محمدرضا حاجی‌عبدالرزاق، خبرنگار گروه ورزش: طبق اعلام فرابورس، مزایده رسمی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس صبح روز گذشته در بازار پایه فرابورس آغاز شد تا به‌طور رسمی ۸۵ درصد از سهام سرخابی‌ها به خریداران جدید واگذار شود. در این مزایده ۸۵ درصد از سهام پرسپولیس به شش بانک شهر، ملت، تجارت، صادرات، رفاه و اقتصاد نوین واگذار شد. همچنین ۸۵ درصد از سهام باشگاه استقلال هم قرار بود به شرکت پتروشیمی خلیجفارس و چهار شرکت زیرمجموعه آن واگذار شود که این امر هم محقق شده تا با معامله بلوک ۸۵ درصدی استقلال و پرسپولیس سرانجام بعد از سال‌ها رویای واگذاری سرخابی‌ها در راستای خصوصی‌سازی آنها محقق شود. به‌گفته معاون واگذاری سهام و دارایی‌های خصوصی‌سازی، برای باشگاه استقلال قیمت هر سهم ۳۰۴۶ ریال با ارزش پایه کل تقریبا ۲ هزار و ۷۹۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شد. برای باشگاه پرسپولیس نیز قیمت هر سهم ۳۵۸۰ ریال با ارزش پایه کل تقریبا ۳۲۰۰ میلیارد تومان سهام‌ها معامله شد.
واگذاری چقدر امیدوار‌کننده است؟
این امر درحالی رخ می‌دهد که حالا این سوال پیش می‌آید که چقدر این روند می‌تواند در فوتبال ایران که هر روز با تصمیمات فی البداهه و قوانین خلق‌الساعه همراه است، موفق و امیدوار‌کننده باشد. البته همین‌قدر که این دو باشگاه استقلال و پرسپولیس واگذار شده و کنسرسیوم بانکی و هلدینگ خلیجفارس صاحب و مالک برند و امتیاز این دو باشگاه شده‌اند؛ این موضوع خودش دارای ارزش بسیاری است اما از اینجا به بعد برای اینکه بتوانیم این روند را مثبت، رو به رشد و دارای فایده برای سرخابی‌ها ارزیابی کنیم، این موضوع دیگر به نوع مدیریت این دو باشگاه مربوط می‌شود، یعنی از این پس باید چطور این دو باشگاه را مدیریت کرد که کمترین هزینه، همراه با بیشترین فایده و استفاده برای آنها باشد. البته یکی از محاسن این واگذاری این است که با توجه به اینکه این شرکت‌ها در بورس حضور دارند نباید شرکت‌های زیرمجموعه آنها بدهی معوقه داشته باشند و به این ترتیب به‌نظر می‌رسد پس از سال‌ها بالاخره مشکل بدهی‌های سرخابی‌ها حل خواهد شد. از سوی دیگر مالکان جدید سرخابی‌ها به‌خوبی فضای اقتصادی ورزش و به‌ویژه فوتبال حرفه‌ای را رصد کرده و با چشم بینا وارد این فضای جدید شده‌اند و دیگر فردا روزی این بحث قابل‌قبول نیست که ما از وضعیت خراب اقتصادی دو باشگاه خبر نداشتیم و نمی‌دانستیم قرار است چه بلایی سرمان بیاید! (موضوعی که به‌کرات از زبان مدیران عامل دو باشگاه در ادوار مختلف شنیده شده است) بنابراین مالکان جدید دو باشگاه پرطرفدار پایتخت با یک بینش وارد این فضا شده‌اند و این امیدواری می‌رود که برنامه‌ریزی‌های آنها به‌گونه‌ای باشد که منتج به آثار فنی و اقتصادی قابل‌قبولی برای سرخابی‌ها شود، تا سال آینده در چنین روزهایی درباره شکست این پروسه و واگذاری‌های جدید به مالکان جدید صحبت نشود.
