امیر موسوی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، در باره مهمترین محورهای مورد پیگیری در این سفر می‌گوید: «پزشکیان ۳ محور اصلی را باید پیگیری کند. اولا بحث سیاسی برای تحکیم روابط که در این خصوص هم تیم سیاسی رئیس‌جمهور و هم آقای عراقچی همراه ایشان هستند. جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری است که نظام جدید عراق را بعد از سرنگونی صدام به‌رسمیت شناخت و تقویت کرد. دوم بحث اقتصادی است. یک تیم اقتصادی همراه رئیس‌جمهور خواهد بود و تعدادی از شرکت‌های بزرگ ایرانی در حوزه‌های مختلف نفتی، گازی و برق دولت را همراهی می‌کنند. این همراهی از این جهت مهم است که مذاکرات اقتصادی و تجاری با حضور همتا‌یان پیگیری می‌شود. مهمترین محور این سفر هم امضای تفاهمنامه امنیتی بین دو کشور است. یکی از بحث‌های مهم حضور تروریست‌های ضد ایرانی در مرزهای شمال‌غربی کشور و در منطقه کردستان عراق است. موضوع مبارزه با تروریسم و مبادله زندانیان دیگر محور سفر خواهد بود.»
خلع سلاح و اخراج تروریست‌ها گام بعدی توافق امنیتی تهران- بغداد
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در ادامه به تشریح تفاهمنامه امنیتی بین ایران و عراق پرداخت و در این باره توضیح داد: «این توافقنامه هم از جهت برچیدن مراکز آموزشی و مقر گروه‌های تروریستی در سلیمانیه و اربیل و هم برای آسایش منطقه بسیار مهم است. اگر توافقنامه به‌خوبی اجرا شود این مشکلات دیگر وجود نخواهد داشت. یکی از دستاوردهای مهم این سفر این توافقنامه خواهد بود که مدتی معلق مانده و به امضای نهایی نرسیده بود.
بحث خلع سلاح اینها و متوقف کردن همه فعالیت‌های تبلیغاتی و نظامی آنها در دستور‌کار است. حتی رفت و آمدها باید محدود شود تا به خروج از عراق تشویق شوند. درست است که تروریست‌ها اخیرا کمی به عقب رانده شده‌اند اما باید بیرون بروند همان‌طور که منافقین از این کشور خارج شدند. اینها خطری هستند که حضورشان هم برای عراق و هم برای ایران مشکل‌ساز است، چون برنامه‌هایشان را از اسرائیل و آمریکا می‌گیرند و هیچ اهمیتی برای حاکمیت عراق قائل نیستند.»
امیر موسوی، استقرار عراق در منطقه شمالی هم‌مرز با ایران را دومین مبحث مهم توافقنامه امنیتی دانسته و دراین‌‌باره توضیح می‌دهد: «ارتش عراق به‌دلیل اختلاف اربیل و بغداد در مناطق مرزی شمال غرب حضور مشخصی ندارد. با توجه به سفر نیچروان بارزانی به ایران و توافق بر سر این موضوع این احتمال وجود دارد که با امضای توافقنامه امنیتی در بغداد این موضوع هم بهتر اجرایی شود. پیش از این هم در سفر آقای رئیسی به عراق خیلی از مباحث مطرح شده بود که در این توافقنامه هم وجود دارد.
موسوی با توجه به سفرهای اخیر مقامات امنیتی دو کشور در مورد نهایی شدن این تفاهمنامه ابراز امیدواری کرد و گفت: «سفر پزشکیان خیلی دستاورد بزرگی است؛ چراکه آمریکایی‌ها و تابعین منطقه‌ای آنها خیلی تمایلی به این قضیه ندارند. اما مراودات تهران و بغداد نشان می‌دهد اراده قوی سیاسی در عراق وجود دارد. شیاع‌السودانی نیز در سفر اخیر به تهران و حضور در تشییع پیکر شهید رئیسی این نکته را مورد تاکید قرار داد. دیداری که احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی و سید‌قاسم العرجی، دبیر امنیت ملی عراق داشتند و همچنین سفر سرلشکر باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح به عراق نشان می‌دهد مقدمات توافق‌های امنیتی انجام شده است. مسائل مشخص و امید‌واریم پیش‌نویس تهیه شده به امضای نهایی برسد و مورد تصویب مجالس دو کشور نیز قرار گیرد.
دسترسی ایران به منابع مالی خود در عراق باید تسهیل شود
محمد خواجویی؛ دیگر تحلیگر مسائل خاورمیانه درباره مهمترین محورهای سفر پزشکیان به عراق گفت: رصد دارایی‌های عراق توسط آمریکا باعث شده این کشور در مراودات اقتصادی خود با ایران دچار چالش باشد. این مساله باعث شده این کشور در قبال ایران حدود 11 تا 12 میلیارد دلار بدهی انباشته داشته باشد.
