررسی قرار دهد. به گزارش اسپوتنیک، طبق مفاد دکترین جدید تجاوز به فدراسیون روسیه و متحدانش توسط یک کشور غیرهسته‌ای با حمایت یک کشور هسته‌ای به عنوان یک حمله مشترک تلقی خواهد شد.
به عبارتی دیگر استفاده اوکراین از موشک‌های آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی برای حمله به خاک روسیه به معنای حمله مشترک این کشورهاست و آن‌ها نمی‌توانند از تبعات این اقدام شانه خالی کنند. مسکو در سند جدید خود حملات پهپادی را نیز به دایره هشدار‌ها افزوده است. بر این اساس در صورت تهدید حیاتی برای حاکمیت که طی آن از هواپیما‌های بدون سرنشین، موشک‌های کروز و سایر پرتابه‌های هوایی به شکل گسترده برای حمله به خاک روسیه استفاده شود، امکان بهره‌گیری مسکو از تسلیحات هسته‌ای ایجاد می‌شود.
اهمیت موضوع
صدور مجوز استفاده از سلاح‌های دوربرد آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی علیه اهدافی در داخل خاک روسیه، موضوع ساده‌ای نیست. این مسئله می‌تواند منجر به آسیب جدی به دارایی‌های پدافند ارضی و جوّی روسیه شده و ورود به عمق این کشور را تسهیل کند. موشک‌های بالستیک تاکتیکی و کروز نقطه‌زن تحویلی به اوکراین می‌توانند مراکز فرماندهی، نقاط تجمع نظامیان، ذخایر سلاح و مهمات، تسلیحات خاص مانند محل پارک جنگنده‌ها و طیف وسیعی از اهداف را مورد حمله قرار دهند. این سلاح‌ها همچنین می‌توانند علیه رادار‌ها و لانچر‌های موشکی سامانه‌های پدافند هوایی به کارگرفته شوند. در این صورت و با از بین رفتن موانع ورود نیرو‌های زمینی و تجهیزات هوایی، فضای سرزمینی روسیه برای تاخت‌وتاز قوای دشمن گشوده می‌شود.
راهکار‌های روسیه فراتر از دکترین هسته‌ای
روسیه ورای تصمیماتش برای دکترین هسته‌ای جدید، راهکار‌های مختلفی برای پاسخ به این وضعیت دارد که در ادامه آمده‌اند:
1. افزایش تسلیح متحدان
یکی از راه‌های مؤثر پیش روی روسیه، افزایش میزان تسلیح متحدان روسیه به لحاظ کمّی و کیفی است. روس‌ها پیش از این با استقرار سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی در بلاروس چنین اقداماتی را انجام داده‌اند. روس‌ها در قبال کره‌شمالی نیز از این وضعیت پیروی کرده و درحال انتقال تجربیات خود در زمینه‌های هسته‌ای و موشکی به این کشورند. اگر روسیه تصمیم بگیرد سلاح‌های غیراستراتژیک خود را هم در اختیار متحدان و کشور‌های مخالف غرب قرار دهد، با ایجاد تغییر در موازنه قوا می‌تواند ضربه‌ای اساسی به این مجموعه وارد آورد.
2. استفاده غیرمستقیم از سلاح‌های روسی علیه غرب
تحویل سلاح‌های روسیه به دشمنان غرب که درحال درگیری مستقیم با این مجموعه‌اند یکی دیگر از روش‌های مؤثر مدنظر مسکو است. اگر روس‌ها تصمیم بگیرند کشوری مانند یمن را به تسلیحات ضد هوایی، ضد کشتی و تهاجمی مجهز کنند این کشور که درحال نبرد مستقیم با آمریکا و انگلیس است، می‌تواند ضربات دردناک‌تری به این کشور‌ها وارد آورد. در این صورت ناوگان دریایی کشور‌های غربی مجبور به عقب‌نشینی از مناطق وسیعی در دریای سرخ و اقیانوس هند می‌شوند.
متن کامل گزارش سیدمهدی طالبی پژوهشگر حوزه بین‌الملل را در فرهیختگان بخوانید.