فرهیختگان: «سرزمین مادری» نام بهتری برای آخرین سریال کمال تبریزی است تا سرزمین کهن. درست است که سرزمین ایران پیشینه‌ای کهن دارد و مسائل تاریخ معاصر ما هم از رویدادها و باورهای کهن‌مان ریشه می‌گیرد اما این مجموعه به تاریخ معاصر ایران و تکوین بخشی اساسی از گفتمانی می‌پردازد که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۵۷ شد و از همین رو نام سرزمین مادری برایش متناسب‌تر به نظر می‌رسید.
پخش این سریال به دلیل حواشی آن با وقفه‌ای ۱۰ ساله مواجه شد و صداگذاری و دوبله روی بعضی از بخش‌ها و حذف بعضی از صحنه‌ها بود که نهایتا نمایش آن را ممکن کرد. صحبت درباره مسائلی که حواشی این سریال را ایجاد کرد می‌تواند مبسوط و چالش‌برانگیز باشد و حتی هنوز هم بد نیست که در فضای آرام و عالمانه این مباحث ادامه پیدا کنند اما به هر حال حتی اگر شدت واکنش‌ها یا شکل‌شان را بتوانیم نقد کنیم، نمی‌توان کتمان کرد که اساس طرح شدن‌شان بی‌معنا نبود.
تماشای سریال سرزمین مادری شبیه به تماشای یک آلبوم قدیمی از بازیگران سینمای ایران هم هست. انبوهی از ستاره‌ها در این مجموعه گرد هم آمده‌اند تا به‌یاد بیاوریم که روزگاری پاتوق بهترین‌های هنر نمایش در پروژه‌های بزرگ تلویزیون بود.
تلویزیون می‌تواند در رسانه‌های دیگر ازجمله فضای مجازی مخاطبان را به تماشای برنامه‌های خودش ترغیب کند و آنها را سر ساعت معینی از روز یا هفته پای گیرنده‌هایشان بنشاند؛ نه اینکه دیده شدن بخشی از یک برنامه یا سریال در رسانه‌های دیگر را به‌حساب دیده شدن خود تلویزیون بگذارد.
این نکته‌ای است که توجه به آن می‌تواند به دیده شدن بسیاری از برنامه‌های تلویزیون کمک شایانی بکند؛ چه اینکه به‌رغم صحیح بودن بعضی از انتقادات نسبت به افت کیفیت بعضی از محصولات تلویزیون، تمام مساله کاهش مخاطب را نمی‌توان به پای همین افت گذاشت و بخشی از آن به تبلیغ ناکافی و... هوشمندانه محصولات تلویزیون در رسانه‌های دیگر برمی‌گردد.
نکته دیگری که از خلال توجه به سریال سرزمین مادری و بحث درخصوص آن به ذهن می‌رسد این است که چرا دیگر چنین مجموعه‌هایی در سیما تولید نمی‌شوند؟ چند سطر بالاتر به این اشاره شد که شبکه نمایش خانگی هرچند برای تلویزیون رقیبی جدی در سریال‌سازی شده است، اما این خلأ را نمی‌تواند پر کند پس به‌واقع باید این پرسش را فراتر از مباحث مربوط به بودجه کلی سازمان صداوسیما جدی گرفت که چرا دیگر آثاری از قبیل «کیف انگلیسی» یا «سرزمین مادری» در تلویزیون تولید نمی‌شوند یا اگر تولیداتی وجود دارد، به آن کیفیت و غنای سابق نیست؟
متن کامل گزارش میلاد جلیل‌زاده، خبرنگار گروه فرهنگ را در روزنامه فرهیختگان بخوانید. همچنین پرونده «فرهیختگان» را در خصوص سریال سرزمین مادری در گزارش‌های «درخشش گذشته و بحران کیفیت امروز» و «روایت تاریخ بدون لکنت» در روزنامه بخوانید.