فرهیختگان: موضوعات مورد بحث در اجلاس مدیران گروه و اعضای هیات‌علمی گروه «گردشگری و میراث» به چهار بخش دسته‌بندی شده‌اند. بخش اول در خصوص هدف‌های مورد انتظار از آموزش گردشگری و میراث در دانشگاه آزاد اسلامی و بخش دوم در خصوص اهم مشکلاتی که استادان و پژوهشگران رشته‌های گردشگری میراث و هتلداری با آن مواجه هستند، بود. در بخش سوم توصیه‌هایی در زمینه رفع کمبودهای ملموس توسعه رشته‌های گردشگری و میراث ارائه شد و در بخش پایانی دیدگاه‌هایی در مورد نوسازی و عملیات مهارتی‌سازی رشته‌های گردشگری و هتلداری ارائه شد. در این گزارش مهم‌ترین مباحث مطرح در گروه‌های کار اجلاس سراسری مدیران گروه‌ها توسط حمید ضرغام‌بروجنی، مدیرگروه کشوری گردشگری و میراث دانشگاه آزاد ارائه شد که در ادامه می‌خوانید.
کشور نیازمند «سرمایه انسانی توانمند» است
ضرغام‌بروجنی طی سخنانی گفت: «علی‌رغم تغییرات پویای اقتصاد جهانی، کشور ما گزینه‌های محدودی برای توسعه اقتصادی دارد. اما بنا بر تجارب موجود، گردشگری قدرت اجتماعی مهمی برای احیای اقتصاد ملی کشورهایی است که دارای منابع گردشگری هستند. کشور ما غنی از قابلیت‌های گردشگری است. توسعه گردشگری می‌تواند بسیاری از چالش‌های اجتماعی و اقتصادی کشور را کاهش دهد.» او اضافه کرد: «یکی از ضروریات توسعه بخش گردشگری سرمایه انسانی توانمند و متعهد است. مهم‌ترین ابزار دستیابی به نیروی انسانی کارآمد، آموزش عالی است؛ بنابراین آموزش گردشگری در دانشگاه باید به یک اولویت تبدیل شود تا بتوان با به‌کارگیری نیروی انسانی متخصص، ضمن حفظ هویت و ارزش‌های فرهنگی، کشور را برای انطباق با تحولات قرن 21 آماده ساخت.»
دانشگاه حافظ سنت‌ها و کاتالیزور تغییر است
ضرغام‌بروجنی با بیان اینکه دانشگاه‌ها در طول تاریخ خود ثابت کرده‌اند که می‌توان این کار را انجام داد، اظهار کرد: « دانشگاه‌ها همیشه در صف مقدم ایجاد تعادل بین سنت و نوین‌سازی بوده‌اند. در یک کلام دانشگاه، هم حافظ سنت‌ها و هم کاتالیزور تغییر است. انتظار می‌رود در قالب آموزش موثر مقرون‌به‌صرفه در دسترس و عادلانه به نیاز مبرم سرمایه انسانی کشور پاسخ گفته و برای بهبود عدالت، رشد اقتصادی، برابری اجتماعی و نیازهای فرهنگی جامعه و دانشجویان دانش ایجاد کند.» او در ادامه خاطرنشان کرد: «روش‌های تدریس رشته گردشگری در دانشگاه اساسا سنتی و متکی به سخنرانی و نوشتن یادداشت‌هایی روی تخته سیاه است که دانشجویان آنها را در دفترچه‌های خود کپی می‌کنند. این رویه در ترغیب دانشجویان به کشف ناشناخته‌های رشته به حدی ضعیف است که معمولا رغبتی به خرید کتاب‌های درسی رشته ندارند و حتی از اندک نسخه‌های کتاب‌های درسی که در کتابخانه موجود است استفاده مطلوب نمی‌کنند.» او با تاکید بر اینکه آموزش توام با تجربه عملی بسیار موفق‌تر است، ادامه داد: «استاد باید تورهای آموزشی ترتیب دهد و دانشجویان را همراهی کند. تدوین تمهیدات لازم برای اجرای اصولی این مهم باید در دستورکار قرار گیرد.»
