در روزهای مانده به انتخابات آمریکا، بیشتر تمرکز دنیا روی پیروز نهایی میدان است. اما آنچه در حاشیه این انتخابات و پیروزی ترامپ یا هریس از اهمیت بالاتری برخوردار است، تلاش آمریکا برای بازداشتن چین از توسعه بیشتر در حوزه فناوری‌های توسعه‌یافته و در صدر آنها نیمه‌رساناها و تراشه‌هاست. به عبارتی با روی کار آمدن فناوری‌های جدید کشوری مانند چین عزم خود را جزم کرده تا بتواند مسیر اقتصاد خود را از حوزه‌های فناورانه قدیمی‌تر، به سمت‌وسوی فناوری‌های نوظهور تغییر دهد. از این رو محققان بر این باورند آنچه این روزها در مرکز توجه قرار گرفته نه انتخابات آمریکا بلکه پیروز شدن آمریکا یا چین در تصاحب بازار تراشه‌هاست که با توجه به پیشرفت سال‌های اخیر چین در این حوزه به نظر می‌رسد تیرهای آمریکا به سنگ خورده و نتوانسته مانع از حرکت رو به جلوی چینی‌ها در توسعه فناوری تراشه‌ها شود.
چین در5 فناوری کلیدی برتر است
از زمانی که دونالد ترامپ در سال 2018 دولت «شی جین پینگ» را با تعرفه‌های تنبیهی مورد هدف قرار داد تلاش او برای کاهش کسری تجاری به یک تلاش دوحزبی تمام‌عیار به‌منظور جلوگیری از تبدیل شدن چین به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان و دستیابی به فناوری تبدیل شد که برتری نظامی آمریکا را تهدید می‌کند.
در یک نگاه، به نظر می‌رسد کمپینی که ترامپ علیه چینی‌ها شکل داده بود موفق بوده است. اقتصاد چین دیگر سرعت لازم را برای پیشی گرفتن از آمریکا ندارد و درواقع، هر روز عقب‌تر می‌ماند. غول‌های فناوری چینی برای دستیابی به تراشه‌های پیشرفته جهت توسعه هوش مصنوعی با مشکل مواجه‌اند و متحدان آمریکا با درخواست‌هایی مبنی بر ممانعت از دسترسی چین به بهترین تجهیزات تولید تراشه از جمله ماشین‌های بی‌نظیر از هلدینگ ASML موافقت می‌کنند.
اما به‌رغم پابرجا بودن بیش از 6 ساله تعرفه‌های آمریکا و کنترل صادرات و تحریم‌های مالی، «شی» در حال پیشرفت مداوم در موقعیت چین به منظور تسلط بر صنایع پیش روست. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که «ساخت چین 2025» به عنوان طرحی از سیاست صنعتی که یک دهه پیش برای تبدیل این کشور به کشور پیش رو در فناوری‌های نوظهور رونمایی شد تا حد زیادی موفقیت‌آمیز بوده است. از 13 فناوری کلیدی که توسط محققان بلومبرگ مورد بررسی قرار گرفته است، چین در پنج مورد از آنها به مقام برتر دنیا دست یافته و در هفت مورد دیگر نیز به‌سرعت در حال پیشرفت است. این بدان معناست که اگر پا را از آمریکا فراتر بگذارید مشاهده خواهید کرد که دنیا به‌طور قابل‌توجهی در دست چینی‌هاست؛ بسیاری از خودروهای الکتریکی که در خیابان‌ها حرکت می‌کنند چینی هستند.
حتی اینترنتی که روی بسیاری از تلفن‌های هوشمند در حال استفاده است، چینی بوده و انرژی بسیاری از خانه‌ها نیز با پنل‌های خورشیدی چینی تأمین می‌شود. از نظر واشنگتن خطر این است که سیاست‌هایی با هدف مهار چین منجر به انزوای آمریکا و آسیب رساندن به مشاغل و مصرف‌کنندگان آن شود.
تلاش آمریکا برای تصاحب قدرت تولید تراشه از شرکت‌های چینی
احتمال وقوع درگیری همه‌جانبه به این معناست که به‌رغم درخواست آمریکا از دولت «شی» به‌منظور کاهش ظرفیت تولید مازاد و متعادل کردن دوباره اقتصاد خود به سمت مصرفی، چین هیچ نیتی برای کاهش قدرت تولیدی خود ندارد.
حزب کمونیست با وجود ارائه طیفی از اقدامات محرک که به افزایش اخیر سهام چین کمک کرده در برابر کمک‌های نقدی برای تقویت رشد مقاومت کرده است. البته در این میان یک ضرورت سیاسی داخلی نیز وجود دارد به‌طوری‌که مقامات پکن ارزیابی می‌کنند تعطیلی کارخانه‌ها به بی‌ثباتی اجتماعی در آمریکا دامن زده و منجر به قدرت گرفتن ترامپ می‌شود. آنها اشاره می‌کنند که سیاست‌گذاران آمریکایی در حال حاضر در حال رقابت برای بازسازی قدرت تولید با بهره‌مندی از یارانه‌اند تا تولید داخلی را از سازندگان تراشه مانند شرکت تولید نیمه‌رسانای تایوانی معروف به TSMC و شرکت سامسونگ الکترونیکس مستقر در کره‌جنوبی بگیرند. سخنگوی وزارت امور خارجه چین، ماه گذشته در یک نشست خبری با اشاره به حزب کمونیست چین گفت: «حزب کمونیست چین و دولت این کشور، نوآوری در فناوری را هسته اصلی توسعه ملی می‌دانند.»
فناوری‌های کامپیوتری و الکترونیک با بالاترین رشد سالانه در چین
برنامه «ساخت چین 2025» از تلاش‌های شی، رئیس‌جمهور چین برای پیشبرد فناوری در این کشور خبر می‌دهد. طبق اطلاعاتی که بلومبرگ منتشر کرده، اگرچه چین همچنان در تلاش است به‌رغم تمرکز اصلی کنترل‌های صادراتی آمریکا فرایندهای تولید نیمه‌رساناهای پیشرفته خود را توسعه دهد. این کشور در حال حاضر در زمینه خودروهای برقی، نرم‌افزار خودرو و فناوری باتری‌های لیتیومی پیشتاز است.
صنایع کشتی‌سازی LNG و راه‌آهن سریع‌السیر چین در مسیر رسیدن به هدفند. همچنین کارآمدترین و کم‌هزینه‌ترین پنل‌های خورشیدی جهان توسط این کشور تولید می‌شود و محققان چینی در حال توسعه داروهای نوآورانه‌اند.
به عبارتی، چین در بخش فناوری‌های پیشرفته به ترتیب در حوزه فناوری‌های کامپیوتری و الکترونیک با رشد حدود 17 درصدی، پژوهش‌های علمی با رشد حدود 14 درصدی، ماشین‌آلات الکتریکی با رشد 13 درصدی، آی‌تی و نرم‌افزار با رشد 8.5 درصدی و ماشین‌آلات با اهداف خاص با رشد حدود 8.5 درصدی همراه بوده است که نسبت به اقتصاد قدیمی، درصد رشد و پیشرفت بالایی را تجربه کرده است.
متن کامل گزارش ندااظهری خبرنگار گروه دانشگاه را در فرهیختگان بخوانید.