فرهیختگان: 20 شهریور محمدرضا خوشرو، مدیر شبکه نسیم در نشستی خبری جزئیات برنامه‌های جدید این شبکه را اعلام کرد و گفت: «برنامه «هزار و یک» با محوریت شخصیت جناب‌خان در مرحله ساخت دکور است و «مسابقه بی‌سابقه» نیز با اجرای فرزاد حسنی مراحل پیش‌تولید را می‌گذراند.»
او از برنامه‌های دیگر این شبکه هم نام برد و اعلام کرد هرکدام این برنامه‌ها در چه شرایطی از تولید و پخش هستند. او در ادامه از مهران مدیری هم نام برد که قرار است بعد از حل شدن یک سری از موارد، دوباره به شبکه نسیم برگردد.
همه این صحبت‌ها در شرایطی اعلام شد که شبکه نسیم سه سال است برنامه‌های پرمخاطبی مثل «خندوانه»، «دورهمی» و «کتاب‌باز» را تعطیل کرده و حالا صحبت از برگشت همان هنرمندان می‌شود تا بتوانند دوباره مخاطب را به شبکه سرگرمی تلویزیون برگردانند.
در گزارش پیش‌رو به سراغ آمارهایی از سال 1397 تا به امروز رفته‌ایم که نشان می‌دهد این شبکه مخاطبان کمتری به نسبت سه سال قبل دارد.
آغاز نسیم
سال 1392 بود که شبکه جدیدی به تلویزیون اضافه شد. تا قبل از این، دو شبکه آخری که نوار قرمزشان بریده شده بود، مربوط به موضوعات سلامت و ورزش بودند. نسیم با توجه به اسمی که داشت؛ فعالیتش مبتنی‌بر نشاط، سرگرمی، یادها و مسابقه بود. این شبکه فعالیت رسمی‌اش را از سال 1393 آغاز کرد و خیلی زود در دل بیننده‌های تلویزیون برای خودش جا باز کرد و شناخته شد. نسیم با مدل برنامه‌هایی که ساخت، نشان داد که نمی‌خواهد برای سرگرم کردن فیلم و سریال پخش کند؛ چراکه شبکه‌های زیادی از این ابزار برای جذب مخاطب استفاده می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد نسیم از همان ابتدا میان 10 شبکه پربیننده تلویزیون بود و تلاش می‌کرد که جایگاه خودش را میان شبکه‌های پربازدید نگه دارد.
26 شهریور، شبکه نسیم 11ساله می‌شود. از همان ابتدا رئیس وقت صداوسیما در جلسه افتتاحیه این شبکه وعده داد که برای هر ایرانی، 450 ساعت برنامه جذاب از این شبکه پخش خواهد شد. تا به اینجا نسیم با سه مدیر، مدیریت شده است. ابتدا حسین کرمی مدیریت این شبکه را به عهده داشت و بعدها محمد احسانی سال 96 مدیر و جانشین حسین کرمی شد که همزمان مسئولیت مدیریت بر شبکه نمایش و کانال‌های تماشا و نسیم را برعهده گرفته بود. در سال 1400 این مسئولیت به محمدرضا خوشرو داده شد تا بتواند برنامه‌های این شبکه را پیش ببرد.
اختراع چرخ به روش نسیم
ضرب‌المثل اختراع چرخ را حتما زیاد شنیده‌اید. شاید بتوان نوع مدیریت مدیران این دوره را یکی از مصادیق این ضرب‌المثل دانست. در این سال‌ها برنامه‌های شاخص شبکه نسیم مانند خندوانه، الگوی ساخت برنامه‌های دیگر قرار گرفته است. خندوانه یکی از برنامه‌هایی است که به‌دلیل ژانر خانوادگی‌ای که داشت، مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.
برنامه «بگو بخند»، نمونه‌ای ضعیف‌شده از آیتم استنداپ کمدی در برنامه خندوانه است. این برنامه که قطعا بدون پشتوانه‌ای چند ساله حالا در دو فصل روی آنتن آمده، در تلوبیون یک میلیون بازدید خورده است. در بهمن‌ماه سال 1402، «فرهیختگان» گزارشی از میزان بیننده‌های تلویزیون در یک ماه منتشر کرد. برنامه بگو بخند، تنها 8 درصد بیننده داشت. البته در شرایطی که میانگین مخاطبان 5 برنامه شبکه نسیم در ماه بهمن، به کمتر از 6 درصد می‌رسد.
