اوایل دهه 90، زمانی که سی‌دی هنوز رایج بود، شبکه نمایش خانگی تولیدات خود را در قالب سی‌دی عرضه می‌کرد. مردمی که به دنبال محتوای متنوع‌تری از تولیدات تلویزیونی بودند، در سبد فرهنگی‌شان، تولیدات نمایش خانگی را هم قرار دادند. یکی از تولیدات شبکه نمایش خانگی، مجموعه ویدئویی به نام شام ایرانی بود. مجموعه‌ای که رقابت چهار نفر در برگزاری یک مهمانی را نشان می‌داد و در نهایت با امتیاز خود شرکت‌کنندگان، برنده مشخص می‌شد. حالا شام ایرانی، بعد از گذشت چهار سال، دوباره شروع به تولید و پخش کرده است؛ اما این بار، ضعیف‌تر از سری‌های قبل.
بازگشت شام ایرانی
بعد از ۴ سال، شام ایرانی دوباره در پلتفرم فیلیمو منتشر شده است. البته اینکه از این برنامه انتظار داشته باشیم تا مانند سری‌های قبلی حداقل شبیه به اسمش باشد، انتظار زیادی است. این برنامه با نام شام ایرانی، اما ترکیبی از مافیا، آشپزی و دورهمی شده است و آش شلم‌شوربایی ساخته که پسندیدن این برنامه را سخت کرده است. فعالیت‌های تنوع و بی‌ربط کاری کرده که حق هیچ کدام از این فعالیت‌ها به جا نمی‌آید. اینجاست که صرف کپی کردن، کار را خراب می‌کند. ساخت چنین برنامه‌ای بدون آنکه هدف مشخص و از پیش تعیین‌شده‌ای داشته باشیم، برنامه‌ای ضعیف خلق می‌کند. برنامه‌ای که در ظاهر جذاب است و مخاطب دوست دارد آن را ببیند، اما در اصل با دیدن برنامه نظرش عوض می‌شود.
یکی از اصلی‌ترین نقدهایی که به این برنامه می‌شود، موضوع مهمانانی است که حضور داشتند. بلاتکلیفی در حضور مهمان‌ها، موضوعی است که تا اواخر قسمت اول مخاطب را در ابهام قرار می‌دهد. تا به اینجای مسابقه، به جز چهار خانم شرکت‌کننده، بازیگر مهمان هم حضور داشت که این کار باعث دور شدن برنامه از اصل ماجرا می‌شود. با اینکه نام برنامه از وعده غذایی وام گرفته شده، اما ما فریم‌های کمی را به تهیه و تدارک غذا می‌بینیم. این یعنی زمانی که میزبان با دوربین‌ها تنهاست کم شده و مدت زمانی که افراد به صورت دسته‌جمعی گرد هم هستند، اضافه شده است. پس لازم است که برای این زمان، محتوایی آماده شود. یکی از تدابیر گروه شام ایرانی، اضافه کردن بازی مافیا به شام ایرانی بود. اتفاقی که با حضور امیرعلی نبویان، یکی از بازیکنان شناخته‌شده بازی مافیا همراه با همسرش رخ داد. جدا از اینکه جای بازی مافیا در شام ایرانی نبود، اختصاص دادن حدود ۲۰ دقیقه به مافیا در اواسط برنامه، باعث کند شدن ریتم این رئالیتی شو شد.
یکی دیگر از اصلی‌ترین تفاوت‌های این برنامه با نمونه‌های دیگری، حضور دو داور بین‌المللی در هنگام سرو شام است. اگر شام ایرانی، یک برنامه مختص به آشپزی بود، حضور داوران نه تنها دور از ذهن نبود، بلکه یکی از بایدهای برنامه به حساب می‌آمد. اما در این فصل از شام ایرانی که مراحل پخت و سرو غذا عملاً نادیده گرفته شده، برای مخاطب سوال ایجاد می‌شود که داوران قرار است به چه چیزی امتیاز بدهند. برخلاف نمونه اصلی این برنامه، در نمونه‌های ایرانی راوی وجود ندارد. راوی با صحبت‌هایش روی برنامه، می‌تواند واسط مخاطبان و عوامل برنامه باشد. به نوعی او خدای کل است و به خاطر اینکه از کل فرایند برنامه خبر دارد، می‌تواند فضای خالی بین صحبت‌های شرکت‌کننده‌ها را با صحبت‌های جذاب پر کند. در این فصل از شام ایرانی، امیر کربلایی‌زاده به عنوان مجری حضور پیدا کرده و این هم تفاوت دیگر این برنامه با نسخه اصلی‌اش است. درواقع ما با یک برنامه کاملاً بلاتکلیف روبه‌رو هستیم و نمی‌دانیم در حال تماشای شام ایرانی هستیم یا مافیا و یا مسابقه‌ای تخصصی در حوزه انتخاب بهترین سرآشپز! این فصل از شام ایرانی همه این‌ها را دارد اما در عین حال هیچ‌کدامشان نیست و همین احتمالا باعث می‌شود تا مورد توجه مخاطبان قرار نگیرد.
متن کامل گزارش مریم فضائلی خبرنگار گروه فرهنگ و هنر را در فرهیختگان بخوانید.