فرهیختگان: علم نانو تحول قابل توجهی را در عرصه‌های مختلف از تجهیزات صنعتی گرفته تا علم پزشکی ایجاد کرده و حالا یکی از حوزه‌های علمی مهم در دنیا به شمار می‌رود. کشورمان نیز از حدود 25 سال پیش وارد این حوزه شد تا در کنار تربیت نیروی انسانی، در حوزه پژوهش و تولیدات علمی نیز بتواند گام‌های موثری بردارد و بستر را برای تولید و صادرات محصولات نانویی فراهم کند. کارنامه کاری متخصصان این حوزه باعث شده تا امروز ایران در سطح بین‌المللی حرفی برای گفتن داشته باشد و در زمره 5 کشور دنیا از لحاظ تولیدات علمی مرتبط با این حوزه قرار بگیرد. گردش مالی 30 هزار میلیارد تومانی بازار محصولات این حوزه علمی نسبت به دیگر حوزه‌ها هم از دیگر مولفه‌هایی است که نشان می‌دهد  نانو توانسته در کشورمان رشد قابل توجهی داشته باشد. در این میان ستاد فناوری نانو به صورت سالانه با انتشار گزارش اجرای سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو در ایران، اتفاقات رخ داده در این حوزه را با نگاهی آماری مورد بررسی قرار می‌دهد که جدیدترین نسخه این سند نیز در نیمه اول تیر ماه منتشر شد و تصویر کاملی از آنچه در سال 1402 رخ داده، ارائه کرده است.

ارتقای یک‌پله‌ای در کیفیت مقالات نانویی

یکی از موضوعات اثرگذار در بحث مقالات را باید انتشار آنها در مجلات Q1 دانست که نشان از کیفیت مقالات منتشرشده  دارد. متاسفانه در این زمینه هم روند کیفی مقالات افولی بوده به‌طوری‌که 8 درصد از تعداد این مقالات کاسته شده است؛ هرچند اگر بخواهیم وضعیت را صرفا در داخل کشور مقایسه کنیم، باید عنوان کرد تعداد مقالاتی که به مجلات Q1 راه یافتند، یک درصد بیشتر شده و باعث شده تا جایگاه ایران از پله هشتم دنیا به پله هفتم برسد و انگلیس را پشت سر بگذارد. با این حال از بین کشورهای منطقه، همچنان عربستان همانند سال گذشته در جایگاه 6 دنیا قرار دارد. کشوری که طی سال‌های اخیر توانسته سرعت علمی خود را به شکل فزاینده‌ای بالا ببرد.

میزان صادرات نانویی کشور 35 درصد بیشتر شد

صادرات غیرنفتی برای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است و در این میان صادرات محصولات نانویی توانسته سهم نسبتا خوبی را به خود اختصاص دهد. به‌طوری که سال 1401 میزان کل صادرات این حوزه به یک هزار و 920 میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال 1400 رشد 35 درصدی داشته است.  نکته قابل‌توجه اینکه بازار صادراتی این حوزه از سال 1399 به بعد از مرز هزار میلیارد تومان گذشته و به نظر می‌رسد می‌تواند به یکی از حوزه‌های مهم صادراتی کشور تبدیل شود. 

با این حال حجم صادرات در مقایسه با کل بازار این حوزه تنها شش درصد را شامل شده است. از طرف دیگر اگر بخواهیم بازار صادراتی را براساس دلار در نظر بگیریم، باید عنوان کرد که سال 1401 کل صادرات این حوزه به یک میلیارد و 125 میلیون دلار رسیده بود که این میزان نسبت به سال 1400 با رشد 27 درصدی همراه بوده است. 

آمار و نمودارهای بیشتر این موضوع را به قلم  زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه در روزنامه فرهیختگان بخوانید.