اعضای هیات‌علمی؛ مهم‌ترین مولفه نظام آموزش دانشگاه
ضرغام‌بروجنی با تاکید بر اینکه اعضای هیات‌علمی مهم‌ترین مولفه نظام آموزش دانشگاه هستند، تصریح کرد: «استاد باید دانشجویان را به‌گونه‌ای آموزش دهد که به شهروندانی آگاه تبدیل شوند و بتوانند انتقادی بیندیشند، مشکلات جامعه را پیش‌بینی و تحلیل کنند، به دنبال راه‌حل برای آنها باشند و نسبت به مسئولیت‌های اجتماعی متعهد باشند. شایستگی حرفه‌ای استاد به عوامل زیادی بستگی دارد؛ ازجمله انجام مطالعات پژوهشی شرکت در سمینارهای ملی و بین‌المللی و مشارکت در برنامه‌های تبادل. از اعضای هیات‌علمی انتظار می‌رود تحولات رشته را دنبال کنند تا تخصص و دانش آنها همچنان به‌روز بوده و در تهیه برنامه درسی جدید یا به‌روز‌رسانی برنامه درسی موجود فعالانه مشارکت کنند.»
باید ارزش‌های اصلی آموزش در دانشگاه آزاد را ارتقا دهیم
مدیرگروه کشوری گردشگری و میراث دانشگاه آزاد تاکید کرد: «ما معتقدیم که بین آموزش و تربیت، بین مهارت شغلی و مهارت زندگی و بین فعالیت و خلاقیت تفاوت اساسی وجود دارد. لازم است ارزش‌های اصلی آموزش در دانشگاه آزاد را ارتقا دهیم. از نظر ما هر یادگیرنده مستحق توجه و تشویق فردی است و آموزش باید کل فرد را تغذیه کند، نه اینکه صرفا مهارت‌های کوتاه‌مدت ارائه کند.» او اضافه کرد: «از این رو راه‌حل‌هایی را که شامل جایگزینی استاد با ربات‌ها، گذراندن تمام دروس به صورت مجازی یا تنزل رتبه علوم انسانی می‌شود را مصلحت نمی‌دانیم. به خوبی روشن است که دانشجویان گردشگری میراث و هتلداری به تعامل آموزش‌های عملی بیشتر، مطالعات موردی و کار میدانی نیاز دارند. ما معتقدیم آموزش سنتی دانشگاه نیازمند یک تغییر اساسی است. در وضعیت فعلی مدرک کارشناسی همه یا هیچ است.» ضرغام‌بروجنی گفت: «تکمیل صددرصد شرایط مورد نیاز اخذ مدرک، موفقیت ارزیابی می‌شود اما تکمیل مثلا ۹۰ درصد واحدها به‌عنوان عدم دریافت مدرک تلقی می‌شود؛ درحالی‌که اگر مدرک کارشناسی به صورت مجموعه‌ای از مدارک باشد، این امر دانشجو را قادر می‌سازد تا در زمینه‌های خاصی تسلط پیدا کند. دانشجویی که مدرک خود را به روش سنتی تکمیل نمی‌کند ممکن است در چندین تخصص توانایی و نمرات برگزیده داشته باشد.»
پیوند بین صنعت و دانشگاه بسیار کمرنگ و بی‌محتوا است
مدیرگروه کشوری گردشگری و میراث دانشگاه آزاد با تاکید بر اینکه پیوند بین صنعت و دانشگاه بسیار کمرنگ و بی‌محتوا است، اضافه کرد: «این یکی از دلایل معضل بیکاری فارغ‌التحصیلانی است که مهارت‌ها و تخصص‌های آنها با نیاز بازار کار انطباق ندارد. رفع این معضل از طریق گسترش پیوند بین دانشگاه و بخش تجاری گردشگری همزمان با تجدید نظر در برنامه‌های درسی میسر می‌شود. به علاوه این پیوند استفاده از کارآموزی در سطوح داخلی و بین‌المللی را افزایش داده، فرصت‌های گسترده کار و تحصیل ایجاد خواهد کرد.» او ادامه داد: «برای تقویت مهارت‌های اجرایی دانشجویان دانشگاه با موزه‌ها، هتل‌ها، دفاتر خدمات، سفر، کتابخانه‌ها، کافی‌شاپ‌های زنجیره‌ای، سازمان‌های مالک ابنیه تاریخی، اوقاف بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، شهرداری‌ها و... بخش فرهنگی سفارتخانه‌ها به‌ویژه کشورهای حوزه تمدنی و دیگر نهادهای بین‌المللی ذی‌ربط، قرارداد مشارکت و همکاری منعقد کند. مدیریت و سرپرستی این همکاری برعهده دانشگاه باشد تا اطمینان حاصل شود که دانشجو از مزایای تجربه کاری و تکمیل برنامه آموزشی برخوردار می‌شود. این پیوند دانش‌آموختگان، گردشگری جویندگان کار و کسب‌وکارهایی که به دنبال استعداد برای همکاری در بخش گردشگری هستند را مرتبط می‌کند.»