البته شاید در این مسیر بهتر بود دولت با برنامه‌ریزی چندساله این فرصت را به مالکان جدید سرخابی‌ها می‌داد و آنها را در این مسیر مکلف می‌کرد تا به‌گونه‌ای حرکت کنند که شرایط برای ورود به بورس و واگذاری خرد و کلان این سهام را طی چندسال انجام شود، نه اینکه یکباره این امر انجام شود که خود می‌تواند تبعات دیگری را به‌همراه داشته باشد. اما حالا با هر نگرشی که در جامعه فوتبال وجود دارد، همه باید از این اتفاق حمایت کنند تا این کار به بهترین شکل ممکن پیش‌برود. البته در این مدت سازمان خصوصی همه تلاش خود را کرده تا این امر در اسرع‌وقت انجام شود. این درحالی است که به‌نظر می‌رسد مدیران این سازمان در این مدت اولویت را گم کردند و باعث شدند تا واگذاری به یک کلاف سردرگم تبدیل شود. در این بین قطعا اولویت این بوده که مشکلات حقوقی نهادهای بالادستی بین‌المللی مثل فیفا وAFC را حل کنند و هرگز اولویت این نبوده که سهام‌فروشی دو باشگاه در دستور کار قرار بگیرد، بنابراین تصمیم این بار دولت منطقی و منصفانه بوده که باید حمایت همه‌جانبه را به‌همراه داشته باشد. از این جا باید به‌گونه‌ای مدیریت کرد که بحران‌های گذشته تکرار نشود. هرچند فوتبال ما در حوزه حرفه‌ای بسیار گران است و تا زمانی که این امر تداوم داشته باشد مشکلات موجود هم به‌نوعی ادامه خواهند داشت.
نکته دیگر این است که باید هرچه سریع‌تر نسبت به سهام 10 درصدی که در گذشته به بهانه خصوصی‌سازی حداقلی به هواداران سرخابی‌ها فروخته شد، تعیین‌تکلیف به عمل بیاید؛ چراکه به‌نظر می‌رسد پروسه فعلی بسیار متفاوت‌تر از اقدامی باشد که دوسال پیش به‌منظور تفکیک مالکیتی با عجله همراه شده و سرنوشتی هم به‌جز اسراف و خرج بی‌رویه و بالا رفتن هزینه‌ها با چند برابر شدن قرارداد بازیکنان به‌همراه نداشته است.
باز هم فشار AFC
نکته دیگر به الزاماتی مربوط می‌شود که از جانب نهادهای بین‌المللی فوتبالی به فوتبال ایران وارد آمده و باعث می‌شود معمولا به مسیری بیفتیم که در فوتبال روز دنیا در جریان است. حضور زنان در ورزشگاه‌ها، برخورداری از حق پخش (تا حدودی) و تفکیک مالکیت باشگاه‌ها و شفافیت‌های مالی ازجمله گل‌درشت‌ترین الزاماتی هستند که طی سال‌های اخیر با اصراری که از سوی فدراسیون جهانی فوتبال و کنفدراسیون آسیا وجود داشت، انجام شد و حالا واگذاری‌های جدید به‌دلیل الزامات کسب مجوز حرفه‌ای است تا پس از سال‌ها مالکیت سرخابی‌ها از هم تفکیک شود. اکنون با اقدام جدید، مشکل حقوقی AFC و فیفا برای این دو باشگاه حل شده و از حالا- اگر اتفاق غیرمترقبه‌ای رخ ندهد- باید حضور سرخابی‌ها در آسیا را با توجه به وضعیت آنها در جدول رده بندی لیگ برتر قطعی بدانیم.
رویابافی ممنوع!
با همه این تفاسیر و اتفاقاتی که رخ داده حالا این پرسش بسیار بزرگ مطرح می‌شود که آیا خیلی زود این دو باشگاه در مسیر اقتصادی و فنی در سطح آسیا و حتی جهان پیشرفت لازم را کرده و خیلی زود به قله خواهند رسید. آیا با منابع مالی و قدرت اقتصادی که کنسرسیوم بانکی و هلدینگ خلیجفارس دارند، باید شاهد حضور ستاره‌های بزرگ دنیا و امکان ایجاد زیرساخت‌های در حد بین‌المللی برای استقلال و پرسپولیس باشیم یا اینکه به‌طور مثال باید منتظر باشیم تا به‌زودی یکی از این دو تیم حداقل قهرمانی آسیا را به ارمغان بیاورند؟ البته که بخشی از این امر به تدابیر فنی و استفاده درست از ظرفیت‌های فنی مربوط می‌شود اما اینکه شاهد پول‌پاشی و اسراف و استفاده بی‌رویه منابع مالی برای نیل به این اهداف باشیم به نظر می‌رسد سرنوشت تیم‌های متمول خصوصی در گذشته خیلی زود برای این دو تیم به تکرار درآمده و به جای رسیدن به قله شاهد پسرفت و نزول سطح کیفیتی این دو باشگاه باشیم.
باز هم تاکید می‌شود اگر برنامه‌ریزی درستی در این مسیر طی نشود و اگر قرار باشد بدون توجه به منابع قانونی درآمدزایی، چشم مدیران این دو باشگاه فقط به تزریق مالی از سوی مالکان جدید باشد و دیگر خبری از درآمدزایی از سوی اسپانسرها، حق پخش، تبلیغات محیطی، بلیت‌فروشی و سایر درآمدهای این‌شکلی نباشد مطمئنا این پروسه خیلی زود با شکست مواجه خواهد شد.
