به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، ابراهیم داروغهزاده، معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی جمعه این هفته در مصاحبهای با خبرگزاری «صدا وسیما»، اعلام کرد که پنج فیلم توقیفی «خانه دختر»، «خانه پدری»، «عصبانی نیستم»، «آشغالهای دوستداشتنی» و «پارادایس» همگی مجوز نمایش گرفتند و بهزودی اکران خواهند شد.
اما قصه این کمیته بازبینی از کجا شروع شد. بعد از انتخابات ریاستجمهوری و درخردادماه به یکباره اعلام شد با دستور مستقیم سیدرضا صالحیامیری، وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان سینمایی، کمیتهای را تشکیل دهد تا تکلیف فیلمهای توقیفی مشخص شود. در بخشی از متن این نامه به رئیس سازمان سینمایی آورده است: «شما به خوبی واقف هستید که توقیف هر فیلم یا هر اثر هنری و فرهنگی هم حبس و اتلاف منابع و سرمایههای مادی و هم بیثمر شدن رنج و کوشش شماری از انسانهای هنرمند و فرهیخته است و مهمتر، محتمل است که توام با تضییع حقالناس و حقوق فرهنگی تهیهکنندگان و سرمایهگذاران باشد.»
اما از زمان تشکیل این کمیته، این سوال مطرح بود که تشکیل کمیته ویژه، بهرغم حضور و فعالیت شورای پروانه نمایش چه معنا وکارکردی میتواند داشته باشد و آیا چنین طرحی نوعی تشکیک نسبت همه مصوبات قبلی شورای پروانه نمایش نیست.
داروغهزاده، مدیرکل ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در گفتوگویی که روز گذشته با «فارس» داشت، با تاکید دوباره بر ضرورت تشکیل کمیته بازبینی فیلمهای توقیفی گفت: «با کارگردانان و تهیهکنندگان این فیلمها، جلسه گذاشتیم و برخی اصلاحات را که صاحبان آثار، قبلا حاضر به پذیرفتن آن اصلاح نبودند، پذیرفتند و انجام دادند. البته آثاری را هم داشتیم که با اصلاحات اندکی در زمان اکران قابل نمایش بودند اما صاحبان آثار نپذیرفتند و فیلم امکان نمایش نیافت و در این دوره که گفتوگو کردیم اصلاحاتی حتی بعضا فراتر از اصلاحات قبل به سازندگان پیشنهاد داده شد و پذیرفتند و همراهی کردند. وقتی هم تهیهکننده فیلمی که ملاحظاتی را برای اکران داشته، قبول میکند آنها را مرتفع کند چه کاری است که مانع اکران شویم.»
این اظهارات داروغهزاده در حالی است که خبرنگار سینمایی «فرهیختگان» طی تماسهایی که با سازندگان این فیلمهای توقیفی داشت، با نظرات متفاوتی مواجه شد. سوال این بود، شما اگر راضی به اصلاحات برای فیلمهایتان بودید چرا در طول چهارسال گذشته این اصلاحات را انجام ندادید؟ سه تن از کارگردانها از پاسخ طفره رفتند و با هراس از جنجال رسانهای بعــداز اظـــهــاراتشان تصمیم به سکوت گرفتند. رضا درمیشیان، کارگردان «عصبانی نیــستــم» هم به متن شاعرانهای که در خبرگزاریها منتشر کرده، ارجاع داد. متنی که در بخشی از آن آمده است: «شکسپیر بزرگ اینچنین پاسخم میدهد: تمام دنیا صحنه نمایشی است که مردان و زنان، بازیگران آنند.»
در میان این فیلمسازان البته توضیح محمد شایسته، تهیهکننده «خانه دختر» صادقانه و با صراحت بیشتری بود. شایسته در پاسخ به این سوال که چرا در طول سالهای قبل، اصلاحات مدنظر شورای پروانه نمایش را انجام ندادید، گفت: «در طول این چهار سال، بارها فیلم را به شورای نمایش بردیم و برگرداندیم ولی هربار نظر جدیدی میدادند و اگر میخواستیم اصلاحات شورای پروانه نمایش را انجام دهیم فقط 10 دقیقه از فیلم باقی میماند.»
آنچه از شواهد پیداست اصلاحات مدنظر کمیته بازبینی، کمتر از مواردی بوده که شورای پروانه نمایش، پیش از این نظر داده بود. فیلمسازان فیلمهای توقیفی هم تشویق به سکوت میشوند تا اصطلاحا فشارهای بیرونی و جنجالها بار دیگر فیلمها را به توقیف نبرد. تصمیمات فعلی اتخاذ شده در مورد فیلمهای توقیفی، این گزاره را تقویت میکند که مصوبات کمیته بازبینی، همراه با شتابزدگی و اعمال سلیقهای جدید است که هیچ معیار شفاف و روشنی ندارد.
ضمن اینکه همچنان تردید در مورد اصلاحات انجام شده برای فیلمهای توقیفی وجود دارد چون اگر این فیلمسازان راضی به اصلاحات اساسی فیلمها بودند چرا در تمام این سالها انجام ندادند.
نقطه مغفول ماجرا زیر سوال بردن نهادهای قانونی و نظارتی وزارت فرهنگ و ارشاد است. یکی از اشکالاتی که معمولا در هنگام پروانه نمایش به وجود میآمد، مربوط به مواردی بود که فیلمساز نسبت به فیلمنامهای که در شورای پروانه ساخت گرفته، متعهد نبود و اجرایی متفاوت از فیلمنامه داشت. گویا با تصمیم اتخاذ شده، مسیر تخلف در فیلمسازی هموار میشود و اگر فیلمسازی میخواست قوانین شورای پروانه ساخت را دور بزند، حالا مطمئن است که بعد از گذشت زمان با جنجالهای سیاسی و رسانهای، بالاخره پروانه نمایش میگیرد.