ضرغام بروجنی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر تعداد دانش‌آموختگان دکتری رشته گردشگری افزایش یافته، ادامه داد: «اما ظاهرا اراده جدی برای استفاده از خدمات علمی آنان به‌عنوان عضو هیات‌علمی وجود ندارد و بسیاری از آنان علی‌رغم نیاز موجود در محیط‌های کاری نامربوط مشغول فعالیت هستند. شورای گزینش استاد دانشگاه لازم است با اتخاذ تمهیدات مناسب درخصوص جذب این دانش‌آموختگان به نحو مقتضی تصمیم‌گیری کنند.»
باید ارتباط فعال با عوامل صنعت گردشگری ایجاد شود
او گفت: «برای برجسته‌سازی نقش دانشگاه در برنامه‌های گردشگری و میراث و ایجاد فضای همکاری موثر دانشگاه باید ارتباطی فعال با عوامل صنعت گردشگری داشته و در مورد نقشی که می‌تواند در توسعه گردشگری برعهده گیرد، پیوسته گفت‌وگو و اتخاذ تصمیم کند. دانشگاه می‌تواند با راه‌اندازی کمپین‌های رسانه‌ای سازماندهی، مناظره‌ها، کنفرانس‌ها و کارگاه‌های منظم در مورد مسائل جاری گردشگری کشور با حضور میهمانانی از داخل و خارج از کشور چاره‌یابی کرده، ویژگی فرهنگی این همکاری را اعم از درونی و بیرونی افزایش دهد، مشروط بر اینکه تمام جامعه دانشگاهی برای مشارکت در این فرآیند تشویق و حمایت شوند.»
مدیرگروه کشوری گردشگری و میراث دانشگاه آزاد اظهار کرد: «با توجه به توسعه نسل سوم، چهارم و پنجم سیستم‌های مخابراتی و دیگر تحولات فناوری اطلاعات علاوه‌بر مفهوم اینترنت اشیا و یادگیری ماشین استفاده از این فناوری‌های جدید در دانشگاه ضرورتی غیرقابل اجتناب است. دانشگاه باید تمهیدات مناسب به‌منظور ارتقای توان کاربری این فناوری‌ها را برای اعضای هیات‌علمی و کارکنان فراهم کند تا در پذیرش نسل جدید دانشجو از تحولات روز عقب نماند. برای آماده‌سازی فضای کار باید تمام بخش‌های دانشگاه را با استفاده از فیبر نوری به هم متصل کرد تا ارتباط مطمئنی بین تمام واحدها دانشکده‌ها و گروه‌های داخل و خارج محوطه دانشگاه و کتابخانه آن برقرار شود و فناوری‌های وب در دسترس قرار گیرد.»
رئیس دانشکدگان هنر و رسانه:
سواد معماری حلقه مفقوده در معماری و شهرسازی است
اولین همایش کشوری معماری و شهرسازی نیز روز گذشته در دانشگاه آزاد واحد شاهرود برگزار شد. اکبر نصراللهی، رئیس دانشکدگان هنر و رسانه در این نشست با بیان اینکه شاهد تهاجم فرهنگی از نوع مرکز و پیرامون در معماری ایران هستیم، گفت: «معتقدم معماری، رسانه است چون هم پیام است و هم ابزار انتقال پیام و هم اینکه مخاطبان انبوه دارد.» او اظهار داشت: «آن چیزی که رسانه معماری را از سایر رسانه‌ها متمایز می‌کند، استفاده از هنر هم در ابزار یعنی نوع معماری و هم در طراحی و انتشار پیام است.» رئیس دانشکدگان هنر و رسانه در تشریح تحولات معماری و اثرگذاری و اثرپذیری آن از رشته‌های دیگر گفت: «استفاده از تکنولوژی‌های ارتباطی در معماری تــا جایــی پیــش رفتــه کــه مفهــوم جدیدی به نام «مدیاتکچر» را ایجاد کرده است، به‌گونه‌ای که در برج‌ها و ساختمان‌ها اخبــار و اطلاعات بــرای مــردم بــه نمایش گذاشته می‌شود.»
نصراللهی در اهمیت معماری گفت: «معماری تبلور فرهنگ و تمدن و هنر، روانشناسی و... در هر جامعه است، با وجود آنکه در طراحی فضای شهری و برنامه‌ریزی نباید از جایگاه مهم آن غفلت شود، اما متاسفانه امروزه این حوزه وضع خوبی ندارد و خود به ابزار تهاجم فرهنگی تبدیل شده است.»
جهت دیدن متن کامل گزارش، اینجا را بخوانید.