زهرا باقری، فرهیختگان آنلاین: در حالی خبرهای متعدد در خصوص کمبود تجهیزات و زیرساخت‌های مورد نیاز دانشجویان پزشکی منتشر می‌شود؛ که بودجه تجهیز فضاهای آموزشی در دو سال گذشته ۶ برابر شده است. نکته جالب توجه دیگر این است که افزایش ۶۰۰درصدی منابع مذکور در حالی است که تعداد دانشجویان پزشکی در این مدت، تنها ۵۰درصد افزایش یافته است و این موضوع نقش پررنگ ضعف مدیریتی و کم‌کاری برای تامین زیرساخت‌ها را پررنگ‌تر می‌کند، در این راستا محمدحسین شرافت، کارشناس حوزه سلامت در گفت‌وگو با فرهیختگان به بیان توضیحاتی پرداخت.
وزارت بهداشت و رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی همواره به کمبود زیرساخت‌های آموزشی به‌عنوان دلیل اجرا نکردن قانون افزایش ظرفیت پزشکی اشاره می‌کنند. با این‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهد که این بهانه‌ها عمدتاً غیرموجه است. زیرساخت‌های موجود در بسیاری از دانشگاه‌ها به اندازه‌ای است که بتوان ظرفیت جدید را اضافه کرد. دراین‌باره محمدحسین شرافت، کارشناس حوزۀ بهداشت توضیحاتی را در گفت‌وگو با فرهیختگان ارائه داد.
چرایی تصویب قانون افزایش ظرفیت پزشکی
محمدحسین شرافت، کارشناس حوزۀ بهداشت دربارۀ قانون افزایش ظرفیت پزشکی گفت: «در کشور مسئلۀ سخت بودن دسترسی به پزشک مسئلۀ جدی است. سال‌هاست که به آن فکر شده و نهایتا در سال 1400 این دغدغه‌ها به ثمر نشسته است. با تصویب قانون افزایش ظرفیت پزشکی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، گام موثری در افزایش دسترسی به پزشک برداشته شد که با اجرایی شدن آن، پزشک و خدمات درمانی و بهداشتی در دسترس مردم خواهد بود.»
وی در خصوص چالش‌های آینده نظام سلامت کشور ادامه داد: « اولین و خطرناک‌ترینش، پدیدۀ سالمندی است، در سالمندی نیاز خدمات درمانی رشد فزاینده‌ای دارد. با توجه به این‌که در پنجرۀ سالمندی هستیم، پس تأمین نیاز آیندۀ کشور باید یکی از اولویت‌های نظام بهداشت و درمان باشد. حتماً کنار بیمارستان‌ها دیدید که مردم از شهرستان آمدند و چادر زدند. این‌ها مشکل دسترسی به پزشک دارند که به اینجا آمدند. این‌ها جزو مسائلی است که سال 1400 تدبیر شد. پیش‌بینی شد که ظرفیت پزشک برای 4 سال به اندازۀ 20درصد افزایش پیدا کند.»
رشد ۶۰۰ درصدی بودجه تامین زیرساخت آموزشی در دوسال
این کارشناس حوزۀ بهداشت بحث کمبود بودجه به‌عنوان مانع تامین زیرساخت‌های آموزش پزشکی را اشتباه دانست و توضیح داد: «نکته‌ای که عزیزان وزارت بهداشت به‌عنوان عامل مشکل برای اجرای قانون می‌گویند بحث بودجه و زیرساخت است. بودجۀ وزارت بهداشت که عدد مشخصی است و در ردیف‌های مشخص آمده است؛ ولی می‌خواهم به 2 بودجه اشاره کنم، یکی بودجۀ تأمین و تجهیز فضاهای آموزشی وزارت بهداشت است که سال 1401، 4/7هزار میلیارد ریال، سال 1402، 9/13هزار میلیارد ریال و سال 1403 به 3/40هزار میلیارد ریال رسیده است؛ پس بودجه افزایش پیدا کرده است. غیر از آن اخیراً وزارت بهداشت با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی مجوز پذیرش هیأت علمی در حدود 4هزار نفر را گرفتند پس مشکل هیأت علمی وجود ندارد.»
