علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل طی مصاحبه‌ای تفضیلی با روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز به بررسی وقایع اخیر منطقه پرداخت. متن کامل این گفتوگو را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
نظر شما درمورد اقدام اسرائیل در حمله به اماکن نظامی ایران چیست؟
در ابتدا لازم می‌دانم از همه نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه ارتش و سپاه که این‌چنین شجاعانه در مقابل متجاوزان ایستادند، تشکر کنم. آنچه که رژیم‌صهیونیستی انجام داد، هیاهو برای هیچ بود. ایران کشوری است که بیشترین ماندگاری در تاریخ را دارد و مدافعان این کشور خود ملت عزیز ایرانند. اثرات گستاخی‌ای را که صهیونیست‌ها کردند اگر بخواهیم در بین مردم ببینیم کافی است به همه شهر‌ها و روستا‌ها سر بزنیم و از مردم بپرسیم. رژیم‌صهیونیستی با این کار، ابهت خود را زیر سؤال برد و حتی مورد شماتت حامیان خود قرار گرفت. از منظر ناظران، این اقدام در مقابل ایران، تنها کشوری در جهان که توانست گنبد آهنین رژیم‌صهیونیستی را در هم بشکند، حقیقتاً کم‌مایه بود.
ایران چقدر نگران کشیده‌شدن به یک درگیری منطقه‌ای گسترده با اسرائیل است؟
رژیم‌صهیونیستی کوچک‌تر از آن است که با ایران که یک قدرت منطقه‌ای و بین‌المللی است، درگیر شود؛ ولی به‌عنوان یک آتش‌بیار‌معرکه می‌تواند خاورمیانه را که حساس‌ترین منطقه جهان است به آتش بکشد و جرقه‌ای به انبار باروت منطقه بزند و ایران کشوری است که می‌تواند خود و دوستانش را از این آتش‌افروزی دور نگه دارد و تنها مجموعه‌ای که می‌تواند این اشرار صهیونیستی منطقه را سر جای خود بنشاند، مجموعه مقاومت است. ما در تاریخ شروع‌کننده هیچ جنگی نبوده‌ایم و جنگ تحمیلی نمونه بارز و مصداق عینی این موضوع است، ولی با هر تجاوز به‌گونه‌ای قاطعانه برخورد می‌کنیم که متجاوز را پشیمان کند.
آیا آمریکا پیشنهادی برای کاهش تنش به ایران داده است؟
آمریکا در چند میدان ایفای نقش می‌کند؛ یکی اینکه رژیم‌صهیونیستی را تا دندان مسلح می‌کند و در مجامع بین‌المللی از آن‌ها حمایت کرده و هیچ اقدام جدی در جهت جلوگیری از جنایات این رژیم کودک‌کش انجام نمی‌دهد. از سوی دیگر مأمورین رسمی آن‌ها همان را که مطلوب اسرائیل باشد، بیان می‌کنند و بعد افراد کنار رفته و بازنشسته و دلال‌ها و لابی‌گران منطقه‌ای را فعال می‌کنند و مدعی‌اند که می‌خواهند جلوی افزایش تنش را بگیرند. ما باوری به حسن‌نیت آمریکا نداریم، لذا حمایت مستقیم و بی‌چون‌وچرا از اسرائیل از سویی و دعوت به آرامش توسط دلالان آن‌ها از سوی دیگر دو روی یک سکه‌اند.
آیا ایران مایل به ازسرگیری مذاکرات با آمریکا درمورد کاهش تنش‌های منطقه‌ای و بحران هسته‌ای است؟
کانال‌های ارتباطی همیشه وجود داشته، ولی آمریکا نشان داده که تمایلی به کاهش تنش ندارد. تجربه طولانی و تلخی که ایران درمورد مذاکره با آمریکا داشته است، نشان می‌دهد که به آن‌ها هیچ اطمینانی نیست. بارزترین این تجربه مربوط به برجام است که دولت اوباما همواره مستقیم و غیر‌مستقیم از آن حمایت می‌کرد، ولی رئیس‌جمهور بعدی یعنی ترامپ به‌کلی منکر تفاهمات شد و این سابقه تلخ در روابط ایران و آمریکا وجود دارد. یک زمانی مرحوم دکتر مصدق در جهت جلب حمایت آمریکا به واشنگتن سفر کرد و با هنری ترومن، رئیس‌جمهور وقت آمریکا و دی آچسن، وزیر خارجه دیدار کرد و از آن‌ها قول گرفت که در ملی‌شدن صنعت نفت از ایران حمایت کنند.
