حانیه قاسمیان، خبرنگار گروه جهان‌شهر: 40 سالگی را سن پختگی و بلوغ تعبیر می‌کنند. 40 سالگی سنی است که آدمیزاد جوانی را پشت‌سر گذاشته است. 40 سال می‌شود 14 هزار و 600 روز. 40 سال یعنی یک عمر. حالا اسماعیل هنیه، بعد از 40 سال مبارزه مستمر و بعد از 14 هزار و 600 روز جنگیدن برای مردم سرزمینش، در سرچشمه مقاومت کیلومتر‌ها دور‌تر از خانه‌اش به شهادت رسید.
فرزند اردوگاه آوارگان
خانواده اسماعیل هنیه، از روستایی به نام جوره، واقع در حاشیه عسقلان اشغالی، به اردوگاه شاطئ کوچانده شدند. جمعیت اردوگاه آوارگان پناهندگان شاطئ در شمال غزه، 103 هزار نفر برآورد شده است. این اردوگاه را آوارگانی که پس از نکبت سال 1948 از شهر‌های شمالی و مرکزی فلسطین آواره و به‌زور کوچانده شدند، ساختند.
هنیه تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌اش را در مدرسه‌های متعلق به کمیساریای پناهندگان فلسطینی سازمان ملل (اونروا) تمام کرد، مدرسه‌هایی که به شهادت شاهدان عینی، در اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی تاسیس شده‌اند که نسل جدید فلسطینی به گروه‌های شبه‌نظامی حامی مقاومت جذب نشوند. مدرسه‌هایی که قرار است کودکان بی‌جا شده فلسطینی چیزی از تاریخ و فرهنگ فلسطین نیاموزند، از مقاومت و حق بر زمین، حرفی نشنوند و درس‌شان را بخوانند.
از کشوری «امن» اقامتی تحت عنوان پناهنده بگیرند و بروند تا دردسر‌های رژیم اشغالگر برای تصرف بقیه این سرزمین را کمتر کنند. اسماعیل هنیه در همین اردوگاه متولد شد، در همین اردوگاه درس خواند، خانه و زندگی‌اش تا پایان عمر در همین اردوگاه بود. بیش از 60 نفر از اعضای خانواده و طایفه‌اش در همین اردوگاه و در حملات هوایی از آغاز هجوم ارتش رژیم‌صهیونیستی به نوار غزه شهید شدند و خانه‌اش در اردوگاه شاطئ طی حملات این 10 ماه به‌طور کامل تخریب شد.
برآمدن یک رهبر کاریزماتیک
گزافه نیست اگر بگوییم که قبول مسئولیت ریاست دفتر شیخ احمد یاسین و همنشینی نزدیک با او تاثیری عمیق بر منش و رفتار سیاسی و حزبی هنیه گذاشت. شیخ احمد یاسین، حقیقتا یک رهبر اسلام‌‌گرای کاریزماتیک بود. ایده‌های سیاسی و اجتماعی او مبتنیبر روح برآمده از خوانش‌های انقلابی از اسلام بود. احمد یاسین عمده محبوبیتش را با فعالیت اجتماعی و مدنی مبتنیبر مبارزه انقلابی، در سال‌‌هایی به دست آورد که حرکت فتح، در آستانه توافق اسلو و سازش با رژیم اشغالگر بود.
دیگر رهبر جنبش آزادی‌‌خواه فلسطین (یاسر عرفات) به‌واسطه پذیرش ایده‌های سازشکارانه و به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی، رفته رفته از محبوبیتش در میان آزادی‌خواهان فلسطینی کاسته شد.
هنیه در چندین مصاحبه از تاثیر عمیق شخصیت شیخ احمد یاسین بر زیست سیاسی و مبارزاتی‌اش اشاره کرده است. مطالعه الگو‌های ترور شخصیت‌های فلسطینی از جمله شیخ احمد یاسین و جانشین خلفش اسماعیل هنیه نشان می‌دهد رژیم‌صهیونیستی، از کاریزما و توانایی تاثیرگذاری عمومی رهبران فلسطینی به اندازه عمل‌گرایی نظامی هراسان است.
جایگاه هنیه در جنبش حماس طی انتفاضه الاقصی به دلیل ارتباطش با شیخ احمد یاسین و به دلیل ترورهای اسرائیل علیه رهبری جنبش تقویت شد. در دسامبر ۲۰۰۵، او ریاست لیست تغییر و اصلاح را برعهده داشت که در انتخابات قانونگذاری فلسطین در سال ۲۰۰۶ اکثریت را به دست آورد.