تامین خوابگاه 24 نفر شدنی است
شرافت راهکار خوابگاه را بیان کرد: «یک بحث دیگری که عزیزان در وزارت بهداشت مطرح می‌کنند این است که خوابگاه نداریم. مثلاً دانشگاهی که ظرفیتش 120 نفر بوده است برای امسال می‌خواهد 20درصد افزایش داشته باشد؛ یعنی 24 نفر اضافه کند. این مشکل خوابگاه، مشکل جدی نیست. برای 24 نفر خوابگاه ایجاد یا اجاره کردن، مشکلی نیست. درحالی که مراکز آموزش عالی مثل دانشگاه آزاد و وزارت علوم ظرفیت‌هایی دارند برای این‌که در اختیار وزارت بهداشت قرار دهند و از خوابگاه‌ها و اماکن آموزشی استفاده کنند.»
وی اضافه کرد: «سوای از این‌ها، اگر وزارت بهداشت بتواند از ظرفیت هیأت علمی فعلی هم استفاده کند، مشکلی برای اجرای قانون در سال چهارم نخواهد داشت. ساعت‌های حدود 3 الی 4 به بعد در دانشکده‌های پزشکی هیچ خبری نیست، نه اساتید هستند و نه دانشجوها. یک سری اساتید داریم که 2 شغله هستند. طبق قانون تمام وقت جغرافیایی این‌ها نباید در بخش خصوصی ارائۀ خدمت دهند و باید کاملاً در بخش دولتی حضور داشته باشند. این نقطه، نقطه‌ای است که وزارت بهداشت روی اساتیدش نظارتی نمی‌کند و از ظرفیت بعضی از دانشکده‌هایی که کلاس خالی دارند، استفاده نمی‌کند.»
بودجه افزایش ظرفیت پزشکی صرف کجا می‌شود؟
شرافت درخصوص ظرفیت پزشکی و هزینۀ خوابگاه گفت: «طبق قانون، سال 1401 ظرفیت اعلام شده عدد 9هزار و 600 بود، سال 1402 این عدد به 11هزار و 520 رسید، سال 1403 به 13هزار و 824 و سال 1404 این عدد به 16هزار و 588 می‌رسد؛ یعنی ما 16هزار و 588 را از 13هزار و 824 کم کنیم می‌خواهند حول‌وحوش 2هزار و 700 دانشجو بگیرند. اگر که بخواهیم همۀ این‌ها را پذیرش کنیم و برای همه هم خوابگاه خصوصی خودگردان بگیریم؛ میانگین قیمت خوابگاه خصوصی در شهر تهران (با این پیش‌فرض که همه تهران پذیرش شوند) مثلاً 5میلیون بگیریم این عدد تقریباً 90میلیارد می‌شود؛ یعنی این در بودجه و درآمدهای اقتصادی وزارت بهداشت هیچی نیست. به نظر می‌رسد که کشور را معطل نگه داشتند یا از ناتوانی این بزرگواران در انجام کارهایی است که با آیندۀ کشور در ارتباط است یا این‌که مدیریت را بلد نیستند.»
این کارشناس حوزۀ بهداشت در پایان از منابع مالی لازم برای تأمین زیرساخت‌ها گفت: «این یک بحث مدیریتی است. یک موقعی، یک بودجه‌ای مصوب شده است، این از قضا خود وزارت بهداشت در محل پاسخگویی است و نه مطالبه که چرا پیگیری نکرده است و این بودجه جذب نشده و اگر جذب شده است، گزارش عملکرد بدهد که این بودجه را کجاها مصرف کردیم. به نظر می‌رسد که یا یک تعللی در وزارت بهداشت داریم، جذب بودجه وجود داشته است یا این‌که آن بودجه صرف افزایش ظرفیت به‌عنوان یک نیاز کشور نشده است.»