خواجویی با اشاره به اولویت‌های مهمی که در روابط دوطرف باید مورد توجه قرار گیرد، به موضوع پول‌های بلوکه‌شده ایران اشاره کرد و توضیح داد: «مهمترین موضوعی که الان بین دو کشور ایران و عراق در دستور کار است، روابط اقتصادی و تجاری است. ما الان جزء کشورهایی هستیم که تامین‌کننده گاز و برق عراق‌اند، یکی از چالش‌هایی که ما با کشور عراق داریم درباره دریافت پول حاصل از فروش منابع گازی و برقی‌مان به عراق است. یکی از مقامات عراق چندماه پیش اعلام کرد که چیزی حدود 11 میلیارد دلار پول ایران در عراق بلوکه شده است. مقامات ایرانی هم درباره چنین رقمی صحبت کرده‌اند. در سال‌های اخیر همواره یکی از مشکلات‌مان درباره دسترسی به این منابع بوده است. عراق به‌دلیل تحریم‌های آمریکا نمی‌تواند به‌راحتی این پول را در اختیار ایران قرار دهد و این پول در یکی از بانک‌های عراق به‌صورت دینار نگهداری می‌شود و یک‌سری محدودیت‌هایی در دسترسی به منابع داریم. البته معافیت‌هایی در بعضی دوره‌ها درباره نحوه استفاده از این پول، توسط آمریکایی‌ها برای عراقی‌ها گذاشته شده تا عراق بتواند با ایران مذاکراتی داشته باشد. اما به‌هرحال ما به این پول دسترسی مستقیم نداریم. یکی از مهمترین اولویت‌ها که می‌تواند در این سفر مورد بررسی قرار بگیرد، ایجاد سازوکاری است که ما بتوانیم از آن منابع پولی که آنجا داریم به نحو احسن استفاده کنیم.
وی افزود: طبیعتا ما شرایط کشور عراق را هم درک می‌کنیم که ناگزیرند برخی چهارچوب‌های تحریمی عراق را هم رعایت کنند. اما این موضوع الزاما نمی‌تواند کاملا مانعی را برای استفاده بهینه ما از آن منابع ایجاد کند، به‌طور مثال می‌شود به توافقاتی اشاره کرد که تجار ایرانی برای واردات از عراق به ایران داشته‌اند. برای بازپرداختی که به طرف عراقی می‌دهند می‌توانند از این منبع استفاده کنند. بنابراین یکی از اولویت‌ها تسهیل مراودات تجاری و مالی ما با عراق است و تسهیل کردن روند دسترسی ایران به این منابع پولی است که ما در عراق داریم.
عراق باید برای پرداخت دیون به آمریکا فشار بیاورد
این تحلیلگر خاورمیانه در ادامه با اشاره به نقش ایران در تامین نیاز عراق به انرژی و بدعهدی سایر کشورها در انجام تعهدات خود به عراق، ایران را تنها کشوری توصیف کرد که در کنار ملت عراق ایستاده و این ایستادگی ایجاب می‌کند تا عراق نیز برای پرداخت دیون ایران به آمریکا فشار بیاورد. موسوی در این باره گفت: « هیچ کشوری نه گاز به عراق می‌دهد و نه برق. کشورهای مختلف صرفا به عراق قول می‌دهند. دولت سودانی می‌تواند با تلاش‌های دیپلماتیک برای این قضیه راه‌حلی پیدا کند، چون دولت عراق می‌داند هیچ کشوری در حوزه گاز و برق نمی‌تواند کمکش کند. عراق امکانات استخراج گاز را دارد اما مشکل پالایشگاه و سرمایه‌گذاری دارد. توتال وعده داده از سال ۲۰۲۷ وارد عراق شده و در این امر آنها را کمک کند اما بعید به‌نظر می‌رسد، چون برای چندمین‌بار در این رابطه وعده داده می‌شود. جنرال الکتریک هم برای چهارمین‌بار برای ایجاد نیروگاه برق توافق امضا کرده اما تا الان کاری نکرده است. زیمنس هم به‌خاطر فشارهای آمریکا نتوانسته کاری کند. درحالی‌که ایران توانسته دو نیروگاه بزرگ در بصره ایجاد کند. شرکت مپنا یک نیروگاه هزار مگاواتی ساخته و دومین نیروگاه هم ۶۰ درصد جلو رفته اما نمی‌توانند به ایران پول بدهند. مپنا الان مبالغ زیادی از دولت عراق طلب دارد که نتوانسته وصول کند. شرکت‌های برق ایرانی کارهای بزرگی در عراق انجام داده‌اند. با توجه به این موارد ایران کارهای بزرگی انجام می‌دهد و تنها کشوری است که در کنار ملت عراق ایستاده است. دولت عراق هم تعهداتش را انجام می‌دهد منتها باید فشارهایی نیز به دولت آمریکا بیاورد تا این مساله حل و فصل شود.»
گردشگری و میادین مشترک مورد توجه قرار گیرد
موسوی اهمیت حوزه گردشگری را نیز این‌گونه مورد تاکید قرار داد: «نکته مهم دیگر در این مذاکرات بحث گردشگری بین ایران و عراق است. بهترین جا برای تردد عراقی‌ها به خارج از کشور، ایران است. برای ایرانی‌ها هم بهترین‌جا عراق است؛ چراکه مقصد جذاب زیارتی است، ویزا نمی‌خواهد و کارت عابربانک ایران هم در عراق کار می‌کند. تقریبا سالیانه ۴ میلیون زائر از ایران در مناسبت‌های مختلف به عراق می‌روند. ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار عراقی نیز به ایران آمده‌اند. این تردد نیاز به سازماندهی گذرگاه‌ها، معابر مرزی، هتل‌ها و خدمات پزشکی و ترجمه دارد. خدمات خوبی وزارت میراث فرهنگی برای این بحث دارد. در سفر پزشکیان نیز این مساله مورد توجه قرار می‌گیرد. مهمترین مساله در این رابطه راه‌آهن شلمچه- بصره است. ۳۲ کیلومتر راه‌آهن سال‌هاست که معطل مانده درحالی‌که هم به انتقال کالا کمک می‌کند و هم انتقال مسافران. این بحث هم به جهت درآمد‌زایی و هم تامین آسایش مردم دو کشور، خیلی مهم است. معافیت‌های گمرکی نیز دیگر مساله‌ای است که باید در این سفر مورد توجه قرار گیرد.»
متن کامل این گفتگوها و همچنین گفتگوی دیگر در این زمینه را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.