مریم فضائلی، خبرنگار گروه فرهنگ: المپیک 2023 فرانسه، سی‌ودومین المپیکی بود که از سال 1896 تا به امروز برگزار شده است. از افتتاحیه و تا اختتامیه، حواشی زیادی برای این دوره پیش آمد. المپیک از رود سن آغاز شد و در استادیوم دوفرانس به اتمام رسید. اما در همان روز اول حواشی بابت بازنمایی نقاشی شام آخر گریبان فرانسه را گرفت.
علاوه‌بر این استفاده از کودکی در افتتاحیه، جزء مصادیق کودک‌آزاری حساب شد. فرانسه بابت این اتفاق‌ها عذرخواهی کرد اما نشان داد که از نظرش اقلیت و فردگرایی پراهمیت‌تر از جمع است. بازی‌ها برگزار شد تا رسید به اختتامیه. اختتامیه‌ای که تلاش شد تا با پیام صلح، دوستی و آزادی برگزار شود. پاریس به دنبال دمیدن روح تازه‌ای به بزرگ‌ترین رویداد ورزشی جهان بود، اما در این حین با ساختارشکنی‌هایی که انجام داد اعتراضات زیادی را شنید.
در این باره با محمدحسن یادگاری، عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مستندساز گفت‌وگو کردیم.
محمدحسن یادگاری صحبت خود را درباره المپیک پاریس و ابعاد فرهنگی این رویداد ورزشی این گونه آغاز کرد: «المپیک امسال از دو جهت برای ما قابل تامل است. یکی از آن جهت که برای ایران مهم است و ورزشکاران کشور خودمان در رشته‌های مختلف حضور داشتند. یکی از آن جهت که المپیک مانند خیلی از رویدادهای دیگر جهان به‌عنوان یک رویداد جهانی مطرح است. هر کدام از این ابعاد ساحت خودش را دارد. المپیک امسال برای ما ایرانی‌ها یکی از پرروایت‌ترین المپیک‌ها بود، حتی در تاریخ ورزش‌مان این حجم از روایت متنوع و متکثر جدی است. با توجه به فرهنگ پهلوانی و ملی که داریم، این نوع از روایت‌ها باید گفته شود.»
یادگاری درباره بعد جهانی این رویداد گفت: «در بخش جهانی کشور فرانسه در مدیریت فرهنگی خودش همیشه در تاریخ معاصر تمایل داشته تا خلاف عرف، آوانگارد و هنجارشکن کنشگری کند. تلاشش هم همیشه بر این بوده تا از آن حالت اصیل و ساختارگرایانه دور شود. یک اعوجاجی در مدیریت فرهنگی فرانسه وجود دارد که برای خودشان این هنجارشکن بودن دارای اصالت است.»
از نظر محمدحسن یادگاری فرانسوی‌ها در ریشه‌های فلسفی به این ساختارشکنی رسیدند. او سینما را مثال زد و گفت: «موج نو سینمای فرانسه هم به پیروی از خط‌شکنی هالیوود و هنجارشکنانه رفتار کرده است. چنین چیزی سال‌هاست که در فرهنگ فرانسه وجود دارد. بدین ترتیب نمایش برجسته رویکرد ال‌جی‌بی‌تی‌ها از همین خط‌شکنی که در فرهنگ فرانسه معاصر ریشه دوانده برآمده است.»
یادگاری معتقد است که ساختارشکنی لزوما خوب نیست؛ چراکه شاید جایی اخلاق را زیرپا بگذاری و جایی مجبور شوی که اعتراضاتی را برانگیزی. بالاخره هرکسی به چهارچوبی معتقد است. ما هم فقط چهارچوب دین را در نظر نمی‌گیریم.
یادگاری به ابعاد دیگری از این المپیک هم اشاره کرده و گفت: البته من مخالف این هستم که فقط جنبه‌های منفی این المپیک را بیان کنم. هنجارشکنی باعث شد تا ابعاد خوبی هم از این المپیک نمایش داده شود. مثلا این نکته که مسابقات در اماکن عمومی و در سطح شهر برگزار شد و دسترسی راحت‌تر و تماشاگران بیشتر داشت. مدیریت فرهنگی فرانسه بر آن بود تا هویت شهر پاریس نمایش داده شود. برای مثال سالن گِرن پله (قصر بزرگ) که مسابقات تکواندو و شمشیربازی در آن برگزار شد را الان می‌شناسیم؛ چراکه برای ما ایرانی‌ها به‌خاطر افتخارآفرینی تیم‌ها و بازیکنان‌مان این ساختمان هویتی شاخص پیدا کرده و اگر روزی به پاریس برویم، حتما آن را می‌بینیم.
وی افزود: همین نمایش از موزه لوور در افتتاحیه، برج ایفل در مسابقات والیبال ساحلی و سه‌گانه در رود سن در سطح شهر افتاد که البته مسابقه سه‌گانه به‌خاطر آلودگی رود سن با انتقادات شدیدی همراه بود. همه این شکل از برگزاری مسابقات به‌خاطر نگاه مردم‌گرایانه و شهرگرایانه بود. شهر در این المپیک هویتی مازاد پیدا کرده. در این المپیک استادیوم‌ها صرفا بازسازی شد و ساخت پروژه‌های عظیم عمرانی برای ساخت مجموعه‌ها و استادیوم‌ها در دستورکار فرانسوی‌ها نبود. اتفاقی که مثلا در جام‌جهانی قطر شاهدش بودیم.