فرهیختگان: در فضایی که برخی دچار افراط شده و هرگونه کنشی را که مسکو در تقابل با منافع ملی ایران نشان می‌دهد، نیز توجیه می‌کنند، در سوی مقابل برخی طیف‌های سیاسی نزدیک شدن به مسکو را به معنی دور شدن از غرب دانسته و با نگاهی مطلقا منفی به روابط با روسیه نگریسته‌اند. این طیف مترصد فرصتی‌اند تا هرگونه اظهارنظر مقامات روسی را که خلاف رویکرد ایران تلقی می‌شودُ به دست‌آویزی برای روس‌هراسی تبدیل کنند. نمونه نزدیک‌تر از این تقابل را نیز در چند روز اخیر پس از آنکه روسیه از احداث کریدور زنگزور در خاک ارمنستان حمایت کرد، مشاهده کردیم.
اگرچه این موضع برخلاف رویکرد تاکیدی تهران مبنی‌بر مخالفت با تغییر مرزهای جغرافیایی است اما نمی‌توان توقع داشت که مسکو نیز مواضعش را کاملا منطبق با ایران مطرح کند. مسیر درست در این دوگانه مخرب این است که از دریچه منافع ملی و غیرایدئولوژیک روابط تهران و مسکو را تحلیل کرده و راهکارهایی را پیشنهاد داد که قدرت تقویت اشتراکات و کاهش اختلافات دیدگاهی را داشته باشد. این امر نیز کاملا نسبی بوده و با نگاه صفر و صدی نباید به ارزیابی آن نشست.
تقویت اشتراکات راهبردی میان ایران و روسیه نیازمند همکاری‌های استراتژیک، توسعه پروژه‌های مشترک و ایجاد توافقات بلندمدت در زمینه‌های مختلف است. با تمرکز بر منابع مشترک و منافع دوجانبه، دو کشور می‌توانند روابط خود را تقویت کرده و به پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه‌های اقتصادی، امنیتی و دیپلماتیک دست یابند.
امنیت منطقه‌ای و مبارزه با تروریسم: ایران و روسیه هر دو به دنبال ثبات امنیتی در خاورمیانه و منطقه قفقازند و در مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی به همکاری پرداخته‌اند. این اشتراک می‌تواند با افزایش همکاری‌های اطلاعاتی، برگزاری مانورهای نظامی مشترک و ایجاد گروه‌های عملیاتی مشترک برای مقابله با تهدیدات تروریستی تقویت شود. همچنین همکاری در برنامه‌های امنیتی و نظامی برای حفاظت از مناطق استراتژیک می‌تواند به تقویت این رابطه کمک کند.
همکاری‌های اقتصادی و تجاری: ایران و روسیه هر دو به دنبال تقویت روابط اقتصادی و تجاری بوده و به توسعه مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری‌های دوجانبه علاقه‌مندند. برای تقویت این اشتراک، دو کشور می‌توانند به ایجاد توافقات تجاری و اقتصادی جدید، توسعه زیرساخت‌های تجاری مشترک و حذف موانع تجاری پرداخته و ایجاد مناطق آزاد تجاری یا توافقات اقتصادی کلان را در دستور کار قرار دهند.
همکاری‌های علمی و فرهنگی: ایران و روسیه دارای رابطه‌های فرهنگی و علمی عمیق و تاریخی و به دنبال تقویت تبادل‌های علمی و فرهنگی‌اند. این اشتراک می‌تواند با برگزاری رویدادهای فرهنگی مشترک، تبادل دانشجویان و محققان و پشتیبانی از پروژه‌های تحقیقاتی مشترک تقویت شود. همچنین، تقویت روابط دانشگاهی و پشتیبانی از برنامه‌های فرهنگی می‌تواند به تقویت این رابطه کمک کند.
توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل: ایران و روسیه به دنبال توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل برای ترانزیت انرژی و کالا از طریق منطقه اوراسیا هستند. برای تقویت این اشتراک، دو کشور می‌توانند به پروژه‌های حمل‌ونقل مشترک مانند کریدورهای ترانزیتی، شبکه‌های حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای پرداخته و سرمایه‌گذاری‌های مشترک را در این زمینه افزایش دهند.
هماهنگی در مسائل بین‌المللی: ایران و روسیه در بسیاری از مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای به‌ویژه در تقابل با نفوذ غرب به دنبال هماهنگی و همکاری‌اند، از جمله در زمینه مسائل امنیتی، سیاسی، اقتصادی. برای تقویت این اشتراک، دو کشور می‌توانند به تشکیل کمیته‌های مشترک برای بررسی مسائل بین‌المللی، هماهنگی در سیاست‌های خارجی و تقویت روابط دوجانبه در سازمان‌های بین‌المللی پرداخته و گزارش‌های مشترک درباره مسائل کلیدی منتشر کنند.
متن کامل گزارش علی مزروعی، خبرنگار گروه نقد روز را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.