سیدشهاب‌الدین طباطبایی، سخنگوی حزب ندای ایرانیان در گفت‌وگوی مشروح با «فرهیختگان» در اولین سالگرد حاج‌قاسم سلیمانی، فرمانده شهید نیروی قدس سپاه پاسداران به بررسی ویژگی‌های گفتمانی و شخصیتی این شهید پرداخت و مقاومت درمقابل دشمنان در عین مدارا با دوستان را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های حاج‌قاسم برشمرد. مشروح این گفت‌وگو در ادامه از نگاه‌تان می‌گذرد.
حاج‌قاسم شخصیتی بودند که همه سلایق سیاسی به ایشان ارادات داشتند و ازسوی دیگر تشییع ایشان، بعد از حضرت امام کاملا بی‌سابقه و تاریخی بود. به‌نظر شما چرا و چگونه حاج‌قاسم اینچنین محبوب همه بودند که نمود آن نیز همین تشییع میلیونی در سراسر کشور است.
اولین و مهم‌ترین ویژگی حاج‌قاسم این بود که اهل دوگانه‌سازی نبود. اینکه مردم اینچنین در تشییع ایشان حضور داشتند این بود که حاج‌قاسم همه را یکی می‌دید و نکته مهم‌تر این بود که آدم‌ها را آن‌طور که بودند، نه آن‌طور که می‌خواست قبول داشت. بنده این ویژگی را جزء خصوصیت آدم‌های خدایی می‌دانم؛ یعنی اصلا برای آنها مهم نیست که فرد مقابل‌شان همراه طرز تفکر آنها هست یا خیر، بلکه مهم این است که او یک انسان و بنده‌ای از بندگان خداست.
حاج‌قاسم در عین‌حال که در مبارزه توانمند بود، اهل مذاکره و صحبت کردن هم بود
شاید این جمله تکراری باشد، ولی ضرورت دارد همواره به یاد داشته باشیم که شهید قاسم سلیمانی مصداق واقعی آیه «اشدا علی الکفار و رحما بینهم» بود و واقعا اینچنین بود. ایشان بلد بود با هر فردی در مختصات و فضای خودش حرف بزند، این امر توانمندی می‌خواهد. او در عین حال که در مبارزه مقتدر و توانمند بود، در مدل مذاکره و صحبت کردن نیز مسلط بود.
اگر بخواهیم کسی را در این سطح مثال بزنیم که اهل مدارا و انسجام ملی باشد، بی‌شک حاج‌قاسم یکی از این افراد بود که عدم حضور او از این جهت هم ضایعه‌ای برای کشور است. ایشان همان‌قدر که به‌دنبال دفع شر دشمن بیرونی بود، همان‌قدر نیز به‌دنبال مودت و نزدیکی و دوستی نیروهای داخل کشور بود.
برقراری آرامش داخلی در سالگرد حاج‌قاسم باید یکی از مطالبات اصلی باشد
به‌نظر شما در سالگرد حاج‌قاسم مهم‌ترین اقدام، توجه و برجسته کردن کدام وجه از شخصیت چندبعدی ایشان است؟
ضروری است مطالبه ما در سالگرد حاج‌قاسم غیر از پاسخ سخت به تروریست‌های آمریکایی که مطالبه همه نیروهای داخلی است، این باشد که همه نیروهای داخل کشور مخصوصا کسانی که در حاکمیت هستند و قدرت دارند و به‌ویژه خود را رهرو حاج‌قاسم می‌دانند، برای برقراری آرامش داخلی تلاش کنند، چراکه مطالبه حاج‌قاسم نیز همین بود.
اگر کسی می‌خواهد این روزها دل مردم و روح حاج‌قاسم را شاد کند، بداند این موضوعی بود که حاج‌قاسم دنبال آن بود. بنابراین خوب است که درکنار پاسخ سخت به تروریست‌های قاتل حاج‌قاسم به موضوع مدارا در داخل هم رسیدگی کنیم.
پیشنهاد من این است از امسال و در اولین سالگرد شروع کنیم با الگوی مدلی که حاج‌قاسم رفتار می‌کرد باشیم، یعنی همان جمله معروف ایشان که درباره جوانان بیان کرد و گفت «همه اینها بچه‌های ما هستند»، در رفتار ما نیز تجلی داشته باشد. نگاه حاج‌قاسم به نیروهای داخلی این بود که همه نیروهای داخل کشور دل‌شان برای کشورشان می‌سوزد، خوب است ما هم تلاش کنیم همین‌طور به موضوعات داخلی نگاه کنیم.
هیچ‌کس درمقابل حاج‌قاسم احساس بیگانگی نمی‌کرد
ایشان به‌عنوان یک چهره نظامی به‌شدت قائل به آزادی‌های فکری و اجتماعی بودند، تحلیل شما چیست؟
همان‌طور که اشاره کردم، حاج‌قاسم انسان‌ها را به همان صورتی که بودند پذیرفته بود و هیچ‌گاه نمی‌خواست همه را طوری ببیند که خودش دلش می‌خواست، بلکه همه را همان‌طوری می‌دید که وجود دارند و هستند و به همین دلیل می‌توانست ظرفیت‌سازی کند.
