فرهیختگان آنلاین: همزمان با بازگشت مسعود پزشکیان، رئیس جمهور از سفر نیویورک به ایران، ششمین محموله از الواح هخامنشی شامل ۱۱۰۰ لوح عیلامی به کشور بازگردانده شد.
۹۲ سال پیش در اسفند ۱۳۱۱، ۳۰ هزار لوح گلی -مربوط به یک دوره 20 ساله از پادشاهی داریوش اول – کشف شد. قسمتی از الواح گلی تخت جمشید، که در حفاری های مشترک ایران و موسسه شرق شناسی شیکاگو کشف شد، به منظور انجام تحقیقات علمی به صورت موقت به این موسسه امانت داده شد اما با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، دولت آمریکا مانع از استرداد آنها شد. بالاخره پس از ده‌ها سال رایزنی، ۳۵۰۵ قطعه از این الواح در پنجمین استرداد و در ۳۰ شهریورماه به ایران برگردانده شدند.
الواح بازگشته به ایران چه مسیری را طی کرده‌اند؟
۱۷۹ قطعه در سال ۱۳۲۷ شمسی، ۳۷هزار قطعه در سال ۱۳۲۹، ۳۰۰ قطعه در ۱۳۸۳ و در سال ۱۳۹۸، ۱۷۸۳ قطعه در شرایط پیچیده‌تری به ایران برگردانده شد.
پرونده «جنی روبین و شرکا» بازگشت را متوقف کرده بود
پرونده‌ای معروف به «جنی روبین» علیه ایران تشکیل شد. دادگاهی در آمریکا حکم داد آثار تاریخی ایران مصادره شوند و غرامت ۷۱ میلیون و ۵۰۰ هزار دلاری قربانیان آمریکایی یک انفجار انتحاری در بیت‌المقدس، از فروش این کتیبه‌ها و اشیاء تاریخی پرداخت شود. این حمله انتحاری سال ۱۳۷۹ رخ داد و طی آن سه نیروی نظامی به پیاده‌رویی شلوغ یک مرکز خرید حمله کرده و خود را منفجر کردند. این حمله انتحاری منجر به کشته شدن پنج تن و زخمی شدن ۲۰۰ نفر دیگر شد. هرچند در دادگاهی به تاریخ دوم اسفند ۱۳۹۶، رأی قضات دیوان عالی به نفع ایران صادر و حکم مصادره و فروش الواح هخامنشی ایرانی لغو شد، اما این پرونده روند استرداد الواح هخامنشی را حدود ۱۴ سال عقب انداخت.
سوغاتی شهید رئیسی از نیویورک
پنجمین محموله الواح در هشتم شهریورماه ۱۴۰۲ از سوی مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به نمایندگی ایران در آمریکا تحویل داده و پنج‌شنبه ۳۰ شهریورماه ۱۴۰۲ با هواپیمای ریاست‌جمهوری به ایران منتقل شد. این مجموعه در ۹ صندوق هر کدام به وزن ۷۵ کیلو گرم بسته‌بندی شده بود. این لوح‌ها پس از مراسم استقبال، به مخزن موزه ملی ایران منتقل شد.
گفتنی است؛ به تشخیص باستان‌شناسان و زبان‌شناس‌ها، گل‌نبشته‌های هخامنشی یافته‌شده از باروی تخت جمشید به زمان داریوش بزرگ، بنیانگذار تخت جمشید (۵۲۲ تا ۴۸۵ پیش از میلاد) مربوط می‌شود.