در دنیای امروز، ارتباط صنعت و دانشگاه نقش مؤثری در رشد و توسعه کشورها و حضور آن‌ها در جوامع بین‌المللی دارد. کشورهایی پیشرفته‌ترند و در مسیر بین‌المللی شدن حرکت می‌کنند که بهتر توانسته‌اند ارتباط بین دانشگاه‌ها و صنایع خود را محکم کنند. این در حالی است که یکی از دلایل عقب‌ماندگی ایران در حوزه علم و فناوری، نقش کم دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی در فرایند توسعه صنعتی است. در این میان دانشگاه آزاد که خود را یک دانشگاه اجتماعی می‌داند در سال‌های اخیر تلاش کرده تا حد امکان فاصله خود با صنایع را کمتر کند.

برای رسیدن به این هدف مسئولان دانشگاه به صورت عملی وارد میدان شده‌اند و برنامه‌های خود را از روی کاغذ به میدان عمل آورده‌اند. انعقاد تفاهم‌نامه‌های پژوهشی با صنایع تا معرفی دانشجویان به صنایع از جمله طرح‌های دانشگاه آزاد در این راستاست. این مسیر در دانشگاه از سال 1398 شکل جدی‌تری به خود گرفت. در این گزارش تلاش کرده‌ایم تنها به برخی از اقدامات دانشگاه آزاد در حوزه ارتباط با صنایع بپردازیم. اقداماتی که می‌تواند به‌عنوان الگو برای سایر دانشگاه‌های کشور نیز در نظر گرفته شود. 

«پویش» مسیر میان‌بر دانشجویان دانشگاه آزادی برای داشتن شغل
خروجی جلسه مسئولان دانشگاه آزاد با اتاق بازرگانی اصفهان در اردیبهشت سال 1398، منجر به یک طرح در دانشگاه شد که این روزها با عنوان طرح «پایش» شناخته می‌شود. همان روزی که مسئولان دانشگاه آزاد در جلسه‌ای با اتاق بازرگانی اصفهان یک سؤال مهم را مطرح کردند. اینکه چرا فارغ‌‌التحصیلان دانشگاهی نمی‌توانند به‌راحتی وارد بازار کار شوند؟ سوالی که باید برای آن پاسخی پیدا می‌شد. پاسخ این بود که فارغ‌التحصیلان دانشگاهی توانمند نیستند و قرار شد برای آن راه‌حلی پیدا شود.

به همین دلیل دانشگاه آزاد یکی از سرفصل‌‌های ارتباط خود با صنعت را ورود دانشجویانش به صنایع بزرگ تعریف کرده و طراحی با عنوان پویش یا همان طرح تحصیل دانشجو با یک حامی صنعتی طراحی شد. در این طرح دانشجو مطابق با استاندارد صنعت تربیت می‌شود و در زمان تحصیلش مهارت خود را نیز افزایش می‌دهد. در سوی مقابل صنعت نیز متعهد می‌شود که اشتغال دانشجو را تضمین کند. طی پنج سال اخیر نتیجه اجرای طرح پویش تا خردادماه امسال استخدام ۴ هزار دانشجو در صنایع کشور بوده و امروز تعداد دانشجویان طرح پویشی از مرز ۳۳ هزار نفر عبور کرده است.

رویداد صدرا به کمک طرح پویش آمد
همانطور که گفتیم طرح پویش طرحی برای ارتباط دانشجویان با صنعت است. اما مسئولان دانشگاه برای آنکه به اصطلاح دست دانشجویان را در دست صنعتگران بگذارند رویدادی را با عنوان رویداد صدرا طراحی کردند، زیرا می‌دانستند دانشجو و صنعت باید در جایی یکدیگر را ملاقات کنند تا بتوانند با یکدیگر ارتباط بگیرند. رویداد صدرا مسیری بود که مسئولان دانشگاه را به هدفشان می‌رساند.

اولین‌بار واحد نجف‌آباد نمایشگاهی به نام «صدرا» برگزار کرد و صنعتگران به اعتبار این دانشگاه در نمایشگاه شرکت کرده و دانشجویان نیز فرصت ارائه توانایی‌های خود را پیدا کردند. اولین رویداد صدرا در سال 1398 برگزار شد؛ 50 شرکت از صنایع مختلف در این رویداد حاضر شدند و در گام نخست حدود 200 دانشجو به صنایع معرفی شدند و 37 نفر به استخدام شرکت‌ها درآمدند. 

تجربه موفق رویداد صدرا باعث شد تا با مصوبه دانشگاه از آبان‌ماه 1401 پای این رویداد به تمام واحدهای دانشگاهی باز شود. حالا هر چند ماه یک‌بار خبر برگزاری یک رویداد صدرا از یک واحد دانشگاهی به گوش می‌رسد که صنعتگران به اعتبار آن واحد دانشگاهی در نمایشگاه شرکت کرده و با دانشجویان آشنا شده و بین آن‌ها قرارداد کاری منعقد می‌شود.

برنامه‌های علمی به حل مشکلات صنایع آمدند
طرح پایش یا همان «پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی» از خرداد سال 1398 با هدف تبدیل چالش‌های کلان کشور به زمینه‌های پژوهشی در دانشگاه آزاد رونمایی شد؛ طرحی که در آن استاد و دانشجو براساس آن چالش، موضوع پایان‌نامه یا رساله خود را تعریف می‌کنند. در‌واقع «پایش» یک نظام جامع پژوهشی است که هدفش، رفع نواقص مربوط به نظام پژوهش تحصیلات تکمیلی دانشگاه و قرار دادن این ظرفیت عظیم در خدمت حل مسائل ملی کشور است.

پایش در روزهای ابتدایی عمرش به‌صورت آزمایشی با هشت برنامه علمی کار خود را آغاز و 112 استاد، 155 دانشجو و 174 پژوهشگر از طریق این سامانه، موضوعات مورد پژوهش خود را انتخاب کردند. بعد از یک سال تعداد برنامه‌های علمی به 15 برنامه رسید و تقریباً بیش از 20 هزار استاد نیز در سامانه ثبت‌نام کردند. اما این عدد تا پایان اردیبهشت امسال به بیش از 56 برنامه رسید. اما از تعریف طرح پایش و تعداد برنامه‌های آن که بگذریم باید گفت بسیاری از این برنامه‌های علمی یا به صورت مشترک با صنایع نوشته شده است یا به‌صورت مستقیم مورد استفاده برخی از صنایع خاص است.

برنامه‌هایی مانند صنعت و تجارت، صنعت و سلامت، ذوب‌آهن اصفهان، ازدیاد برداشت نفت، معدن، صنایع تبدیلی، صنایع گاز، صنعت کاشی و سرامیک، هنر صنعت فرش، فولاد و صنایع شیمیایی و پلیمری از جمله این برنامه‌هایند که به صورت مستقیم برای حل چالش‌های صنایع وارد شده‌اند. به طور مثال در برنامه علمی ذوب‌آهن اصفهان، نیازها و سرفصل‌های پژوهشی شرکت ذوب‌آهن استخراج و در سامانه پایش درج شده و همه دانشجویان می‌توانند نیازها و محورهای پژوهشی شرکت ذوب‌آهن را مشاهده کنند. 

متن کامل این گزارش را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.