بعد از روی کار آمدن آیزنهاور از حزب جمهوری‌خواه قول و قرار‌های انجام‌شده بین دولت ملی ایران و آمریکا را زیر پا گذاشت و با انگلیس دست‌به‌یکی کردند و طرح آژاکس را برای براندازی دکتر مصدق طراحی کردند و در رأس این مجموعه آمریکایی-انگلیسی، کرمیت روزولت (نوه روزولت) بود و محمد‌رضا پهلوی را به سلطنت برگرداند و تمام تلاش‌های ایران در جهت ملی‌شدن صنعت نفت را بر باد داد. چند ماه بعد از سقوط مصدق کنسرسیومی را تشکیل دادند که 40 درصد منافع نفت ایران متعلق به آمریکا و 40 درصد به نفع انگلیس و 20 درصد هم بین فرانسه و هلند و ایتالیا تقسیم می‌شد.
از طرف آمریکا در کنسرسیوم شخصی به نام هوارد پیج نماینده شرکت نفتی استاندارد اویل نیوجرسی بود و از طرف ایران دکتر علی امینی که دست‌پرورده آمریکا بود نماینده شد و تا انقلاب اسلامی به همین ترتیب نفت ایران غارت می‌شد؛ لذا هیچ‌گاه علی‌رغم فرصت‌های مختلف در مقاطع گوناگون، حسن عمل و وفای به تعهدات نداشته‌اند.
نتایج انتخابات آمریکا چه تأثیری بر سیاست منطقه‌ای و هسته‌ای ایران و چشم‌انداز ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت؟
در این مورد باید بگویم آنچه که آقای بایدن به‌آرامی می‌گوید آقای ترامپ فریاد می‌زند. ما هر دو تجربه را درمورد ارتباط با آمریکا داریم و به‌هیچ‌وجه سابقه خوبی از مذاکره با آمریکایی‌ها نداریم. ایران امروز به‌هیچ‌وجه قابل‌مقایسه با ایران زمان پهلوی نیست.
ایران امروز بدون تردید قدرت اول منطقه است و قابل‌مقایسه با هیچ کشور دیگری در منطقه نیست و به لحاظ حیثیت بین‌المللی یکی از چند کشور تأثیر‌گذار در کل جهان است. سیاست خارجی ایران سیاستی مستقل و با نگاه به شرق است، ولی این به آن معنا نیست که به لحاظ سیاسی یک شرقی باشد. ولی حتماً ما به دنبال تعریف مجدد موازنه با کشورهای دیگر غربی یا شرقی یا جهان‌سومی هستیم. ما دست هر کشوری را اعم از اروپایی یا آسیایی و یا آفریقایی که برای دوستی به سمت ما دراز شود، می‌فشاریم. امروز ایران توانسته برای اولین‌بار در تاریخ معاصر و متأخر پنج طرف لبنان، سوریه، یمن، فلسطین و عراق را به یکدیگر نزدیک کند و از بعضی دیگر از کشورهای آمریکای لاتین نظیر ونزوئلا و آفریقایی مانند آفریقای جنوبی و برخی کشورهای آسیایی حمایت معنوی کند.
اینکه ایران بلافاصله بعد از درخواست، عضو پیمان شانگهای و بریکس شده نشان‌دهنده این است که قطب جدیدی بین روسیه و چین تشکیل شده و هر دو با قوت معتقد به دوستی و همکاری با ایرانند. هر کشور غربی هم اگر بخواهد با ایران تعامل درست و بدون مداخله در امور داخلی و با حقوق برابر داشته باشد در‌های جمهوری اسلامی ایران به روی آن‌ها باز است؛ و در سابقه ما از ابتدای انقلاب به‌ویژه دوران وزارت خارجه بنده این موضوع کاملاً مشهود بود و روابط بسیار خوبی با کشورهای مهم اروپایی از طرفی و کشورهای شرقی از طرف دیگر، برقرار کرده بودیم.