«خوش‌نمک» دیگر برنامه کپی‌شده از خندوانه است که کیفیتی به‌مراتب پایین‌تر دارد. خوش‌نمک در بهمن‌ماه حدود 6 درصد مخاطب داشته است. فصل سوم این برنامه در تلوبیون تنها 8 هزار بازدید خورده است.
حفظ برند، از ساخت برند سخت‌تر است
نسیم شروع خوبی داشت اما در این چند سال اخیر از حرکت ایستاده است. شبکه‌ای که زمانی با معرفی کتاب، میزان تیراژ یک کتاب را جابه‌جا می‌کرد، حالا منفعل‌تر از هر زمان دیگری شده است. زمانی این برنامه با کمدی طنز، تلاش در نشان دادن مشکلات و مسائل جامعه داشت، اما حالا نه‌تنها از جامعه دور است که هیچ کنشگری در این زمینه هم ندارد.
برندهای مختلفی در این شبکه ساخته شد که از میان آنها، «کودک شو» هنوز در حال پخش شدن است؛ زمانی این برنامه مخاطبانی نزدیک به 40 درصد داشت و جزء برنامه‌های پرمخاطب صداوسیما حساب می‌شد، اما درحالحاضر حتی در تلوبیون هم به بازدید مناسبی نمی‌رسد. آخرین فصل کودک شو، با 950 هزار بازدید ثبت شده است.
مهم‌ترین موضوعی که باعث شده تا نسیم از دوران اوجش فاصله بگیرد، محتوایی است که نشان می‌دهد. زمانی خندوانه، دورهمی، کتاب‌باز و دیگر برنامه‌های این شبکه از محبوبیت زیادی برخوردار بود. حضور مجری‌ها و بازیگرانی که درحالحاضر هیچ نشانی از آنها در تلویزیون نیست، باعث می‌شد برنامه‌ها پرمخاطب‌تر شوند.
نسیم تا چند سال پیش به شعارش پایبند بود و برنامه‌هایی با محوریت شعار خودش تولید می‌کرد و نشان می‌داد. اما پخش سریالی با ژانر درام و ماورایی از شبکه نسیم، بدون هیچ‌گونه قاعده‌ای است. پخش سریال «احضار» هیچ تناسبی با این شبکه ندارد.
اعداد؛ مهر تاییدی بر بی‌مخاطب بودن
یکی از مسئولیت‌های اصلی مرکز تحقیقات صداوسیما، اعلام میزان مخاطبان برنامه‌هاست. جدول اولی که در این گزارش منتشر شده، طبق آمار مرکز تحقیقات از سال 1397 تا سال 1402 است. در این جدول بیشترین بازدید برای دو برنامه خندوانه و دورهمی در سال 1397 است که با عدد 66.9 ثبت شده است. گلچین برنامه‌های دورهمی در تیر‌ماه 1398، به عدد 49.3 می‌رسد. این عددی است که درحالحاضر هیچ‌‌کدام از برنامه‌های فعلی شبکه نسیم نتوانسته‌اند حتی به این عددها نزدیک شوند و این میزان مخاطب را ثبت کنند.
در جدول دومی که نام برنامه‌های یک سال اخیر شبکه نسیم آورده شده، میزان بازدید کل این برنامه‌ها در تلوبیون و آخرین قسمت منتشرشده را آورده‌ایم. میزان بازدید برنامه‌ها تا روز انتشار این گزارش ، آمده است. البته این آمار به دلیل این موضوع ارائه می‌شود که مرکز تحقیقات صداوسیما آماری از این برنامه‌ها در یک سال اخیر منتشر نکرده است.
متن کامل گزارش گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.
یادداشت کارشناسان حوزه فرهنگ و هنر درباره شبکه را اینجا بخوانید:
شبکه نسیم؛ طفلی که در آغاز بالغ‌تر بود
افت خودخواسته
چگونه فرصت‌های تلویزیون در جلب منافع ملی و ایجاد وحدت اجتماعی از دست رفت