اگر کسی کنار حاج‌قاسم می‌نشست، احساس بیگانگی نمی‌کرد، احساس نمی‌کرد جلوی یک فرمانده مقتدر سپاه نشسته است، بلکه احساس می‌کرد با آدمی نشسته که می‌تواند با او درددل کند و حتی نقدهای تندی داشته باشد، این یک ویژگی قوی است.
جای خالی فردی همچون حاج‌قاسم در بین مسئولان محسوس است
واقعا جای فردی همچون حاج‌قاسم در این روزها که بحث یک فرد جامع‌الاطراف که مردم او را قبول داشته باشند خالی است، درحالی‌که هم اقتدار او را در حوزه‌های مختلف و هم در اداره کشور دیده باشند، هرچند ایشان یکی از این نمونه‌ها بود، اما هیچ‌وقت نمی‌پذیرفت چنین کاری کند.
به تعبیر خودشان نامزد گلوله‌ها بودند.
بله. ایشان پذیرفته بود جایی وارد شود که خطر زیاد و منفعت کم است؛ بنابراین از این نظر ایشان فاصله زیادی با افرادی داشت که حتی شاید خود را هم‌رزم حاج‌قاسم بدانند. مدل دیگر حاج‌قاسم این بود؛ همان‌طور که قاطع و مبتنی‌بر برخورد سخت با دشمن بود، در عین‌حال قائل به مذاکره و تعامل با دنیا بود، لذا اگر یک فردی با این ویژگی‌هایی چنین نگاهی داشته باشد، شخصیتی کامل است و چنین افرادی اکنون کم پیدا می‌شوند.
پس از غائله آبان‌ماه 98 برخی فکر می‌کردند انشقاق شدیدی بین حاکمیت و مردم ایجاد شده است که به‌نوعی راه برگشت ندارد، درصورتی‌که تشییع حاج‌قاسم نشان داد مردم پای کار تفکر مقاومت که نماینده آن حاج‌قاسم بود، هستند.
این مساله را نمی‌توان دوگانه تعریف کرد و گفت همه آنهایی که در تشییع پیکر حاج‌قاسم شرکت کردند طرفدار تفکر خاصی بودند. بعد از تشییع امام‌خمینی(ره) این دومین تشییع با مدل گستردگی در کل کشور بود و این امر نیز به‌دلیل ویژگی حاج‌قاسم بود.
حاج‌قاسم مرد مقاومت در بیرون و مدارا در داخل کشور بود
حاج‌قاسم در عین قائل بودن به مقاومت در بیرون قائل به مدارا در داخل بود و از این‌رو اصلا ضرورت ندارد بگوییم همه کسانی که در تشییع حاج‌قاسم شرکت کردند، قائل به هر موضوعی که حاج‌قاسم بدان اعتقاد داشت، بودند، چراکه از هر نگاهی آمده بودند و درواقع هر فردی یکی از خصوصیات حاج‌قاسم را پسندیده بود و قبول داشت. بنابراین ضرورتی ندارد هرکسی می‌آید با همه وجوه یک فرد همراه شود، لذا اگر ما نیز بگوییم تمام کسانی که آمده بودند این سلیقه را دنبال می‌کردند، دوباره آن دوگانه‌سازی را دامن می‌زنیم، درحالی‌که به هیچ وجه دوگانه‌سازی در وجود حاج‌قاسم نبوده است. حاج‌قاسم کسی بود که در عین‌حال که به موضوعات مختلف خارج از کشور فکر می‌کرد، همچنان به‌دنبال این بود که همه نیروهای داخلی را منسجم کند. کسانی که حتی برخی جرات نزدیک شدن به آنها را ندارند، حاج‌قاسم حاضر بود با آنها صحبت کند. این ویژگی در یک فرد نظامی که در اولین نگاه تصور می‌کنیم به‌دنبال این است که موضع خود را با خشونت جا بیندازد، بسیار قابل‌تامل است که چنین آدمی حاضر باشد با افرادی که عقاید سیاسی و نگاه‌های آنها را قبول ندارد، حرف بزند و این موضوع عجیبی است که این هم از اقتدار حاج‌قاسم بود. درواقع اگر کسی بتواند با مخالف و منتقد خود با آرامش صحبت کند و او را همین‌طور که هست بپذیرد، نشانه اقتدار و قدرت اوست و حاج‌قاسم همه این ویژگی‌ها را داشت، بنابراین اگر در سالگرد حاج‌قاسم نامگذاری می‌کنیم، باید درکنار مقاومت، بحث مدارا و گفت‌وگو را نیز مطرح کنیم.