سرنوشت مدیریتی استقلال؟
در این خصوص از باشگاه استقلال خبر می‌رسد با واگذاری این باشگاه به هلدینگ خلیح‌فارس تقریبا کار مدیریت فعلی تمام شده باشد. البته وزارت ورزش و تصمیم‌گیران امر خیلی زودتر از اینها بر سر عبور از علی خطیر به نتیجه لازم رسیده بودند و این بحث نیز خیلی زودتر از اینها مطرح شده بود با این حال با آغاز پروسه واگذاری این امر به تاخیر افتاده و حالا نیز با توجه به اینکه در روزهای پایانی فصل به سر می‌بریم به نظر می‌رسد پروسه تغییر مدیرعامل باشگاه استقلال نیز به پایان فصل جاری موکول شود.
البته در این بین برخی اعتقاد دارند با توجه به رابطه شکرآب بین مدیریت و کادرفنی استقلال، رفتن یا ماندن خطیر در مقطع زمانی فعلی خیلی هم نمی‌تواند به روند فنی تیم صدرنشین لیگ لطمه‌ای را وارد کرده و وضعیت پیرامونی استقلال با رفتن خطیر در این برهه از شرایط فعلی بدتر نخواهد شد اما به نظر می‌رسد تصمیم‌گیری‌ها بر این اساس استوار باشد کنار رفتن خطیر که البته شنیده می‌شود لابی‌های گسترده‌ای را برای ماندن روی صندلی مدیریتی استقلال را با برخی مدیران هلدینگ خلیجفارس از گذشته آغاز کرده، از روی صندلی مدیریتی باشگاه به پایان فصل موکول شود. درخصوص استقلال شنیده می‌شود احمد شهریاری که سابقه حضور در هیات‌مدیره این باشگاه را دارد به‌عنوان ریاست هیات‌مدیره در دوران مدیریتی جدید این باشگاه انتخاب شده تا بعدا درباره گزینه‌های مدیریت استقلال نیز بررسی‌ها و تصمیم‌گیری به عمل بیاید.
درمورد پرسپولیس یک بانک تصمیم‌گیرنده نیست
واگذاری سهام باشگاه پرسپولیس برخلاف استقلال نه به یک هلدینگ بلکه به یک کنسرسیوم متشکل از چند بانک واگذار شد. به این ترتیب که بانک‌های شهر(30 درصد)، ملت(20 درصد)، تجارت (20 درصد)، صادرات (5 درصد)، رفاه(5 درصد) و اقتصاد نوین (5درصد) در مالکیت باشگاه پرسپولیس سهم خواهند داشت. در این میان بانک شهر چون طلب سنگینی از باشگاه پرسپولیس داشت (حدود سه میلیون دلار) بیشترین سهم را از بین بانک‌ها برد. در اولین اقدام کنسرسیوم بانک‌ها قرار است با نمایندگی این باشگاه جلسه‌ای تشکیل داده و سیاستگذاری خود برای اداره باشگاه پرسپولیس را مشخص کنند. در همین راستا قرار است بانک‌هایی که بیشترین سهام را دارند یک عضو هیات‌مدیره در باشگاه پرسپولیس داشته باشند. در این میان احتمالا بانک شهر دو عضو داشته باشد و بانک‌هایی که پنج درصد سهام دارند مشترکا یک عضو از هیات‌مدیره این باشگاه را انتخاب کنند. این انتخاب‌ها در یک پروسه زمانی 20 روز تا یک ماهه زمان خواهد برد و بعد از آن نیز اعضای جدید هیات‌مدیره، مدیرعامل این باشگاه را انتخاب خواهند کرد.
در این پروسه نماینده‌های بازرسی این کنسرسیوم نیز با حضور در باشگاه پرسپولیس تمامی قراردادهای اعضای باشگاه، اسپانسرها و موارد مربوطه را نیز بررسی خواهند کرد. از آنجا که رضا درویش با مدیرعامل بانک شهر ارتباط خیلی خوبی دارد احتمال اینکه یک یا دو عضو هیات‌مدیره باشگاه که وابسته به این بانک خواهند بود از ادامه حضور درویش در پرسپولیس حمایت کند زیاد است و چه بسا او خودش یکی از اعضای هیات‌مدیره به نمایندگی از بانک شهر باشد. ناگفته نماند عملکرد درویش توسط هیات‌مدیره جدید و نمایندگان بازرسی این کنسرسیوم نیز به‌طور دقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت و این مساله در آینده او در این باشگاه نقش خواهد داشت. در هر صورت تا زمانی که اعضای جدید هیات‌مدیره از سوی مالکیت جدید این باشگاه مشخص نشده‌اند نمی‌توان با قاطعیت درمورد آینده مدیریت این باشگاه صحبت کرد.