انتخاب کاملا دموکراتیک
لیست حرکت حماس با نام فهرست تغییر و اصلاح در سال 2006 و پس از پیروزی نیروهای قسام بر رژیم‌صهیونیستی، بیشترین کرسی در مجلس فلسطین را به دست آورد و توانست از جنبش فتح پیشی بگیرد. هنیه، سرلیست فهرست تغییر و اصلاح بود. در تاریخ 16 فوریه 2006 حماس اسماعیل هنیه را برای تصدی سمت نخست‌وزیری فلسطین نامزد کرد و او در تاریخ بیستم همان ماه برای این سمت از سوی مجلس فلسطین انتخاب شد.
در تاریخ 30 ژوئن 2006، دولت اسرائیل تهدید به ترور او کرد. در تاریخ 14 ژوئن 2007 بعد از اینکه گردان‌های شهید عزالدین القسام شاخه نظامی حماس بر مراکز دستگاه‌های امنیتی در نوار غزه تسلط پیدا کردند؛ رئیس‌جمهور تشکیلات خودگردان فلسطین، محمود عباس او را از سمت نخست‌وزیری برکنار کرد. هنیه به این تصمیم اعتراض کرد و آن را «غیرقانونی» دانست و آن را عجولانه توصیف و تاکید کرد که «دولت او به وظایف خود ادامه خواهد داد و از مسئولیت‌های ملی خود در قبال مردم فلسطین دست نخواهد کشید.»
مجلس قانونگذاری فلسطین این برکناری را اقدام غیرقانونی دانست و هنیه به‌عنوان نخست‌وزیر برکنارشده به انجام وظایف خود در نوار غزه ادامه داد تا زمانی که دولت جدیدی از مجلس قانونگذاری اعتماد را دریافت کند. پس از آنکه حرکت حماس به رهبری اسماعیل هنیه که در فرآیندی کاملا دموکراتیک توسط مردم غزه انتخاب شده بود اداره امور غزه را در پی گرفت و همچنین گردان‌های قسام ذیل حرکت مقاومت اسلامی حماس به مبارزه در راستای حق مشروع دفاع علیه رژیم اشغالگر ادامه دادند.
جنبش حماس سه بازوی هم‌عرض با وظایف و تشکیلات متفاوت دارد. شاخه نظامی معروف به گردان‌های القسام، دفتر تبلیغاتی که مسئول امور اجتماعی و رسانه‌ای است و دفتر سیاسی که وظیفه امور دیپلماتیک را برعهده دارد. در سال 2017 مجلس شورای حماس هنیه را به ریاست دفتر سیاسی حماس انتخاب کردند. این در حالی بود که پس از محاصره کامل غزه و کنترل تنها معبر زمینی به غزه یعنی رفح در سال 2011، هنیه پس از یکی از سفر‌هایش به بیرون از نوار غزه هرگز اجازه بازگشت به خاک خود را پیدا نکرد و تا آخرین روز زندگی‌اش در تبعید به سر برد.
پس از تبعید او بیشتر اعضای خانواده‌اش در غزه و در همان اردوگاه آوارگان ساکن ماندند و حتی در طی 10 ماه حمله رژیم‌صهیونیستی غزه را ترک نکردند. به گزارش الجزیره ماه گذشته میلادی، 10 نفر از اعضای خانواده اسماعیل هنیه در اردوگاه آوارگان الشاطی طی حمله هوایی رژیم به شهادت رسیدند. این در حالی است که طبق قوانین بین‌الملل حمله به اردوگاه آوارگان غیرقانونی و مصداق جنایت جنگی محسوب می‌شود. در ماه آوریل گذشته نیز سه پسر هنیه در غزه به شهادت رسیدند.
عروج یک چهره دیپلماتیک
شهادت اسماعیل هنیه در حالی صورت گرفت که او رئیس دفتر سیاسی حماس و در حقیقت دیپلماتیک‌ترین چهره حماس به حساب می‌آمد. ترور او تحت عنوان رئیس دفتر سیاسی و در سفری رسمی برای شرکت در مراسمی رسمی به ایران، صورت گرفت. این ترور تمایز بزرگی با سایر عملیات‌های تروریستی برای حذف فرماندهانی چون محمد ضیف فرمانده گردان‌های القسام در داخل نوار غزه دارد. می‌توان بدون لکنت گفت که این ترور به معنای انسداد تمام راه‌های گفت‌وگوی حماس با رژیم اشغالگر برای رسیدن به آتش‌بس دائم است.