فرهیختگان: بررسی تجربه‌های پیشین نشان می‌دهد اجرای راهکارهای غیرقیمتی قوی می‌تواند به کاهش پایدار مصرف بنزین کمک کند؛ راهی که محمود احمدینژاد توانست با موفقیت در سال‌های 86 تا 89 اجرایی کند و حسن روحانی با بی‌توجهی نسبت به آن فاجعه آبان 98 را رقم زد. البته قطعا شرایط فعلی کشور از جنبه‌های مختلف مثل سرمایه اجتماعی، قدرت خرید مردم، رها بودن لنگر انتظارات تورمی، درآمدهای ارزی دولت و آشفتگی در بازار ارز متفاوت با شرایط سال‌های 86 تا 89 است و نمی‌توان قانون هدفمندی یارانه‌ها و راهکارهای غیرقیمتی پیوست آن را دقیقا اجرایی کرد و نتیجه مطلوب گرفت.
به بیان دیگر دولت پزشکیان باید نسخه‌ای جامع‌تر و هوشمندانه‌تر از نسخه دولت احمدینژاد را برای کنترل و کاهش پایدار مصرف بنزین بدون ایجاد تبعات امنیتی و اجتماعی اجرایی کند؛ نسخه‌ای که قطعا سختی‌ها و پیچیدگی‌های فراوانی در مسیر اجرا داشته اما پیاده‌سازی آن غیرممکن نیست.
برآوردها نشان می‌دهد که با تداوم روند فعلی مصرف بنزین، ناترازی و ارزبری ناشی از آن سالانه بین 2 تا 3 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. جهت تقریب ذهن واردات 3 میلیارد دلاری بنزین در سال 1402 معادل یک ماه درآمد فروش نفت ایران است.
یعنی با روند فعلی، دولت ایران باید هر سال معادل یک ماه درآمد نفتی به بودجه واردات بنزین اضافه کند و ظرف 12 الی 16 سال آینده، تمامی درآمدهای نفتی صرف واردات بنزین خواهد شد.
همچنین طبق برآورد سند تامین انرژی بخش حمل‌ونقل، تقاضای بنزین در افق 1420 به حدود 220 میلیون لیتر در روز خواهد رسید که بیش از 2 برابر تولید فعلی بنزین کشور است.
مسعود پزشکیان در مصاحبه خود اشاره کرد که هزینه واردات بنزین 30 الی 40 هزار تومان بر لیتر و فروش آن لیتری 1500 تومان است. اما واقعا هزینه تامین هر لیتر بنزین بدون محاسبه ارزش ذاتی نفت، برای دولت چقدر است؟
طبق گزارش موسسه Elinenergy (نمودار سه)، براساس صورت مالی شرکت ملی نفت در سال 1400 و صورت مالی شرکت‌های پالایشی در سال 1401، هزینه تمام‌شده تامین هر لیتر بنزین در داخل کشور بدون ارزش ذاتی نفت، معادل 6 هزار و 942 تومان محاسبه می‌شود. قیمت هر لیتر بنزین وارداتی در سال 1402 نیز 32 هزار و 475 تومان بوده است.
با در نظر گرفتن سهم بنزین تولید داخل و بنزین وارداتی در تامین تقاضای کل، میانگین وزنی قیمت هر لیتر بنزین در سال 1402 معادل 9 هزار و 363 تومان محاسبه می‌شود که این رقم با توجه به افزایش واردات بنزین در سال جاری به حدود 11.2 هزار تومان به ازای هر لیتر افزایش می‌یابد.
دقت کنید که قیمت محاسبه شده درباره بنزین بدون ارزش ذاتی نفت و قیمت جهانی آن بوده و بر مبنای هزینه ریالی تامین هر لیتر بنزین محاسبه شده است.
متن کامل گزارش سید‌احسان حسینی، خبرنگار را در روزنامه فرهیختگان بخوانید.